Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

CWRS Y BYD. Ehif 11. TACHWEDD, 1897. Cyf VII JOHN LOCKE, A'i Ddylanwad ak Wleidyddiaeth Ewbop. Gan y Pabch. D. Lewis, A.T.S., Rhyl. Ysgbif VI.—Syniadau Locre am Natub, Hawliau, a Theefynai Llywodiiaeth. $pY,UOM hyd yma yn edrych ar Locke yn tynu i lawr ac yn ehwahi H^i syniadau gwrthun pleidwyr hawl ddwyfol brenhinoedd ac yrner- awdwyr i orthrymu eu deiliaid. Yr oedd yn gwneud ei waith gyda'r fath eglurder nes y teimlai hyd yn nod ei wrthwynebwyr ei fod yn deg. Nid yn unig yr oedd ganddo allu mawr i chwalu y gau, ond yr oedd lawn mor alluog i adeiladu y gwir, do, llwyddodd i ddangos lawn mor eglur beth yw hyd a lled hawl llywodraethwyr a beth yw gwir sylfeini eu hawrdurdod, ag yr oedd wedi dangos nad oedd eu hawdurdod ar sail ddwyfol. Ceir yn hanes y byd ddigon o engreifffciau o ddynion yn medru tynu i lawr a chwalu, ac o ychydig yn medru adeiíadn, ond ymddengys fod y ddau allu hyn yn Locke mewn cydbwysedd, yn yi hyn yr oedd yn tra rhagori ar y rhan fwyaf o blant gwragedd. Pan oedd teml fawr unbenaeth yn uchder ei gogoniant, aeth Lock-' allan fel y duw " Thor " gynt, a'i drosol yn ei law. Dechreuodd gloddio dan ei sylfeini, ac yn y man, syrthiodd yr adeiliad orwych yn deilchion i'r llawr. " A'i chwymp a fu fawr." Ond nid oedd dinystrio teml un- benaeth ond megis chwareu plant mewn cymhariaeth i'r gorchwyj anhawdd o adeiíadu teml rhyddid a chydraddoldeb mewn oes mor enwog am ei gwraseidd-dra i'r awdurdodau goruchel, ac mor elyniaethus i bob peth oedd yn dwyn arliw rhyddid. Ond ni ddigalonodd John Locke. Gafaelodd yn y gwaith gyda holl yni ei enaid cawraidd, a buan y sylweddolwyd ei obeithion, a gwisgwyd ei arleisiau. â llawryf buddugol iaeth. Gosododd sylfeini y deml newydd i lawr ar gedyrn greigiau gwirionedd, cyfìawnder, a chydraddoideb. Yn ei muriau, dodod.î ddewisol feini teg a gwerthfawr, wedi eu cymeryd o hen gloddfa fendig-