Welsh Journals

Y D RlIIF. CXXV.] MAI, 1841. [Llyfr XI. ARFAETH DUW. (Parîiad o du dalen 5.) 'II. Arfaeth Duw mewn perthynas iadau. " Y ciconia yn yr awyr a edwyn 1 bob math o weithredoedd. !• Gweithredoedd y creaduriaid.—■ *■ Ei weithredoedd ei hun. Gweith- redoedd y creaduriaid a ddosbarthir yn ddau fath, sef gweitbredoeddnatur- !ol a gweithredoedd moesol. Sylwn ar arfaeth Duw mewn perth- ynas i weithredoedd naturiol pob creadur. Ceir dynion yn yr un deyrnas a oi, a haerant yu ëofn, fod ei'n byd ni yn rhy fach, ei breswylwyr yn rhy ddi- adym, a'u gweithrediadau yn rhy iseì, â djgyfnfj i aiw sylw y Bod anfeidrol, ÿö eu llywodraethiad, chwaethach yn fu trefniad er tragywyddoldeb. Ond ">rsgir ni yn y gair, i oiygu yr holl gre- adigaeth fel machine cywrain, wedi ei ^'Deuthur yn y modd perífeithiaf, gan y ûuw unig ddoeth, fel y mae pob olwyn yn troi yn gyson, i ateb ei ddibenion §°goneddus ei hun yn ei gyngor tragy- wyddol. Edrychodd arni yn ei thröad cyntaf braidd, a dywedodd " Da iawn ydoedd." «A hysbys i Ddtiw ei weith- f(,doedd oll erioed."" Amlwg yw fod ^'eithrediadau naturiol y creaduriaid Jvedi eu trefnu ; oblegid, «Wele, myfi (ebe Duw) a grëais y gôf, yr hwn a c"Wyth y marwor yn tân, ac a ddefn- y^dia arf i'w waith ; rayfi hefyd a grë- ais y dinystrydd i ddistrywio." Pob tiarganfyddiad o bethau dirgelaidd, pob cywreinrwydd mewu celfyddydau, pob Çynnydd mewn dysgeidiaeth a gwybod- deth a ddygir oddiamgylch yn ol ei '^'riad digyfnewid, "Efeynolei gyngor, sydd vn daíguddio pethau dyfnion a cnuddiedig." " Efe sydd yn rhoddi Hpethineb i'r doetbion, a gwybodaeth 1 r rhai a fedrant ddeall." Heblaw hy'ny gosododd reddf ym tahob crëadur, a phob crëadur a weith- reda yU rhyfedd yn ol y reddf bòno, °üd sicr yw fod y cwbl yn unol â'i fwr- ei dymhorau ; y durtur hefyd, a'r aran, a'r wennol, a gadwant amser eu dy- fodiad." " Nid yw y morgrug bobl nerthol, etto y maent yn darparn eu lluniaeth yr haf; y cwningod nid ydynt bobl rymus, etto hwy a wnant eu tai yn y graig; y locustiaid, nid oes brenin iddynt, etto hwy a ânt allan yn dorf- eydd ; y pryfcopyn a ymafla â'i ddwy- law, ac y mae yn llys y brenin." " Y mynyddoedd uchel sydd noddfa i'r geifr, a'r creigiau i'r cwningod." Yn nesaf, arfaeth Duw mewn perth- ynas i weithredoedd moesol crëaduria'd rhesyraol. Gweithredoedd moesol dyi.- ion ydynt ddau fath, da a drwg. Ang- enrheidiol yw sylwi ar y matter hwn gyda manyldra ac arafwch. Am weithredoedd da, cynhyrfa Duw ddynion yn sanctaidd i'w oyflawni ; "canysDuw sydd yn gweithio ynoch ewyllysio a gweithredu o'i ewyllys da ef." Dywecìir eu bod wedi rhagddai- paru fel y rhodiem ni ynddynt. Or- deiniodd ei bobl fel yr elent, ac y dygeut ffrwyth, acyr arhosai eu ffrwytr. Am arfae'th Duw mewn perthynas i weithredoedd drwg, y mae gwahancl farnau yn mysg dynion; ond ni a ym- drechwn i gaeí allan y gwirionedd, trwy ffurfio 'eiu barn wrth y "gair, a'r dystiolaeth," ac os bydd yn gyson â meddwl Duw yn ei air, rhaid y bydd yn gyson â chymeriad moesol yr Ar- faethwr. Rhai a farnant na allasai Duw attal neu rwystro dyfodiad pechod i'r byd ; ond y mae y farn hon yn hollcl gyfeiliornus; oblegid attaliodd efynyr angylion a gadwasant eu dechreuad; attaliodd ef yn nynoliaeth Crist, "yr hwn nid adnabu bechod:" a bydd yn sicr o'i attal byth yn ysbrydoedd a chyrff y cyfiawn y rhai a berffeithir. Heblaw hyn gorchfyga bechod trwy ei