Welsh Journals

Y DRYSORFA. Rhif. CXCII.] RHAGFYR, 1862. [Llyfr XVI. ^mtjpìrait CREFYDD A'R TLODION. GAN Y PARCH. JOHN ROBEETS (IEUAN GWYLLT). "Y mae genych y tlodion gyda chwi bob amser."—IOAN xii. 8. Un o'r pethau a darawant ein sylw gyntal* a cliryfaf yn holl weithredoedd y Crëawdwr yw yr amrywiaeth dider- fyn a ganfyddir ynddynt. Mor bell ag yr ydym ni yn canfod ac yn sylwi, y mae yr anrrywiaeth liwn yn rhedeg trwy bob petli. Y mynyddoedd a'r bryniau, nid oes un o lionynt yn hoRol o'r un lun a maint a'r llall; y creigiau, ni welir un o honynt Avedi ei llunio yn gwbl ar yr un cynllun ag un arall; y coedydd, y llysiau, y blodau, anifeiliaid y maes, pysgod y môr, adar yr awyr—pob peth, mewn gwirionedd, ag sydd o fewn cylch ein sylw, y mae iddo ei ffurf a'i faintiol- aeth, yn gystal a'i sefyllfa, yn hollol wa- hanol i'r eiddo dim arall. Nid ydym yn canfod un dau wrthddrycb yn hollol yn yr un ffurf, nac un dau ddefhydd yn bodoli yn yr un lle. Ac y mae yr hyn sydd reol ddieithriad felly gyda golwg ar bob peth y gwyddom am dano, yn ffurfio tebygolrwydd cryf mai felly y mae gyda golwg ar y gwrthddrychau aneirif sydd tu allan i gylch ein sylw a'n dirnadaeth—fod yr amrywiaeth mor gyffredinol fel nad oes gymaint a dau wrthddrych hollol gyffelyb i'w gilydd, niewn dim, yn holl grëadigaeth Duw, i íyny o'r milionyn bychan sydd yn yni- symud ar derfyn bod hyd y seraph sydd â i aden danllyd yn cuddio ei wyneb yn mhresennoldeb dysglaer ei Grëawdwr. Nid ydyw corff y gymdeithas ddynol yn eithriad i'r rheol hon. Y mae yn perthyn i bob dyn ei wedd, ei lais, ei ffurf, yn gystal a'i safle a'i gymeriad neillduol ei him. Dyuia y ddeddf. Mae yr amry\viaeth hwn yn rhan o gynllun y Goruchaf. Nid pechod, neu anghydffurfiaeth dyn â chyfraith ei Grëwr, sydd wedi ei achosi; ac nid ydyw adferiad neu adnewyddiad dyn- ion, ^Ti ol trefn gras, yn ei ddiddymu. Y mae cyfatebiaeth yn ein dysgu y bu- asai yn bodoli pe na buasai ein hiblog- aeth yn sjTthio, a'i fod yn bodoli ymysg y crëaduriaid gíùn "a gadwasant eu de- chreuad." Rhaid ydyw addef fod gwa- hanol amgylchiadau a gweithrediadau, fel ail achosion, yn dwyn oddiamgylch yr aimywiaeth ìiwn; ond nid y"d}-w h}my yn cyffwrdd dini â'r cynllun tra- gywyddol sydd yn CAmnwys yr achosion yn gystal a'r effeithiau—y moddion fel yr amcanìon. Ofer, gan hyny, ydyw i neb wingo yn erbyn, na cheisio dattroi, y drefh hon. Pe Hwyddai un o was- tadwyr cymdeithas i wneuthur ei gwyn- eb mor líyfn fel na byddai na mynydd o ymherawdwr, na brjoi o ŵr boneddig, na phantle o gardotyn, i'w ganfod mewii un man, ni byddai y weledigaeth ond bèr ei pharhâd. Prin, yn wir, y gellir dyweycî y byddai "dros amser" o gwbl; otlegid yr eiliad nesaf efe a welai, er ei siomedigaeth, rjTw dwmpathau bychain yn dechreu ymdd^i'chafu, a phantleoedd yn ymsoddi ar eu cyfer,—rhjnvrai,megys o anghenrhaid, yn ymgodi yn uwch, ac eraill yn ymsoddi yn îs, na llinell ei wastadrwj^dd ymhob cyfeiriad.