Welsh Journals

Mhdi 10, 1858. Y BRYTHON. 8a»ẅmmìTOm*s^3ffi8g«iE^ 111 Am bump o'r gloch y prydnawn cyfarfu boneddigion amasnachwyr ftMr. Picton Jones ychydig o'r dref, ac aethant j'n osgordd i Lys y Dref, yng nghauol l!on-ergydion Cwmni Craig yr Imbill. -Cymmerwyd y gadair gan Major Nanney, a chmiawodd 110,ar fwydydd destlus a danteithiol wedi eu crosod i fynu gan y Miss Rowlands, White Hall, yn ol eu dull arferol. Aed drwy y llwnc-destunau arferol. Lianwydd y swydd o Is-gadeirwyr gan G. Jones, Ysw., Maer Pwllheli; G. H. Owen, Ysw., Ymwlch; J. G. Jones, Ysw., Bron- heulog. Canmolid y Pwyllgor am eu trefniant rhagorol at yrachlysur, yn enwedig D. Davies, Ysw., yr ysgrifenydd anrhydeddus. Ymad- aw<>dd y cwmni mewn amser prydlon i weled y goleuadan, ac arwyddion ereill o laweny<Jd a lanwai'r dref, yr hyn a ddiweddai ddiwrnod 5'n nhre Pwllheli nad anghoflr yn fiian. Canwyd amryw bennillion, cyfansofldodig i'r achlys- ur, megis y rhai canlynol:— I Pictön Jones, Foneddwr glan, Y byddo'r gân yn gweini; Llawenydd sy drẁy'r wlàd i gyd, Ac liefyd tre Pwllheli: " Llwydd i Picton Jones" yw'r floedd A phawb ar g'oedd yn gwaeddi, " Llwydd i Picton Jones," &o. Ein Picton Jones a ddaeth i'w oed, Mae'r pontydd oedd yn dystion, Mae'r lampau'n gwneud y nos yn ddpdd, Gan wir lawenydd calon : A phawb yn barod, drwy'r holl fro, I'w gario'n nghadair gwron, A phawb yn barod, &c. *' Llwydd i Picton Jones" yw'r llef Yn awr sy'n rhwygo'r nefoedd, -" Hir oes ac iechyd iddo boed, Fe ddaeth i'w oed," medd miloedd: A " Picton Jones for ever" sy Yn gwenu yn y gwinoedd, A " Picton Jones, &c. Ein mawl a" fo i'r Ceidwad cu, Yr hwn a fu'n ei warchod, Nes dyfod yn Foneddwr hael, O gyflwr gwael mabandod: Terfyned Ficton Jones ei oes Heb unrhyw loes na thrallod, Terfyned Picton Jones, &c. c. L. PeN t Groes.—Damwain i Glud-gerbyd (Om- nibus.)—Fel yr oedd yr omnibus sydd yn rhedeg rhwng Pen y Groes a Phorth Madog yn dyfod tua'rlle olaf yn llwythog o deithwyr, nos Sadwrn ddiweddaf, torodd yr echel yn ei chanol.pan oedd ger llaw y Pant Glas ; ond yn bur ffodus ni ddi- gwyddodd i neb niwed heb law ychydig o ddy- ehryndod. Ceisiwyd pedrolfen i gludo y teithwyr i ben eu taith. Y mae'r cerbyd hwn yn gyfleusdra nodedig i drigolion Tref a Phorth Mftdog, a Meirion, aç y mae y gyriedydd gofalus a phrydlawn, Mr. Daniel Parry, yn haeddu,ac yn cael, ei gefnogi yn dda dros ben.—Gohebydd. Ymddangosiad Planed.