Welsh Journals

SWYDDOCOL ÜWCn DEIL ÜEDD AMIBYNOLÜY TEILWYR DA YN NGHYIRU. EHIF. 12 O'R GYF. NEWYDD. EHIF. 33 O'R HEIs GYF. RHAGFYR 1, 1875. [Pris Ceinioö, CRONPA DEMLYDDOL O DDWY FIL 0 BUNAU- Mae lioll Demíyddion y wlad ÿn teirnlo dyddordeb yn Uwyddianfc ein Hurdd, ac yn awyddus am wneyd yr hyn farnont hwy yn angenrheidiol er ei pharhad a'i sefydlog- rwydd. Yr wyf yn arfer meddwl îy mod jn un o'r aelodau mwyaf zelog fedd yr Urdd, nid yn unig yn Nghymru, ond yr holl fyd hefyd. Ac yn ychwanegol afc y zel naturiol sydd ynof dro3 lwyddiant eithaf ein hamcan gogoneddus, mae y safla bwysig y goaodwyd fi ynddi trwy bleidlais nnfrydol fy mrodyr am chwiorydd yn Aberystwyth, fis Ebriil diweddaf, yn gosod cyfrifoldeb mawr ar fy ysgwydd- au—cymaint fel yr wyf yn methu teimlo esmwythder oddiwrtho nos na dydd—gartref neu oddi cartref. Am lawer o fisoedd, yr oedd Temlyddiaeth yn teithio gyda'r express yn Nghymru ; ond er's mwy na dwy flynedd bellach mae wedi newid yr express am yr ordinary train ; a chyda'r diweddaf yr oedd yn teithio pan otynwyd i mi, yn Nghaernarfon, gy- meryd gofal o honi ; ac yn wir am y rheswm hwnw y meddyliais am yragymeryd â'r fath waith â chyfrifoldeb, a miaau yn methu gwneyd yn biiodol yr hyn oedd genyf o'r blaen. Penderfynais y cawn i a'm teulu, a phethäu eraill ddioddef ychydig cyn y cai mudiad mor odidog wedi cychwyn mor addawol fyned i lawr. Nis gall fod dau feddwl am effeithiau daionus Temlyddiaeth yn Nghymru. Heblaw gwneyd degau o filoedd yn llwyr- ymatalwyr a arferenfc yfed yGhydig o'r blaen—deffroi swydd- ogion ac aelodau eglwysig i ymdeimlo â'u rhwymedigaeth i G'rist ac i ddynoliaeth—puro y cyfundebau crefyddol, di- wygio disgyblaeth eglwysig—galw sylw etholwyr asenedd- wyr at ddrygau y fasnach feddwol—gwasgaru llenyddiaeth iachus, a ff urfio barn gyhoeddus ar bwnc mawr sobrwydd— heblaw hyn oll mae Temlyddiaeth wedi sobri dros ddwy fil o Gymry meddwon—wedi dodrefnu tai gweigion, a dwyn y crwydriaM i dŷ—wedi amddiffyn y gorthrymedig, a throi y gorthrymwr yn noddwr—wedi porthi a dilladu plant truenus y meddwon—ac wedi dwyn canoedd i eistedd wrrh draed yr Iesu " yn eu dillad a'u hiawn bwyll." Mae hyn oll, a llawer mwy ellid nodi, yn gosod r'iwym- au neillduol ar bawb sydd yn caru Duw ac yn ceiaio dyr- chafiad eu cyd-ddynion, i wneyd a alíont er cadw Temlyddiaeth i fyny, a'i gwneyd yn allu mwy nag erioed er daioni yn ein gwlad. Wedi meddwl llawer ar hyn, daethum i'r penderfyniad fod codi Cronfa o Ddwy Fil o Bunau yn hollol angenrheidiol er sicrhau llwyddiant sefydlog i'r Urdd,- Ac y mae yn wir dda genyf fod y pwyllgor gweithiol yn calonog gymer- adwyo y meddylddrych, yn gystal a phob Dirprwywr Dos- barthol y cefais afceb oddiwrtho. Erbyn hyn, ymddengys fod y syniad yn ddigon addfed i'w gyfleu ger bron yr Urdd a'r wlad yn gyffredinoî. Pan oedd pethau yn cerdded wrth eupwysau tybiai rhai y gellid gwneyd heb arian o gwbl, gan Iwyr anghofio y rhaid i bob mudiad, yn hwyr neu yn hwyraeh suddo i'w level naturiol. Fel hyn, gwnaed brys mawr i oatwng y blaen-dâl a'r tâl crmarterol, am y buasai hyny meddid yn ychwanegu miloedd at eu nifer. Trwy y gosfcyngiadau uchod nid oes 4an liaws o Demlau ddigon o arian i wneyd gwaith yr Urdd yn eu cymydogaethau. Hefyd, trwy ranu Cymru yn ddwy Uwch Deml, lleihawyd derbyniadau yr Uwch Swyddfa, tra nad oedd lleihad cyfatebol ár y draul, canys nid oeddarolygu 700 o Demlau yn gofyn fawr ychwaneg o dvaul nag arolygu 450, Fel hyn, mae arian yr Uwch Deml, yn gysta1 a'r Is- demlau yn rhy brin i gario allan ei gweithrediadáu yn effeithiol. Gwyddis fod Uwch Demlau Lloegr a'r Iwerddon mewn dyled—ac ymdrechion yn cael eu gwneyd i'w talu. Pen- derf ynodd Uwch Deml Lloegr, yn ei heisteddiad blynyddol yn Llundain yr haf diweddaf, godi cronfa o D deng Mil o bunau, a thanysgrifiwyd dros ddwy fil a haner cyn diwedd yr eisteddiad. Mae bwriad cyffelyb gan Uwch Deml Saesneg Cymry ac Uwch Deml Iwerddon. Ymddengys i mi y cyrhaeddid amcanion pwysig i'r Urdd trwy y Gronfa gynygiedig. Teimlir dau angen mawr yn barhaus trwy y wlad—areithwyr i gyfarfodydd cyhoeddus, a dysgawdwyr i'r Teralau. Mae genym liawá o areithwyr enwog yn y Dywysogaeth, ond nid oes arian i'w talu ; a rhaid i'r Urdd wrth gyfarfodydd cyhoeddns dylanwadol a rheolaidd cyn y gall ddal ei thir. Mae lliaws o Demlau gweiniaid a ddeuent yn rhai cryfion pe gellid eu cynorth- wyo am ychydig. Nis gellir disgwyl i'r Dosbarth Ddir- prwywr a'r Dirprwywyr Neillduol wneyd yr oll sydd yn eisiau, a hyny am ddim. Ni buasai yr Urdd Ile y mae heddyw oddieithr am lafur rhad brodyr teilwng yn weinid- ogion a lleygwyr, yn gystal a llawer o chwiorydd. Eithr y mae rhyw derfyn i lafur rhad, er cystal ydyw. Nis gall- wn byth wneyd hebddo mwy nag y gallwn yn llwyr ymddi- bynu arno.