Welsh Journals

YE AMAETHYDD. RHIF. 6. SADWRN, MEHEFIN 7, 1845. SYLWADAU AR DYFU A MEITHRJN MAIP A RWDINS, A DRADDODWYD YN NGHYMDEITHAS FFARMWYR l LANERCHYMEDD, EBRILL 30, 1845, GAN R. PRICHARD, YSW., Y CADEIRYDD. Fy Nghyfeillion a'm Cymydogion,— Addas iawn mewn cymdeithasau, fel Cymdeithas Ffarmwyr Llanerchymedd, ydyw cymhwyso'r :estynau a adroddir amynt o dro i dro, i'r gweithrediadau amaethyddol, perthynol i'r amser, fel bo'r testynau a'r tymhorau yn gyfattebol i'w gilydd. Aci'rdyben buddiol yma y mae'r gymdeithas wedi cyhoeddi sylwadau ar,— Yn Gyutaf—Sail pob trefn o amaethyddiaeth, sef treinio. Yn Ail—(Ar ddechreu'r gauaf) y modd goreu i borthi gwartheg gauaf. Yn Drydydd—(At amser llafurio'r ddaiar,) ar gylchdroäd cnydau (rutation ofcrops). Ac yr wyf yn cynyg ychydig sylwadau ar dyfu a meithrin tnaip a rwdins, ar gyferyr amser, pan yr ym oll a'n golwg ar dnn y tir ar eu mhedr. Tebygir fod y testyn yn gyfaddas i'r tymhor: ac yr wyf yn erfyn arnoch dderbyn yr ystyriaethau a adroddaf i chwi, yn yr uu modd hynaws ag y dangosasoch ar achos cyftelyb o'r blaen. Oddeutu dau gant o flyneddau yn ol dygwyd maip o'r gerddi i'r mae.>ydd, a hyn yti gyntaf yn Norfolk, a buan iawn y lledaenwyd hwynt drwy'r deyrnas. Nid oes un llysieuyn wedt achò'si mwy o welliant mewn amaethyddiaeth na'r feipen. Cyn eu harferyd yn Norfolk a'r parthau ereill, lle mae'r priddyn yn bur ysgam, anhawdd iawn oedd ei drin mewn flbrdd i beri budd i'r ffarmwr: gan ei fod yn cael ei flino trwy ormod o lafurio. A thrwy fod cylchdruad y cnydau yn yr amser- oedd hyny yn bur anmherffailh, nid oedd dim i'w wneuthur ond gadael y blmdir yn rhyw fath o borfa i'r dyben iddo sjael ei gefn ato, trwy ddiogi yspaid o flyneddoedd. Neu, o'r tu arall, mewn tiroedd digon addas i faip, ar ol iddynt fwrw eu hoedlau o yd, nid oedd dira i wneuthur ond eu hafaru. Àc yn y moddion colledus yma y byddai'r bündiroedd yn cael eu hadferu i ryw fath o drefn yn barod i'w mhaeddu drachefn yn yr un modd. Y mae'rfeipen gyffredin (fel y gwyddoch) yn fwy tender, ac yn feddalach gogyfer a'r tywydd, na'r rwdins, neu'r Swedish turnip. Ond y mae mantais yn aml i gael o dyfu'r maip, pan fo'r tir yn anmharod o eisiau treinio, neu pan fo'r tymhor yn anhwylus; gan fod modd eu hau fis neu chwech wythnos ar ol y rwdins. A buddiol iawn ydynt i'w defnyddio yn gyntaf yn y gauaf. Y feipen gyjfredinyw'r henaf o'r llysiau buddiol hyn. Nid oes llawer o flyneddau er pan ddygwyd y rwdins, neu'r ruta buga, i'r deyrnas yma. Y maent yn galetach ac yn drymach na'r maip, ac yn fuddiol iawn iborthi'r gauaf; hwy a gadw?nt yn dda iawn hefo ychydig ofal hyd Galanmai. Ond pa un ai maip ai rwdins a arferir gan y ffarmwr, y mae eu diwylhad cyffredmol wedi peri mwy o ddiwygiad yn mhob peth perthynol i amaethyddiaeth, nag a wnaeth un trefniant (system) a ddygwyd i'r dyben yma i'r deyrnas hon. Y mae'n cyfaill, Mr. Owen, o Drewyn, wedi dangos i chwi nad oes modd dilyn trefniant amaethyddol a hono yn fuddiol i'r ffarmwr heb arferyd â maip, neu pytatws, sef grten crops. Y lles sydd i'w gael o'u tyfu sydd i'w deimlo yn mhob dosbarth o'r ffarm. Y maent yn cynal y dynewaid i ddod yn iraidd ac yn dyfadwy, u'r gwartheg sydd yn barotach o braidd haner blwyddyn o'u hoed i'r farchnad, na phe baent heb eu porlhi arnynt. Yu y fuches drachefn y mae'r llaeth a'r ymenyn yn dangos ac yn profi buddioldeb y llysieuyn an- hebgorol hwn. Yn Lloegr y maent yn porthidefaid i rifedi aughyffredinarnynt. A gall.if ddyweyd ar un gair, tnai lle bynagy mue maip yn cael eumeithrin yn fwyuf cyŷ'redin, ttcynfwyaf'pgrffaith, / ^ ynoy mae, nid unig y stocìc yn oreu, ondy mae ansawdd y (fermyddyn fwyuf trefnus. YsHẃánliaid, sydd yn ddigon gwybodus ac yn ddigon llygadog yn eu gorchwyl, ac yn bur^íysDýs jnadyw cylchdroad yu y byd yn werth dim, os na bydd maip, pytatws, neu green ctdpìýyn cadw eu He ynddo. . ', ;"S Dywedir gan rai, " Nid oes dim modd i ni byth gaeldigon o dail at faip, a phytat»vs, a phob. .1 -V* peth.'' Atebaf: Cymerwch hi yn araf yn y dechreu. Cymerwch ofal i beidio a thrin gormod ar . _, unwaith o honynt. Ond fel yr ewch yn mlaen fe ddaw tail o'u harferyd yn fwy nag a ddysgwyliẅch / i ä :* O^'-