Welsh Journals

220 IIANESION, &c. rai y mae cannocdd lawero gymmunwyr; a gwel pawb sydd yn adnabyddus o'r dosparth hwn o'r swydd, pa beth ydoedd amcam yr ysgril'enydd yn gadael \ plwyfan dan sylw allan o'i lechres. Y mae yn wir nad oes cymmunuyr yn Eglwys Cilgwyn. oblegid nid ydywondCapel ym mhiwyt'Nefern; ac nid oes gymmoDwyr hefyd yn Eglwys Haytil. oblegid ei hagnsrwydd i Nefern. Ond nid ydyw hyn yn profi nad oes cymmunwyr Eulwysig yn y Heocdd dan sylw; ond i'r gwrthwyneb, obìegid y mae yno lawer, ac y maent yncymmnno yn Nefern. Yr un peth a ellir ddywedyd hetyd am blwsfau eraill yn agos i Drefdraeth a Llar.dudoch. Yn E^lwys Castellan, ni all cymmunwyr fod, oblegid dyweda A..I. E«ans bod yr addohad ilawrerys rhai ugeìniau o tlynyd(!ncdd. Yn awr ni a drown ein golwg i resi yr Ym- neillduwyr, rieu y cymmunwyr, eo fewn yr un terfynau.' hynny ydyw, o fewn y pedwar plwyfar hugain crybwylledig, a gytrifir gan- ddo yn 5.50Ò, a'r gwrandawyr, y rliai nid ydynt yn aelodau. 1300 yn ychwaneg. Ond darfu i A. J. Evans adgyweirio gwall a ddigwyddodd yn ei lythyi cyntaf, mewn ail lythyr, yn yr hwn y ^wnaeth nifer y gwran- dawyr yn y plw\fau dywededig, yn 13,000. a'r llythyr"adi:yweiriedig hwn a vmddangos- odd yn y Palriot. ac oddi yno a gyfeithiwyd i'rcyhoeddiadau Radicalaiddacyinneilldued- ig yn y dywysogaeth. Darllenwyd ef gyda blas; derhyniwyd ef ynroesawgar; a rhodd- wyd cred ddiysgog ynddo. Yn ol A. J. Evans, y mae nifer yr Ymneill- duwyr, yn aelodau ac yn wrandawyr, yn y pedwar plwyf ar hugain dan sylw, yn ddeu- naw mil a phum' cant; a'r ymofyniad yn awrydyw, a all hyn fod yn wir ? ac a ydyw nifer y trigolion yn y plwyfau hyn, Eglwys- wyr ac ymneillduwyr, hen ac ieuaingc, yn dyfod i fynu at y cyfrif crybwylledig. Er mwyn cael prawf boddhaol ar y matter hwn. angenrhaid ydyw sylwi ar y Cyfril' Seneddol a wnaed y flwyddyn 1831, ac ni a gymmerwn y plwyfau yn y dreln y gosodwyd hwynt ar lawr gan Asa J. Evans. Plwyfau. Poblorjruydd tjn 1831. Melinau .......................... 482 Cilgwyn, cynhwysedig ym mhlwyf Nefern............. ............ Eglwys \Ven...................... 377 Llanfair Nantgwyn ................ 237 Maenclochog...................... 44(3 Manachlog-ddu.................... 447 Morfil............................ 401 Llangolman ...................... 311 Llandilo.......................... 117 Llanfyrnach ...................... 979 Prenrith ......................... 219 Castellan.......................... 127 Cl ydey............................ 1,385 Cilrhedin, (parth yn Swydd Bemfro) 402 Capel Colman...................... 130 Llanfihangel Per bedw.............. 353 Manordeitì a ChiIvowyr............ 850 Cilgeran .......................... 879 Bridell............................ 395 Llantood.....................•.. 281 Monington ........................ 102 Moelgrave ........................ 419 Bayfil ..................... ...... 160 Eglwyswrw.................,.... 563 9,880 Sylwir.bod y cyfiif uchod yn cymmeryd i mewn yr hnll drigolion. o'r baban hyd yr henafgwr. Y mae nifer y gwrrywaid dro.s ugain oed perthynol i'r i Iwyfa'i nchod mewn dosparth arallo'r Cyfrif Se.;eddol, yn 2209, ac a rhoddi cyfrif y menywaid yn o eyfiélyb, bydd poblogaeth yr holl blwyfau hyn dros ugain oed yn 4583, ac os hyn yn unig )dyw cjfrif o'r trigolion dros ugain oed,' fian y mae dynion yn addas i fTurfîo barn drostynt eu hunain; ac y mae yn aros i A. J. Evans, i wneuthur allan ym mha le yn y plwyfau dan sylw y mae y relyw o hedair niil ar ddee ô brofteswyr a gwran- dawyr Ymncilldiiedig yn y cyfryw blwyfau. Dylasai A. J. Evans fod yn onest yn ei gyt'i il' o leiaf, ac nid gwne ithur y fath gam-ddar- luniad amlwg yng ngolwg y wlad. Ylritas. DIHENYDDIAD. Yn ymyl Newgate, crogwyd dan ddyn yn ddiweddar, am drosedd annaturiol, sef James Pratt, oed 32, a John Smith, oed 34. Ar nos Ian ymwelwyd â Pratt í;an weinidoî perthynol i'r Ymneilíduwyr. Cynghorodd y gweinidog ef i syrlhio mewn edifeirwch ger bron Duw.a'r drvíg-weithredwr a gyfaddef- odd ei enogrwydd wrtho. Cyrhaeddodd y Siryddod Newgate am hanner awr wedi saitli o'r gloch y bore, ac aethant yn union- gyrchol at y carcharorinn y rhai oeddynt ar y pryd yn gweddio. Pan oeddid yn clym- mu Smith, ymddangosai bod Pratt mewn dychryn ac ofnau mawr. Yr oedd ei ochen- eidiau yn adseinio drwy yr holl le, a phan oeddid yn ei glymmu yntau, gwaeddai yn ddychrynllyd, "0 Dduw, y mae hyn yn ofnadwy;—yn wir y mae hyn yn ofnadwy." Yr oedd mor wan fel y gorfn ar gynnorlh- wywyry dienyddwr ei ddal i fynu yn eu breichiau, rhag iddo syrthio ar y llawr. Wedi gwneuthur pob parottoadau, aeth â hwynt tua'r dihenyddle, i'r hon yresgynnodd Smith yn gyntaf, ond gorluwyd cynnal Pratt. Rhoddwyd y rhettynnan am en gyddfau. ac yn fnan trosglwyddwyd hwynt i dragywydd- oldeb. YR ANRYDEDDUS EDWIN UNDSAY. Y mae ystori ryfedd yn awr yn myned drwy ddaíennau y newyddiaduron, gyda golwg ar.yr anrhydcddus Edwin Lindsay,yr hon sydd fel y canlyn ;—Dywedir bod y bon- heddig dan sylw, yr hwn sydd yn frawd i Iarll Balcarras. wedi cael ei gadw o'i anfodd am flynyddoedd lawer, nid llai na phum' mlynedd ar hugain, yn un o ynyscedd Môr y Gogledd. Yr oedd dan warcheidwadaeth Mr. Gedeon Henderson, yn ynysPapa Stour, Zeland. Digwyddoddbod boneddigesieuangc, perthynol i'r Cwaceriaid,ar daith yn yr yríys ddywededig, a daelh ryw fodd neu gilydd yn adnabyddus o amgylchiadau a sefyllfa Mr. Lindsay, a chan dosturio wrth ci gaeth-