Welsh Journals

Y GWLADÖAEWE, 'Oes y byd zr Iaith Gymraeg.— Tra Mor tra Brython.'' Rhîf. 17.] MAI, 185], rCvr. II. RHAGLUNIAETH. Ystyr lythyrenol y gair Rhagi.uniaeth, yw Uuniad bl.ienorol, neo ragfforfìad. Ys- tyr lythyrenol y gair Lladin eyferbyniol ithlo, a'r un Saesneg hanedrg o hono, yvv .ìhigolwg, neu ragwelediad ; ae er fod yr ystýí lythyrenol yn gwahaniaethu yn yr ieithoedd a grybẃyüwyd, megys y rme mewn ihai eraill,eto yr un peth a olyyir yn gyffredinol ftftrj bawb. Mejys ag y mae y ihan fwyaf o eiriau ein iaith ni, yn gystal ag eidílo eraill hefycî, yn caeí eu haríeryn helaethach na'u hystyron gwreidd- iol a phriodol, felly y gair Rhagluniaeth. Yi hyn a olygir w-rth y gair yn ei ystyr gvffredinol, yw go/ul Naf am, a'i lywodr- actli ar, waith ei ddwylaw. Y gosodiad yna o ystyr y gair, a aynnwysa y pethau caidynol:—Rhagweled, rhagwybod, rliag- ddarparu, cynnal, trefnu, cynnyrchu, neu beri effeitliiau na chynnyrchesid b)th gan natur ei hunan, heb ymyraeth Rhaglun- iaeth, attal eff'eithiau naturiol a phriodol, goruwchreoli effeithiau, gweithiediadau, a bwriadau creaduriaid meddyliol, goruwch- reoli effeithiau gweithrediadau gwahanol ranau y greadigaeth ddifywyd, a thrwy y cwbl, sicthau bwriadau ac amcunion y Goruchaf, yn nghyd a diogelu y rhai a 17 ufuddhunt i orchymynion a deddfau y Rhagluniaethwr. Un dosparth o ddynion a farnant fod y bydysawd wedi ei ffuifio a'i osod fel rhy w beiriant mawr a cby wraint, amryw a goramryw yn ei weifhrediadau a'i. symudiadau; ac yn gynnysgaeddedig,gau ei luniwr hollddoeth, à phob anhebgorion er gweithredu yn barhaus a diddiffyg, heb unihyw gymorth allanol pa bynag, o barth trefn neu allu, ychwanegol at yr hyn a gafodd yn ei ffuifiad eyntefig ; ac hefyd, ei fod yn meddu hunan-fythol symudiad, heb ddim ymyraeth ag ef gan unrhyw weith- ledydd allanol idd ei hunan; a'i gyfan-» soddiad peiriannawl yn gyfryw ag asicrha bob dyben a bwriad ag oedd gan y peir- iannydd yn ei gyfansoddiad a'i ffurfiad cynteíìg, heb unrhyw ymyraeth ag ef gan- ddo yngaulynol i hyny. Eraill a farnant dipyn yn wahanol, gan feddwl fod y Crewc hollddoeth wedi cyfansoddi y peiriant yn ardderchog a gogoneddus yn ei ffurfiad a't holl ranau ; ac yn hollol addas a phriodol i ateb pob dyben y bwriedid ef erddo ; ond heb ei gynnysgaeddu a'rfath ynianmbynol ag a'i galluogai ef i weithredu heb gymorth parhaus a digyfrwngeigyfansoddydd ; ond yn hytrach, bod y peitiannydd wedi ei