Welsh Journals

Ruif. 3. Am Mawrth, 1800. Cvf. XIII. F Y M A M . Cofio fy Mam, Gwilym ? 0 ydwyf yn dda. Cewch glywed ycliydig amdani yn awr. Nid wyf yn cofio iddi erioed f'y nghuro i. Os gwnawn ryw drosedd, y gosp oedd —peidio sìarad à mi. Ae yr oedd hyny yn gosp, yn sicr i chwi, Gwilym. Er i mi ei holi hi, nid yn unig dim ateb, ond hefyd, dim sylw. Dacw'r bwyd ar y fordd, ond nid oedd neb yn gofyn i mi ei gymeryd. Ac fel hyny y buasai hi yn dal nes i roibrofi f'y mod yn \»ir edifeiriol am fy mai. Ni cblywais hí erioed yn í'y nghanmol i o flaen ereill; apheb'ai thywun yn fy nghhnrnoí iddi, dyna'r cwbl a gftwawt) fyddai, "Mae e'n burion." Ar ddydd Sul nid oedd rhyddid i nii gneldim o'in pethau wythnosol i chwarou à hwy—yr oedd y cwbl yn cael eu rhoi-heibio. Nid oedd thyddid i fyned allan hebddi; ac with fyned i'r capel, ni chawswn na rhedeg, na chwiban, na thaflu ceryg. na thori gNyialen, na cherdded ar gauol y ffordd, na bloeddio allan. Ni oddefai i mi edrych drwy ffanestri y tai wrth fyned heibio, a dysgai i mi yn wastad i giìio oddiar ffotdd y bobl ar y llwybr. Yr oedd rhaid tynu fy nghap wrt'i fyned at ddrws y capel, cerddeil yn nnion tna'r eisteddie, peidio ysbio oddiamgylfh. eistedd tra yr eisteddai y bobl, codi gyda hwy, a throi fel nhwy pan ar weddi. Paîi mewn tỳ dyeithr, gadawai i mi edrych ar y cwbl oddiar y gadair yr eisteddwn arni, ond ni chawswn fyned oddeutu yr ystafell heb iddi yn gyntaf ofyn nm ganiatâd pobl y lŷ', ac yna gorchymynaii mi gadw fy nwylaw tn nol i fv nghefu, rhag niweidio dim oedd yno. Os cymetem bryd o l'wyd yno, yroedd yn rhaid imi eistedd yn ysgwàrary gadair, peidio ihoddi fy nwylaw ar y fordd, a bod yn ddystaw: dim ond iddi roddi pesychiad bach, deallwn yn y fan fod ihyw beth a»j-.'u-i-»- i,,»" -. ii ' i- ... , . — • . ,t----------■......1