—Ysgrifena gohebydd ag sydd yn cael ei ystyried yn sylwedydd manyl- graffar y rhod a'r planedau, atom fel hyn :— " Ar nos Sul, y 5med o'r mis, rhwng wyth a naw o'r gloch, pan ydoedd yr haul newydd fyned tan çaerau, ac ymddangosiad yr wybren yn hardd a chochliw, fel yr oeddwn ar lán Meirion i'r Traeth Mawr, gwelwn blaned yn ymddangos, mwy o lawer ei maintioli naVenus neu'r blaned Wener. Yr amser cyntaf eî gwelais yr oedd yn teithio yn y North Latitude o 29 i 30 gradd. Nid ymddáng- osai yn danbaid iawn. Yr ydoedd iddi gynffon hynod o braff, ond lled fer. Bu ì'w gweled â llygaid noeth hyd ddeg o'r gloch, pan aethPo/î' golwg. Yr oedd yn »yned yn„ fwX x '* NJSÍ.W; na phan ymddangosodd gyntaf. A aìlrhai o ddarllenwyr y BrythoN fy hysbysu ei henw, ei chylch awyrol, a ymddangosodd hon o'r blaen a pha bryd ?— Ehys Jones, ferryman, Porth Madog. Cymdeithas Arddwrol CorWen.—Awst 31, cynnaliwyd ail arddangosfa tìyncddol y gym- deithas hon mewu pabell fawreddog mewn cae ger tref Corwen. Agorwyd y drysau am un o'r gìoch; ae er fod y tywydd yn lled anffafriol, daeth nifer mawr o ymwelwyr i'r babell. Sefyd- Iwydd y gymdeitoas o dan nawddd Syr Robert a Lady Vaughan o Rhug, a cherir hi ym mlaen yn benaf er lles bwthynwyr—yr amcanpenafydoedd gwellhau gerddi bwthynod, a rhoddi cyfleustra i amlygu chwaeth goethedig. xr oedd arddangosfa blodau, Ilysiau. a ffrwythau y bwthynwyr yn rhagorol iawn—yn llawer gwell na'r flwyddyn ddiweddaf; ac ýr oedd yn arddangosiad amlwg o gynnydd chwaeth goethedig. Blaenau, Fficstiniog.—Nos Iau, y 30fed o Awst, cynnaliwyd cyn^herdd yng nghapel Bethania, o dan Ì^^'yddiaeth ac arweiniâd y Parch. E. Stephen, Tan 7 Marian. Chwareuai Mr. W. Williams, Cwmbowydd, yr harmonium. Cynwysai y proyramme ddetholion o weithiaú Handel, Stephen," Kent, &c; â'r lìeaium y Parch J. Jones, Tal y Sarn. Hefyd, dadganodd M'r. Williams, amryw ddarnau ar yr harmonium, 'a. chan- odd y llywydd "Adgofion Mebyd," "Moses bach," " Carlow," a'r so!o—H O chwi, O chwi o'chydig flỳdd," (allan o Ystorm Tiberias), yn dra darluniadol. Ýr oedd y cyflawniad yn dda, a'r dyrfa yn lluospg. Pohth Menai.—Gwobrwywyd Mr. W. Grifíìth, Gwalchmai, Mon, Cadpen diweddar y Uong Lady Louisa, am achub 14 o fywydau, dwylaw y llong Lonestar, o'u perygl, yn nhrycin Tachwedd diweddaf, tua 300 milltir o Ynysoedd y gorllewin. Bettws u Coed.—Rhoddwyd Tea party i blant yr ysgol ddyddiol yn y lle hwn mewn cae cyfagos, o! èiddo y Parch. R. Jones, Offeiriady Plwyf, drwy hael- ioni y Misses Biake, o Brighton, Sassex. Eisteddfod Llangoleen.—Dywedỳ North Wales Cronicl, y bydd y Babell fawreddog sydd yn cael ei hadeiladu yn Llangollen ar gyfer yr Eisteddfod, yn rhy fychan o lawer os bydd y tywydd yn ffafriol, er ei bod yn cael ei darparu yn ddigon i frynal 6,000. Brysftnag Mob WnEYDn.