Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

CYLCHGRÀW CENEDLAETHOL Cvf. ITI.] IIYDREF, 1855. [Rhif. 10. Haul. DAEAREG {Geology) "Scieutia est amica omnibus." Tardba y gairDaeareg, (neu Geology yn ol y Saesonaeg) odòiwrth ygair Grocg Tv (daear.)a'r gair Àoyoç (ymadrodd, neu ymadrodd am y ddaear.) Cynnwysa mewn ystyr helaeth bob gwybodaeth gyrhaeddedig, ueu a ellir yn bosibl gyrhaeddyd, o'r holl arddangosiadau ar, ae o fewu y gronen ddae- arol, pa un a fyddant yn fynych ddigwyddiadau, yn effeithiocydweithrediad aehosion anianol, neu yn aros fel cofgolofnau a mesurau o'r achosion hynny yng nghyfnodau boreuach o hanes y blaned. Gwelir rhai o'r arddangosiad- au mewn cysylltiad a sylweddau meirwon, ac yn ymddibynuiraddauhelaeth iawn ar ddeddfau y galluocdd a berthynant i ronynau, neu demigau syl- wedd, ac i'w gwahaniaethu oddiwrth cu gilydd ; mae eraill yn cael eu ham- lygu mewn cyfansoddiadau bywydawl, ac wedi eu cynysgaeddu a galluoedd bywydawl, perthynol i'r creaduriaid hyn, a dichon y geliir cael allan etto drydedd gradd o effeithiau, yn dylanwadu ac yn ymgymysgu gyda'r ddaua nodwyd, ac yn ymddibynu ar ddeddfau grym. pa unaeffeithia ar gyfanswm yr holl grouen, fel dysgyrchiad, neu yn deilliaw oddiwrth ryw gyfrwng es- tronaidd. mcgis golcuui, &c. Pe byddai i'r arddangosiadau a nodwyd mewn rhyw gyfnod pennodol, (megis yr auiser presenol) ddyfod yn wybodus i fan- ylrwydd, a chael eu holrhain i ddeddfau cyffredinol, pa rai a amlygent yn gywir yr achosion unigol, deuid felly i wybodaeth gywir o wir seíyllfa y ddaear ; ac ym mhellaçh ctto, pe byddai yn bosibl crynhoi tystiölaeth ddig- onol, oddiwrth gofadfcilion daearol. atn ei chyflwr gwirioaeddol mewn rhyw gyfnod blaenorol. byddai y cyfnewidiadau ag y mae y synolygiad dacarol yn ddarostyngedig iddynt yn cael eu cwbl egluro; a thrwy gydmharu amryw o'r fath ardremiadau, wedi eu gwueud ar auaserau pell oddtwrth eu giiydd, byddai i ddeddfau y cyfryw gjfncwidiadau i gael cudadgud iio gydachywir- deb cydraddol i'r sicrwydd penderfyncdig a gyrhaeddid am yr amrywiol am- seriadau. Y deddfau pcrthynol i gyfnewidiadau cyflwr y gronen, mewn cyfnodau ol- ynol, wrth cu hystyricd mewn cysylltiad a dcddfau gweithrediadau fferyll- awl, bywydawl, a gallofyddawl, pa rai a ystyrir yn hanfodoi a chysson, yu annibynol ar amser, ac yn rhyddion oddiwrth gyfnewidiadau, a'n cyuysgaedd- ant ag un, a dim ond un myfyrdod cyffredinol boddhaol o'r wybodaeth am ddcchreuad, trcfn, a chyfnewidiadau y gronen ddaearol, fel y mae yn rhan o'r gyfundrefn heulaidd ; a chyrhaeddyd hyn ydyw amcan uchaf Daeareg ddiwcddar; ond nid yw y cam cywir at yr amcan hyn ond diweJdar iawn, a'r holl drefniadau pwj sicaf at gyrhacdd y pinacl uchel hwn inewn gwybod-