Welsh Journals

Y SEREN ORLLEWINOL. Cyf. XVIII.] TACHWEDD, i86i. Rhif. 139. CRISTIONOGAETH. Pen. IX.—Athbawiaeth yr Iawn. Ioan 47 52 ;—" Yna yr «rchoffeiriaid a'r Phariseaid « gynnullnsant y Sanhedrim yn njjhyd, ac a ddywed- «sant. Pa beth yr ydym ni yu ei wneuthur 't canys y mae y dynymayn gwneuthur llawer o wyrthiau. Os gadawn iddo t'yned'yn mlaen t'el hyn pawb a gredarit ynddo, a'r îihufeiniaid <» ddeuant. ac a ddyfethant ein lle ni a'n 'oenedl hefyd. Un o honynt, a'i enw Caia- phas, yr hwn oedd arcíiofteiriad y tìwyddyn hono, a ddyweäodd wrthynt, Nid ydych öhwi yn gwybod dim oll,îiac yn ystyried, mai gweil yw i ni farw o un dyn dros y bobl, nag i'r holl genedl gael eu dyfetha. Hyn a ddywedodd efe,nid o hono ei hun ; ond ac efe yn archofteiriad y fiwyddyn hono, efe a broffwydodd y byddai lesúlarw dros y genedl; anid dros y genedl hono ÿri unígY ond fel y easglni ete yn nghyd yn un corft'Mant Duw y rhai a wasgaresid." Mae yraa ddwy ffaith yn cael eu cania- tau gan y blaenoriaid Iuddewig : 1. (rweithredoedd nerthol yr Arglwydd lesu. " Y mae y dyn yma yn gwneuthur llawer 0 wyrthiau." Ni allent' wadu hyn. 2. Ei ddylanwadi '' Os gadawn iddo fyned yn mlaen fel hyn pawb a gredant ynddo." Dyma addefiadau ei elynion. Yna, cawn gyfrwysdra llywodraeth- yddol Caiaphas, sef, mai buddiol a chym- hwys oedd roddi Orist i farwolaeth. Mae cynghor call Oaiaphas— 1.. Yn dra ymddangosiadol. Yr oedd "Órist yn dyeithrio y bobl oddiwrth sefydl- iadau y wlad, yn gwanhau eu ffydd yn yr awdurdodau ; a'r cynllun tebycaf i atal y drwg oedd ei roddi i farwolaeth—myned at wreiddyn y drwg, yna byddai i'r cynhyrf- iad dawelu, ac i deirnladau y bobl ddy- chwelyd i'w hen redfa a'u hen drefn flaen- orol. 2. Tn egwyddor gyfeiliomus. Pwy hawl oedd gan Oaiaphas i gynnyg marw- olaeth un dyn ? a chaniatau ei hawì i roddi troseddwr i farwolaeth, nid oedd ganddo hawl i gynnyg marwolaeth un na throsedd- odd un ddeddf, na niweidiodd un dyn, ond a fendithiodd bawb. 3. Yn ddinystriol. Rhoddwyd Orist i farwolaeth, ond a ataliodd hyny yr adfyd a ofnid ? a sicrhaodd hyn Judea rhag y gor- esgyniad Rhufeinig ? a wasanaethodd er lles tymhorol y wlad ? Naddo. Prysurodd ddyfodiad yr Eryr Rhufeinig. Tynodd farn a ddinystriodd eu gwladwriaeth a'u cenedl. 4. Mae yn cynnwys ffaith bioysig yn llywodraeth Duw ; sef, bod marwolaeth Crist yn angenrheidiol er iechydwriaeth eraill. Cyf. XVIII. ..... 33 Y testyn yw Iawn Crist. Dyma sylfaen Cristionogaeth, yr hẃn sydd yn gyssylltiedig â'r hyn oll sydd gys- urolihewn profiad, a grymus mewn ymar- feriad. Heb yr athrawìaeth hon mae go- leuni y gwirionedd wedi ei gymylu, gobaith am gymeradwyaeth yn amheus, a medd- yginiaeth i ddyn truenus yn aneffeithiol. Dywedir gan rai "mai merthyr oedd Crist, ac iddofarw ibrofi gwirionedd ei athrawiaeih." 1. Nid oedd ei farwoîaeth yn profi gwirionedd ei athraẅiaeth. Y mae gan gyfeiliornadei ferthyron yn gystal â gwir- ionedd. 2. Pan 'yà marw, dywedodd, Fy Nuio, Fy Nmv, paham ým gadewaist f Gad- awoddy Tad ef—cuddiodd ei wyneb oddi- wrtho. 1. Nid oedd wedi gwneuthur dim i haeddu ei adael. 2. Yr oedd wedi gwneuthur pob peth i haeddu y presennoldeb Dwyfol. 3. Yr oedd y Tad wedi ymrwymo i beidio gadael eiweision ffyddlon. 4. Cyflawnodd ei ymrwymiadau yn mJwb amgylchiad arall. Cafodd Abra- ham ei bresennoldeb ar ei bererindod ; Ja- cob pan yn ffoi rhag Esau ; Moses yn yr anialwch^ Shadrach, Mesach, ac Abed- nego yn y ffwrn dân; Daniel yn ffau y llewod; Stephan pan ei ^llabuddiwyd; a'r merthyron yn y ffiamiau tân. Ar y groes ẁele eithriad! Paham ì ar un egwyddor yn unig y gellir ateb y gofyniad, sef trososodiad lawn. " Oospedigaeth ein heddwch ni a roddwyd arnö ef." " Y cyfiawn yn lle yr anghyfiawn4" Gan gymeryd yn ganiataol bod Ath- rawiaeth yr lawn yn cäel ei dysgu yn yr ysgrythyrau, ymofynwn i natur a dyben yr Iawn a ddysgir yno. Y mae camsyniadmo yn y byd am yr Iawn. 1. Darlunir yr Iawn " yn dofi llid Duw digofus"—ei fod ef yn Uawn digofaint—y Mab yn Hawn o gariad ; yna defnyddir y geiriau, " Sugno ìlid dyoddefaint ar ÿ groes." • Y canlyniad anocheladwy o hyu ar feddyliau llawer ydyw gwadu yr lawn yn gwbi fel yn annheilwng o Dduw cariad.-r Pan mewn gwirionedd mai gweinyddiadau cyfiawnder at yr hyn sydd ddrwg yw dig-