^-Drwg genym hys- bysu fod rhyw beth wedi dygwydd i attal gweithred- iadau Brysfynag Môr y Werydd. " Gwaredigaeth Ryfedd."—Y mae gohebydd yr erthj-gl uchod yn dymuno hysbysu mai nid Mr. John Morris Jones, y Gorseddau, yw y J. M. a war- edwyd rhag myned dan yr omnibus ger llaAV Tre- madog, yr hwn a gyhoeddwyd yn y Brython yr wythnos ddiweddaf. DEHEUDIR, O'R LLOFRUDDIAETH A CHYFFESIAD LLOFRUDDIAETH. Y mae nawy, o'r enw Wiliam Burgess, yr hwn yd- oedd yn gweithio ar ddociau newyddion Abertawe, mewn dalfa ar y eyhuddiad o lofrviddlo ei blentyn ei hun, geneth chwech oed. Ymddengys ei fod" yn frodor o swydd Somerset, a bod ei wraig wedi marw er's ychydig yn ol, gan adael teulu wedi tyfu i fyny oddi gerth un, sef Hannah, y trançedig, i'w ofal ef. Rhoddwyd yr eneth hon i ofal gw?aig, yr hon oedd i'w chadw a'i dilladu am swm penodol, yr hwn a dal- wyd gan y llofrudd hyd o fewn o ddeutu mis yn ol, pryd y cymmerwyd hi ymaith, a dywedodd ei fod yn ei chymeryd i Parloclt i fyw gydag ef. Yn fuan ar ol hyn, fodd bynag, cafwyd allan nad oedd y dyn na'r plentyn yn Parlock, ac ni welwyd y plentyn yn fyw ar ol ît adeg y gadawodd y famaeth. Gan i ddrwg- dybiaeth gymmeryd lle, chwiliwyd cymmydogaeth y pentref (Simonsbath) lle bu y dyn yn gweithio yn ddiwéddar; o'r diwedd, dàrganfyddwyd rhanau o Wisg Y plentyn, y rhai ydoedd wedi llosgi bron yn Iludw, a chanfydäwyd olion gwaed hefyd yn agos i'r lle bu y tad yn gweithio, Ymddengys i'r tad, ar ei ymadawiad gyda'r plentyn, fyned trosodd i Abertawe, ym mha le daliwyd ef ddydd Iau; a ohyn i'r swyddog gael amser i hysqysu iófdo y cyhuddiad ar ba un yr oedd yn cael ei ddal addefodd y trosedd, a gofynodd a oedd unrhyw un o'i blant wedi canfod corph eu chwaer. Cymmerwyd y carcharor i Dulverton, a dygwyd ef o fláen yr ynadon yno ddydd Sadwr»} pryd, ar, p} í dystiolaeth ffurfiol gael ei rhoddi, traT ddodwyd ef i garchar Taunton. Boreu Sadwrn, ychydîg o amser cyn ei ddwyn o flaen yr ynadonj tynwyd ymaith un o'r haný-cufs ymaith oddi am eí arddwm, er mwyn iddo fod yn fwy rhwydd i fwyta pryd yr ymafaelodd mewn yar o scissors ag oedd ar y bwrdd, a phlanodd hwynt yn ddwfii yn ei wddf. Yt oedd amryw heddgcidwad yn yr ystafell, y rhai a ataliasant ei aniean angeuol, ond nid cyii -iddö wneuthur toriad llym yn ei wddf. Yr oedd'meddyg yn fuan wrth law,* yr hwn gyda gryn anhawsder. a wniodd y mwygiad i fyny. Aberteifi.