Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

YR HANESYDD CENAD/YWL, RHIF. XIX.—MEDI, 1831. CYMDEITHAS GENADAWL LLUNDAIN. Pìgìon o rai n'r Areìthìau a dradâeâẅyd yn y Cyfatfod Blynyddawl diweddaf, Mai 12. Parch. W. ëuis:-Nid oeddwn I yn bwriadu eich cyfàrch yma heddyw; ond tybiwyd yn angenrheidiol i nii sylwi ar ryw ymosodiadau disylfaen a niweidiol a wnaed ar y genadaeth yn Ynysuedd Môr y De, gari rai dynion a aethant yno ar achosion masnachol neu i ryw ddyben arall, ac, ar eu dychweliad, a gyhoeddas- ant ddywediadau hollawi anwireddus ac anwarantadwy. Taenwyd y dywediadau hyn drwy rai o gyhoeddiadau misawl ein gwlad ein hunain, ac y maent yn gwneuthur argraft'ddrwg a niweiiüol ar feddyliau y cytt'redin mewn perthynas i wir agwedd pelhau yn yr Ynysoedd hyny. Yr ydym yn darpar i wrth- gyfarfod y cyhuddiadau hyny drwy yr. argraíí'- wasg ; ond tybiwyd yn addas i'r gynnulleidfa hon heddyw, gael clywed yn fÿr pa fodd y bu pethau yn yr Ynysoedd hyny, fel gallont, hyd y byddo dichon, ragflaenu ac attal y canlyniadau drwg a fwriedid iddynt gael yn y wlad hon. RÍewn perthynas gan hyny i'r gwaith Cenadol yri Ÿnysoedd JV1 ôr y De, er cynirnaint a ddywedwyd, mae genym yr achos mwyaf boddlonawl i í'od yn hyderus a chalonog. Pan ddarfu i'r genedl, a'i hystyried oll yn gasgledig, dderbyn Cristionogaeth, yr oedd ílawer yn ymddangos fel pe buasent yn derbyn gair Duw mewn gwirionedd; ond yr oedd eu proffbs o Gristionogrwydd yn debyg i'r had a hauwyd ar y creig- leoedd j yr oedd yn deg a blodeuog dros amser, ond pan gododd yr haul, efe a wywodd ac a aeth yn diff'rwyth. Ni ddywedwyd erioed bod yr holl genedl yn ddynion dychweledig, ac ni a wyddom oll, líe nad yw gras Duw yn y galon, bod yn hawdd i hudoliaethau ftÿnu u chario y dydd. Er yr amser -hyny, llawer o'r rhai a wnaethant broffes o grefydd, a brofasant fbd ei hattaliadau hi ar eu tueddiadau halogedig yn boenus, gan hyny taflasant hi ymaith; ac yn awr, mae y gwahaniaeth rhwng dynion y byd hwn â gwir Gristionogion yn fwy amlwg nac o'r blaen, ac agwedd bresenol cymdeithas yn Tahiti, yn lled debyg i bethau yn ein gwlad ein hunain. - Ond y mae dau neu dri o achosion gweHhrcdolyn y mànau llebu ycyhuddwyr hyn, v rhai a barasant i'r mànau pen- nodawl hyny ymddangos yn waeth na mànau eraill, ac at yr achosion hyny ni a gyfeiriwh yn bresenol. Yn y lle blaenaf, dymunwn grybwyll, nad ym- welodd y dynion hyny ond âg un o'r amrywiol ynysoedd lle mae cenadon wedi eu sefydlu, a dim ond â dau borthladd, yn un o ba rai nid oes yr un cenadwr yn aros. Y mae dynion a chanddynt fbdd i arferyd cryn lawer o effaith, ac y mae rhai o'r rhai hyny wedi proffesu eu hunain yn elynion penderfynol í grefydd, a chwedi tystiolaethu yn gyhoeddus y gwnaent hwy gyft'rôi nef, daear, ac uffern, i wrthwynebu a gwrth-weithredu ei heft'eithiau hi. I'r dyben hyny defnyddiasant foddion a ddylasent gaeleu defnyddioi well dyben. Yinwelwyd â'r lle hefyd gan dtlynion, y rhai a ymdrechasant drwy eu hymddygiad a'u hangliraiff't i lygru y tiigolion, a buwyd yn ymffrostiaw, fod y swm o fil o ddollars o un llong, wedi cael ei wario i ddybenion pechadurus. Dygwyddodd hyn, e weddai, mewn màn l!e nad oedd yr un cenadwr, iwrtliwynebu yr eff'aith gwenwynig. Heblaw yr achosion hyn, dynion a aethant yno i ddybenion masnachol, yn lle cymmeryd gyda hwynt otìerynau llafurwaith, defnyddiau dillad, a nwyddau o weithiad Ewropiaidd, y rhai a fuasai yn helaethu ein masnach, ac o les i'r brodorion