Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

YR HAUL. CYFRES NEWYDD. «'YNG NGWYNEB HAUL A LLYGAD GOLEUNI." "A GAIR DUW YN UCHAF." Hhíp. 44. AWST, 1853. Cyf. IV. TRAETHAWD. dyledswydd y cymry i addysgu'r genedl sydd yn codi.' * Cas gwr na charo'r wlad a'i maco.'------' Knowledge is power.'—Bacon. &tt yr ystyriorn am funud y tnawrion ddrygau sydd yn ffyn- i u.' a hynny o herwydd diffyg addysg 'odolj ac o ddiffyg gwrteithio'r me- drii ^an yn íeuansc' y mae em me" c ^ yn cae^ ei lenwi â phrudd-der a |°nd> ara na byddai gennym ffordd i g. u had a fyddai yn debyg o ddwyn j .^ythau toreithiog rhinweddau ur- asol a rhagorol, ffrwythau a fyddent in nefolaidd eu perarogl. is 1 e dyianwad gwir wybodaeth yn el yng Nghymru, ac yn enwedig pan t ^ferbyniom eindysgeidiaeth â chen- n .toedd gwareiddiedig eraill Ewrop. ^!611" °ddi wrth ddynoliaeth yn gyffre- dim ^y^^efiad dyddorol, sef nad oes naff Ja y hJd hwn yu fwy pwysi£ g artdysg dda. tletyd, peth o'r pwysigrwydd mwy- wi/Jj deal1 Pa beth a teddylir wrth ddo fysSeidiaeth ; a llawn mor ddy- Uẁvk! a.hynny yw clywed am y *nunoíipnodo1* gyrhaedd y Pe.th dy- efiytií' iynny' set cyfrannu addysg yn haerfH ií feehgyn Cymru, gan gyr- Yn f y llwybr trwy ba un y byddid l)vw yaí tebySo1 ° wellhau plant y d^wysogaeth, a'u gwneud yn aelodau er ei ^f ^" y gymdeithas ddynol. Ond Pethan yí bwysi& i gyrhaedd y hanfn^-a nodwyd? ac er mai un o brif edrl °n ein Hwyddiant a'n ffogon- f^wyddfelcenedl ydyw dy^eid- ar\vv'n kî Soi'fodir ni i gyfaddef mai V ^ ol anghyffredin yw addyss; yn y drvl?S0§aeth hon> ac mai cyffredin * ychteddyliau am werth addvs«r. Wrth ddj-sgeidiaeth yr ydym yn golygu rhywbeth yn uwch na'r hyn a alluoga ddyn i ddarllen ac ysgrifenu, neu rifyddu; ond er y coleddwn y dyb hon, nis gallwn edrych gyda dir- mJg ar y Pei*sonau sydd yn gampus yn y pethau yna, eithr yn hytrach gyda pharch mawr. Meddyliwn mai yr hyn a atteba yn oreu i egluro'r gair dysgeidiaeth, yw gwir ddisgyblaeth ar yr holl feddwl. Coethi yr holl serchiadau, ynghyd â'u gwneuthur yn offerynnau priodol i godi'r dyn i'r anrhydedd uwchafa all cymdeithas roddi iddo. Blaenllymmu ei gynneddfau at dreiddio hyd i'r pinacíau uwchaf yn y byd cymdeith- asgar. Digon priodol ydyw llanw y meddwl âg addysg, ond mwy yw y pwsig- rwydd o greu yn y galon duedd at ymegnio am y gwirionedd, a'i werth- fawrogi pan ei ceir. Wrth ystyried y dylanwad sydd gan y serchiadau ar fywyd y dyn, a chanfod mai hwynt-hwy ydynt y ffyn- honnellau o ba rai yr eheda y gweith- redoedd hynny ag sydd yn sicr o gondemnio neu goroni ei lwyddiant, ac wrth feddwl am funud y dylanwad sydd gan y serchiadau ar farn y crea- dur, hawdd y deuir i'r penderfyniad mai gwir angenrheidiol ydyw dysgeid- iaeth, ac mai dyledswydd uniongyrehol arnom fel rhieni, ydyw gwneuthur ymegniadau gorchestol tu ag at wein- yddu addysg ag a fyddai yn debyg o ddylanwadu yu ffafriol ar serchiadau 2 L