—Bwriedir cael Cyfarfod Blynyddol Cymdeithas Hynaíiaethol Cymru yn ydrefhort y flwyddyn ddyfodol. Mae ysbryd chwilio hyn^ afiaeth yr ardal wedi meddiannu y boneddigion ac ereill yn fawr. Aberteifi. — Y mae Llywydd Cymdeithás Amaethyddiaeth ỳ gymmydogaeth hon, wedi hysbysu y bydd i'r Gymdeithas roddi gwobr y flwyddyn nesaf am dda duon Cymru, gan eu bod yn tra rhagori mewn prisiau yn y fteiriau pre- sennol ar dda Henffordd, Deifr, a'r Alban, a bod eu cig yn tra rhagori ar holl dda y byd. A gred plant Dic Sion Dafydd am y gwahaniaeth? Marwolaeth trẃy yfed i ORMODEDD.—Yr oedd Arthur McLinoen, yr hwn oedd yn lletya yn 18, Watkinson Street,.yn gyft'redin yn ddyn sobr. Ar ol ciniaw ddydd Iau aeth rhyngddo a'r llongborth ag sydd rhwng y dociau Queen a Brunswiclc, ym mha le y bydd llafurwyr y docian ŷa dydgyfaafod, pan y bydd angen am ddwylaw, ac arosodd yno hyd rhwng un a dau, bryd, ,ar ol ca,nfod nad oedd obaitli am ddim i wneyd y prydnawn hwnw, yr ae^h ef ac ereill i wneuthur campwaith neijldual ais y goreu am beint o gwrw. Ennillodd McLinden y peint, yna aethant i dafarndy Morgan, Heol Norfolk, ym mha le yr oedd un o'r dyniön yn íletya, ac ym mha le yr ydodd Mc Linden ddau bèint a gwydrad o gwrw, yng nghyda gwydrad o rum, Daeth yn feddw o ddeutu tri" o'r gloch, a chynnorthwj-wyd ef adref. Cerddodd hyd nes daeth yn lled agos i'r tŷ,pryd yr ymollyngodd ei goesaú oddi táno ef, a chariwyd ef i'r tŷ, ŷm mha le rhoddwyd ef i orwedd ar y soffa yn annheimladwy. Ni ddywedodd air byth, a bu farw rhwng chwech a, saith yn yr hwyr cyn iddynt alw ar feddyg. Cynnal- iwyd trengholiad ddydd Sadwrn. a'r rheithfarn yd- oedd m.arwo!äÇth trwÿ yfed i örmodedd. Y Diffyg ar yr Haul.—Ya ol rhagflaenian ein seryddwyr cymmerodd diffyg Modrwyol uchod le ar y 6fed o Fedi, sef dydd Mawrth diweddaf. Yr ydoeda yn anweledíg i ni yma, ond yn weledig yn rhannau. deheu,ol yr Americ, lle yr ydoedd i'w ganfodyn cuddio tua'r chweched ran o ddysgl yr haul. Yr oedd cysgod y Lloer ar y ddaiar yn hydred 84 gradd, 45 Myn., gorllewinol o Greenwieh, ähydred 7. gr. 8 myn. 3 eilr> iad o ledred gogleddol, EHAGFLAENIAD Y ClwyfDu, (Clwýr bysedd, neu y Dolur dyeithr.) Y dolur arteithiol hwn sydd wedi bod yn dirdynu, acyn dihoeni cannoeddyng ngogledcl Cymru yn ystod y blynyddoedd diweddaf, nes gadael rhai yn amddiíaid o nerth eu bys- edd hyd yn oed dryllio yr esgyrn, na wyr neb y tryboeni ond a gadd yr anffawd o'i ddioddef, T CYNGOR. Cjm iddo ddeehreu casglu pan fydd y lle yn glasu, ac yn poethi, ac yn ofidus, rhodder Spirits of Turpentine mewn cwpan, tua nogyn, a rhoddçr hóno mewn dwfr berwedig ar y tân, a dalier y fan glwyfus ynddo am tua 15 mynyd, amryw droeon yn y dydd, gan ei xwymo a çhadach ; rhaid gwneud hyn cyn i'r dolur ddechreu casglu, sef gan gynted ag y teimlir poen. Y mae wedi ei bvoh. bo]j tro yn anffaeledig,