Welsh Journals

■,*V i YE AMAETHYDD. RHIF. 11. SADWRN, TACHWEDD 1, 1845. AR WELLIANT AMAETHYDDOL. LLYTHYR IV. Syr,—Wedi manwl adrodd ynjnghylch fy ngweithrediadau ffarmwrol yn fy nhri llythyr blaenoiol, af yn mlaen yn awr i ystyried, Yn gyntaf,—Yr anghenrheidrwydd pwysig sydd a.Ti welliadau amaethyddol mewn ystyr gen- hedlaethol: a pha fodd y gellir dwyn y gwelhadairhyny yn mlaen yn y modd hawsaf. Ynaii,—Y diffygion sydd yn bresenol yn y trefniant o brisiadau ffarmwrol; a'r drwg sydd yn deillio o hyny i feistrtir, tenant, a'r wlad. Yn drydydd,—Y berthynas sy rhwng y meistr a'r tenani mewn ystyr arianol; eu cyd-fudd, a'r pwys o gael leases hiriou a rhenti yd. Yn bedwerydd,—Awgrymau er dwyn y Royal Agricultaral Society yn faen prawf a chynllun gwelliad amaethyddol yn mhob peih hanfodol. Yn ddiweddaf,—Camgyraeriadau poblogaiddjOiid gorchfygol, gyda golwg ar amaethyddaeth, yn nghydarhai sylwadau cyffredinol. Y mae bod mwy na mwy o arian, gyda llawer o bobl allan o waith, yn anghyfartaledd peryglus —yn bygwth, yn y parhad o hono, ddinystyr i'n cenedl yn y diwedd. Rhaid y gwna danteithion i'r ychydig gyfoethogion, a thylodi i'r llaweroedd sydd heb waith ond ydynt ewyllysgar, gynyrchu anfoddlonrwydd, terfysg, a dinystr. Y raae yn wirionedd arswydus, fod llawer o'n cyllid ni yn cael ei dynu o'r capital ydyra yn fenthyca i wledydd tramor; tra yr ydym yn ein gwlad ein hunain yn rhoi allan yn rwgnachlyd, mewn trethi acelusenau,--y degwm o'r hyn addylai fod,yn wir a chyfiawn gyflog y labrwr diwyd, ond diwaith. * Gofynwch i'r mwyafrifo'ch cyfeillion o ba le y roaent yn cael eu cyìlid (income)! Dywed y weddw, " Y mae fy ariau i yn gwneyd ffordd, tori canal, neu yn adeiladu tref yn America." Dywed yr araddifad, " Y mae yr eiddof finau yn cynal rhyfel cartrefol yn Spaen neu Ddeheadir America, neu yn tyfu yd yn Russia i'r farchnad Seisnig." Daw y capitalist ag a edrydd yn nghylch ei gist gadarn lawn ofnndiau—Cliilian, Columbian, Peruvian, Mexican, French, Spanisb, Dutch, Portuguese, Russian, Austrian, Prussian, a Neapolitan, (a rhai o honynt heb dalu'llog na hawl;) ond »i ddywed y weddw, yr amddifad, na'r capitalist wrlhych fod eu harian yn cael eu hyfryd ddef- nyddio i dyfi^yraborth iddynt hwy na'u teuluoedd—mewn rhoi gwaith a budd i'w cydwladwyr o bob gradd, o'r labrwr i'r marsiandwr. Na ddywedant! Ni fedd amaethyddiaeth eto un math o s*yn i'r capitalist.na'r antunaethwr. Rhaid ini ddiwygio, a hyny yn fuan, rai o'n camgymeriadau fel capitalists ac fel ffc'rmwyr. Y mae un yn benthyca ei arian i gadarnhau cydymdrech dramor mewii amaethyddiaeth, trafnidaeth, a llaw-weithiaeth ; ac y mae y llall yn hau heb fod o un lles |wy o had na'rcyfenswm blyneddol o'r gwenith a ddygir i fewn—yr hyn a heuir dros ben yn lleihau y cynyrch i'r un gradd; eîo cymer hyn cll le tra yrydym ni yn cwyno oherwydd gormod o arian a phoblogaeth, raegys pe byddai fodd i boblogaeth weithgar fod yn ormod. Fy nhyb i yw mai rowyaf lluosog y byddom, mwyaf llwyddianus y byddwn, oblegyd yr ydyra ni yn byw drwy ein ëüydd. Amlaf fvddo yboblogaeth mwyaf fydd ein nerth a'n masnach, os cadwn eín harian AìiRZF AC AB WaITH YN EIN PLITH EIN HüNAIN. , Nid ydyw llongwrio ymaith ein labrwyr a'n harian yn ddim Uai na hunan-laddind- Y^nae yn rnoddi ymaith, yn drefniadol ac yn wladol, ewynau ein nerth ; ac yr wyf yn galw av o\^i </yn ag y piae Uwyddiant ei wlad yn agos atei galon i roi terfyn ar hyn. Y mae hyn yn ein harwainat yr holiad, « pa fodd y gwheir hyny ?" Yr wyf yn ateb, yn ddigon hawdd; a chyfeiriaf at fy ngweith- rediadau yn Tiptree Hall Farm, fel datodiad yr anhawsder. Pe gwariai pob dyn cyfoetho^ gwneuthum i, chwe phunt a deugain mewn gwella pob erw o dir gwael a salw, byddai y pfynid yn llawer oganoedd o filiynau. Ni raid imi prin gyfeirio at yr effaith swynyddcl "°n arein masnach, trafnidiaeth, a'n Uaw-weithiau. Teimlai pob dyn yn y wlad y peth.