Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y SEREN ORLLEWINOL. Cyf. V.] M E H E F I N , 1848. [Rhif- 48. RHWYGIAD LLEN Y DEML. Wedi penderfynu fod i unig-anedig Fab Duw ymweled â'n daear ni yn nghyflawnder yr amser, cymeryd ein natur ni am dano, a marw ary groes yn y natnr hono er ein hiech- ydwriaeth, gellid yn rhesymol ddysgwyl i fod eiymddangosiad i gael ei hysbysu yn flaenor- ol gan oraclau y nefoedd, ac y byddai i'w daith ddaearo] gael ei hyuodi trwy ryw ar- wydclion a ddangosent ei wir gymeriad, ac a daflent rhyw oleuni ar ddyberiion mawrion a phwysig ei ymddangosiad. Wrth chwilio yr ysgrythyrau ysbrydoledig, yr ydym yn cael lluaws o engreifl'tiati yn ateb i'r dysgwyliad hwn. Cafodd ymgnawdoliad ein Cyfryngwr ei ragfynegu gan amrywiol o broffwydi ys- brydoledig ; a sefydlwyd amry wiol iawn o gysgodau a seremonian er rhag-ddarlunio ei gymeriad. ei swydd, a'i waith. Cafodd ei enedigaeth, ac yn enwedig ei farwolaeth, en hvnodi trwy amgylchiadau, y rhai o herwydd eu neilldnolrwydd aiighylfrediu, oeddeut yn eglur wedi eu bwriadu i shtIimii ei dduwdod, ac arddaugos y gorchwyl rhyfeddol a gymer- odd mewn liaw idcl ei gwhlliau. Yu yr nwr fwyaf'tywyll o'i dilarosty ugiiid, pmi oedil yn liMiigiau ar y groes, ihwng nen a llawr, yn ddarlun o adf'yd, yn cael ei wawdio gan ei elyiiion, ei adael gan ei gyfeillion, a'i ddryll- io gan ei Dad—pau uad oedcl cymmairit ng nn dafu o gysur, tiac uu pelydr o oleuni yn cael ei ganiatau iddo,—otid hydy nod y prycl hyuy yr oecld y tìuifafeu uwchbeti, a'r ddaearen dau draed, yn dwyn tystiolaeth hendeif'yno] i odidnwgi wvdd ei gymoiiad a [>liwysfawredd ei waitli. Y tywyllwch caddugawl a fantellai orsaf ddychrynadwy ei ddyoddefaiut ar ganol dydd, a'i' ddaeargryu a siglodd fiyn Cnlfaria pan roddodd efe i f'yi.ui yr ysbryd, a gyhoedd- ent mewn iaith fwyaf sobr nad person cytfre- din oedd Iesu o Nazareih : ac nad amgylchiad naturiol a chyffredin oecld ei farwolaelh. Y canwriad a, arolygai ei groeshoeliad er mai pagan oedd, a allai cldeonglu y rhyfecldodion arswydol hyn, a gweled mai gwr cyíiawn oedcl lesu, îe, yn wir, mai Mab Duw oedd efe ! A ddyoddefwn ni, yu ngwlad y Biblau ÙYV< IV. 16 a'r goleuni, i'r pagan hwn fyned heibio i ní mewn darganfyddiadau ac adnabyddiaeth ?— Tra byddom ni yn myfyrio ar farwolaeth ein Ceidwad, a syllu ar y rhyfeddodau cyd-fyned- ol â'i drangc, bydded i ni ei addef gyda pharchdyfn-ddwys fel Tywysog y bywyd ac Arglwydd y gogoniant! Yn y sylwadau canlynol, cawn ystyried un o'r amgylchiadau rhyfeddol oeddent yn gyd- fynedol â marwolaetb Crist. Pan roddodd Iesu i fynu yr ysbryd. " llen y deml a rwyg- wyd yn cldL»oddi fynu hyd i waered." Yr oedd teml Jehofa, yr hon a adeiladwyd ar y cyntaf gan Solomon, a'r ail waith gan Zo- robabel ar ol y caethiwed Babilonaidd, yn ad- eilad tra nodedig ar gyfrif ei gwychedd yn gystal a'i sauteidclrwydd Ystyrid hi gan yr Iuddewon gyda pharch goruchel, fel eu tŷ santaidd ac ardderchog—gogoniant y tir. Nid cywrcinrwydd ei hadeilaclaeth, eihaddurniad- an drudfawr, a'i llestri aur, oeddent ei huuig na'i phrif ardderchawgrwydd a'i gogoniant, ond yr oedd wecli ei chyssegru i wasanaeth y gwir a'r bywiol Dduw ; cyrchid iddi gan ei bobl, ac anrhydeddid hi agarwyddion neilldu- ol o'r presenuoldeb dwyfol. Ynddi y safai ei allor—yno ei dii'^areddfaingc ; yr oedd yn fan dewiseclig ganddo i orpìiwys—ei le detholed- ig ar y cldaear, lle y derbyniai addoliacl gan ei bobl ac yr eglnrai gyfoeth ei ras. Yr oedd y deml hou yu ddarlun o Grist, yn yr hwn y mae cyflawuder y Duwdod yn preswylio yn gorflorol ; a'i gv\ asanaeth yu gysgodol o'i swyddau cyfryngol, ac addoliad ysbrydol ei eglwys dan y Testainent Newvdd Yr oedd yr hyu a elwit" yu briodol y detnl wedicaelei rliaun yn ddau ddosbarth, y cyssegr a'r cya- segrsanteiddiolaf. Yr oedclyr olaf yn ;• stafell eang, yu mesur ugain cnlydd, neu ddeg troed- f'edd ar ugain yn mhob tîbrdd ac yn cynnwys y tliuser aur, arch y dystiolaeth, a cherubiaid y gogoniant, yn cudclio neu yn cysgodi y dru- gareddl'a. Yr oecld y cyssegr yn cael ei wa- hanu odcliwrth y santeiddiolaf'gan wahanlen, wedi ei gwueuthur o sidau glas, porphor ac ysgarlat, a lliain maiu cyfrodedd, wedi ei gor- euro a'i dal i fynu ar bedwar <> golofnau cedr- wydd wedi eu gwisgo ag aur. Nid oedd neb yn beiddio myued oddii'ewn y wahanlen hon