Welsh Journals

EULÜNADDOLlÀËTa. ièô I ■ EULUNADDOLIAETH. Nid oes o holl weithredoedd ysgeler dyn syrthedig, ddimy n dangos yn aialycach bellafoedd ymadawiad a thruenus gyflwr dynolryw, fel crea- duriaid cyfrifol ger bron Duw, nag ydyw eulunaddoliaeth. Y fath grea- <lur rhyfedd y w dyn ! Y mae olrhain ei hanes yn orchwyl anhawdd, eto yu anghenrheidiol a phwysig—ie mor bwysig fel nas gallwn ddyall eiu sefyllfa a'n cysylltiadau ein hunain yn hollol yn annibynol ar raddau q wybodaeth o yrfa y teulu dynol o'r dechreu i'r diwedd. Y mae darllen haues hyd yn nod y rhai a droseddasant yn addysgiadol. " Ac na fydd- wch eulunaddolwyr," medd Paul, " megys rhai o honyut hwy." Ddar- llenydd, tra byddot yn darllen yr ychydig nodiadau canlynol, myn wybod u ydwyt yn sangu tir pell a lleidiog eulunaddoliaeth a'i peidio. Er fod trigolion y byd cyn y dylif wedi ymlygrn i'r fath raddau fel nas gallasai yr Arglwydd eu goddef yn hwy, eto nid oes lle i feddwl eu bod wedi gwneyd delw gerfedig nâ delw dawdd i'w haddoli, yr un pryd yr oedd yr un egwyddoi' yn tori allan yn mherson Cain. Parodd yr aflwydd a ddaeth ar y teulu dynol pan oeddynt yn adeiladu tŵr Babel iddynt ym~ wasgaru ; y rhai hyny a ddyallent eu gilydd a ymtì'urfient yn fyddinoedd i ymfudo o sẁn aflafar ac anneallus iddynt. Yn eu mudiadau mynych o'r naill wlad i'r llall, esgeuluswyd y wybodaeth werthfawr o'r gwir Dduw, ac aeth cenedlaeth ar ol cenedlaeth yn ddyfnach ddyfnach i an- wybodaeth a thywyllwch—hyd nes ydynt yn eulunaddolwyr creulawn a barbaraidd; i'e, rai wedi çolli pob rhith o grefydd, a phob syniad ant Greawdwr a Chynaliwr, ac felly ychydig amgenach ydynt na'r "anifeil- iaid a ddyfethir." Hen dybiaeth yw fod "addoli yn reddf" mewn dyn, fel y mae y morgrug- yn ar wenynen yn casglu bwyd yr haf erbyny gauaf, yr hyn sy'n hollo! gamgymeriad. Y mae erbyn hyn luaws o ffeithiau yn profi yn wahanol. Pe buasai addoli yn redrtf buasai pawb yn addoli yr unfath yn rahob oes íi gwlad ; felly mae pob peth sy'n cael ei lywodraethu gan reddf. Nid oes na gwelliant na diwygiad yn ngwaith y dry w yn gwneyd ei nyth eleni ihagor y nythod a wnaed gan y cyntaf erioed yn ngardd Êden. Y mae yn dra amheus genym a oes y fath beth â " greddf" yn perthyn i ddyn o gwbl—Dysgu pob peth raid iddo ef, dysgu siarad, dysgu cerdded; os oes rhywbeth y baban ya ceisio y fron ydyw yr unig beth sydd yn ymylu ar fod yn reddf. O'r tu arall y mae ffeithiau anwadadwy fod llwythan cyfain wedi colli yn llwyr a chwbl bob mymryn o wybodaeth am Lditw, au heb unrhyw rith o addoliad. Heblaw hyny, y mae y mud a'r byddar, er cael eu magu yn nghauol cenedl addolgar a defosiynol, bron yn au- inhosibl cyfleu iddynt y syuiad am addoli, ond pe buasai yn reddf buasai mor gref ac amlwg yn y mudan ac yn ereill. Dengys hyn fod esgeulus- dra i " gadw Duw yn ein gwybodaeth" yn rhwym o'n harwain i ddychy inygion ofer a gwarthus. Fel y mae heu adfail yn profl fod adeilad wedi bod yn flaenorol, felly mae paganiaeth yn profi mai olion trefu ragoracL ydyw heb ei llwyr ddileu. Aeth eu gwybodaeth mor ddiflanedig am Dduw fel y tybia rhai mai yn rhuad dychrynllyd y daran, yr ystorm ẅochwyllt, a'r corwynt rhuthrawg yr oedd. Eraill yn cael eu llywodr aethu gan arswyd ac ofn, yn ngryin. ynfydrwydd a ddychymygasant " dduwiau lawer," ymlusgiaid, ehediajjd^&c. Fe ddywedir nad oes ond Deistiaid, Iuddewon, Mahometaniaid3 a Christionogion yn addef ac yn credu mewn un Bôd goruwch pftwb, yn Greawdwr a Chynaliwr pobpeth. Y mae crefydd y Chineaid, hyd y n.<W**hì'oes-ddysg oruchel Confusius, yn dysgu addoliad lluaws mawr iawri-'i fân dduwian, mewn cysylltiad á vhyw ddychymyg gwanaidd o Allu Goruchel. Y cyfryw hefyd yw Cyf. IV.—Rlrif. 10—Hydref, 1861.