Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

[Chwefrob, 1858. Y LLUSERN. IOAN Y RHAGFLAENOR, NEÜŴ GYMERIAD DIWYGIWR. (PA.BAD O'B BHlFrií DIWEDDAF.) Y nodweddau oeddynt bob amser yn amlwg yn nghymeriad, tymher, ysbryd, a sel, pob diwyjiwr cywirfryd a defnyddiol.—Y mae gwroldeb moesol, hyfder, annybyniaeth meddwl, sêl dliflino tros ogoniant Duw, a gwir deimlad at ei gyd-greadur, yn anheb- gorol er cyfansoddi diwygiwr. Milwr eiddiì a wna yr hwn a lewyga yn yr olwg ar waed, ond cadfridog gwaelach fyth. Yr hwn y sydd yn rhy lwf'r i wrthwynebu cyfeiliornadau, nis gall byth eu gwellâu. Yr oedd un Luther yn well nâ mil o Melancthoniaid. Y mae gan lawer y wybodaeth, ond heb feddu yr hyfder na'i gwr- oldeb i wellâu dynîon na moesau. Hefýd, y mae Uawer vn meddu y gwroldeb, ond yn ddití'ygiol mewn gwybodat4h. Gdlir cyr- haeddyd yr olaf, ond anaml y blaenaf. Y mae pob un o honynt yn anhebgorol i ddiwygiwr. Y mae yn waith peryglus, yn peri llid, ac yn fýnych yn ddiddiolch. Ond y mae yn rhaid ei \f neyd. Y mae pob peth yn tueddu i waethygu, a phe na byddai diwygiad, ni allai y byd ymgynnal. Ni bu neb o'r diwygwyr byw i fedi gobrwy daîarol; feallai y gallwn eithradu y diwygwyr gwladol; ond nid yw y rhai hyny ond anfynych, ac yn unig mewn rhan. Os yw clod yn wobrwy (a pha galon dyn nad yw yn'ymwybodol o'i swyn?) iê, meddwyf', os yw clod yn wobrwy, y mae clod y diwygwyr, bron yn ddieithriad, ar ol eu ymadawiad oddar chwareufwrdd amser. Fe ddywed Paul fod y rhai gynt wedi enill iddynt air da, ond ar ol eu mnrw y bu hyny. Mae angau yn cysegru llafur a bywâu bri y diwygiwr, ac addawa yn naturiol iddo ei hunan sarhad, enllib, erlid, ac an<»au, yn flaenfFrwyth; ond y mae yr oll y sy dilymunol yn mhell yn y cyf- erbyniad NÎd yw cydoeswyr, fel olynwyr, un amser, yn mawrygu na chanmol diwygwyr mawr cyfundreithau, na dynion. Y mae rhíii yn rneddu chwaeth, ond chwaeth yw yn unig at y elod dyluius i'w doethineb a'u llafur. Pe byddai i Paul, Pedr, Wioldiffe, Luther, Milton, Locke, Newton, Franklin, Washinghton, ac ereill, ymddangos yn ein plith, canfÿddent ddynion yn wahanol iawn yn eu ytnddygiadau tuag atynt, i'r hyn a fu eu cyd-deithwyr yn niryrfa eu bywyd. Buasai yr luddewon y rhai a fu yn enllibiö Moses, ar ol hyny, yn addoli ei esgyrn, oni buatiai i'r Argíwydd eu cuddio. Y rhai hyny gynt y buasai yn gywilydd ganddynt eu gweled yn nghymdeithas Paul, wedi hyny cofleidient ac anrhydedd- «ot ©f; ,a ph© byddai modd iddo ymddangos yn ein plith, byddai