Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y ÇENHADYDD. Rhif. 18.] GORPHENAF 15, 1841. [Cyf. 2. CYMERIAD JOHN BUNYAN.* Mae hanes ac athrylith Bunyan yn fwy anarferol, ac yn rhagori yn mhell ar eiddo yr enwog Mr. Baxter; fel ag yr oedd sefyllfa a galwedigaeth Bunyan lawer is law iddo ef. Mae yn debyg mai Bunyan oedd y penaf, o ran ei athrylith, a flodeuodd yn mhlith yr annysgedig ; nid oes genym hanes arn un dyn wedi derchafu ei gl.od inor uchel, o ddechreuad mor isel. Yr oedd yr hoil ddynion rhy- feddol eraill, y mae genym hanes am danynt, y rhai a ddaethant yn enwog, heb yr hyn a elwir dysgeidiaeth, wedi darllen nes cyrhaedd llawer o wybodaeth ; ac er fod lla- wer o honynt yn cael eu gwasgu gan diodi; etto nid oedclynt, fel ag yr oedd ef, yn cael eu hiselu fel crwydriaid, a'u gwaradwyddo trwy alwedigaeth ddirmygus. Ei gel- fyddyd oedd Euruch-deithiwr (ünker): ac felly yr oedd o'i flyneddoedd boreuol, wedi ei osod yn nghanol dyhirod, ac ar gyffiniau anonestrwydd. Bu dros amser yn filwr yn myddin y Senedd. Mae yn ymddangos i mi mai dyma y sefyllfa fwyaf manteisiol a thebycaf, ag y bu ef ynddi hyd ynhyn i dtlofi ei nwydau, a gwellhau ei fuchedd. Felly, pan ydoedd Bunyan o clan arfau milwraidd Cromivei, dyosgwyd ef o arfogaeth uffern, a gwisgwyd ef â "holl arfogaeth Duw,"—Arfau y filwriaeth nid ydynt gnawdol, ond nerthol trwy Dduw i fwrw cestyll ilawr. Wedi ei' argyhoedcli yn ddwys o'i sefyllfa druenus fel pechadur, cofleidiodd egwyddorion y Cyfammod Newydd, * Gan mwyaf allau o ysgrif Syr James Mackintosü.