Welsh Journals

Y DRYSORFA. Rhîf. clvii.] IONAWR, 1844. [Llyfr XIV. ARWYDDION YE A M S E R A U . V Ddau Dyst." Dat. xit 3-12. Fe allai fod rhai yn barod i gyfodi gwrthddadl y'ngwyneb yr hyn a ddywed- wyd am y tystioh, a gofyn, Onid yr un hyd ydyw amser y tystion i brophwydo yn eü sachttain ac amser y bwystfil i weithio ? Addefir yn rhwydd mai yr nn hyd yw eu hamser, oblegyd "dau fis a deugain" yr oedd y ddinas santaidd i gael ei mathru, Dat. xi. 2,, a'r un faint o amser a roddwyd i'r bwystfil i weithio. Dat. xiii. 5. A'r un hyd yw amser íFöedigaeth y wraig, sef amser, amseroedd, a hanner amser ; neu, mil un cant a thri- ugáîn o ddyddiau. Dat. xii. 6—14. Er hyny mae genym le cryf i farnu mai nid yr un pryd yr oedd eu hamser yn de- chreu. I Sylfaenwn ein barn ar y ddau beth / canlynol :— 1. Rhoddi y cyntedd i'r Genhedloedd, a*r rhai hyny yn " mathru y ddinas sant- aidd am ddau fis a deugain," sef yr un psbaid o amser ag yr oedd y tystion yn ophwydo yn eu sachttain. Fföedigaeth y wraig oddiwrth wyn- irph. peth cyntaf y dylem chwilio iddo a'i ddeall ydyw, Beth yw rhoddi y cynt- edd i'r tJénhedloedd ? A pha fodd yr oedd y rhai hyny yn mathru y ddinas santáidd ? Teml y gwir Dduw oedd y demi hon ; ac addolwyr y gwir Dduw oeíhiya addoli yn^y.deml a'i chyntedd. Nidoedddim gwahatîiaöthrhwng gwrth- rych addoliad y naill mwy na'r llall; ond yr oedd gwahaniaeth rhwngyr addolwyr. Y Cenhedloedd oedd yn y cyntedd ; gan hyny gellir gweled mai Israel Duw oedd yn addbli yn y deml, ac o amgylch yr àUor^gef £ẁir egíwys; a'r Cenhedloedd oaddtýgrhaij^ddyn addóli-,.y gwir Dduw mewp enw, ac nid mewn gwirionedd. Tra ba^aganiaeth yn brif grefydd jmMẅdraeth Rhufain, á'r holl awdurdod- %*t jn bleidgar i eulun-addohaeth, ac yn #byÌ£ Cristionògaeth, nid oedd y Cen- fígdWdd yn addoli Duw mewn enw, ond addafeht eulunod meirwon. Oad pan"y Ift^F^yd cyfiFeifchiau o blaid Cristionogí aeth, ac yn erbyn eulun-addoliaeth, yn yr un ymerodraeth, daeth lluoedd i addoli Duw mewn enw yn unig, heb eu cyfnewid trwy ras, ac yna fe aeth blaenoriàid gwladol i roddi rhai mewn swyddau eg- lwysig ; aeth yr efengyl yn fasnach fydol, yn elw ac yn gyfodiad jrn y byd. Ac felly trwy uno yr eglwys a'r wlad- wriaeth, a llysoedd gwladol fyned i drin cyfreithiau eglwysig, y pryd hwnw y rhoddwyd y cyntedd i'r Cenhedloedd. Nid oes gan neb, na brenin na phenaeth, awdurdod i roddi cymaint ag un, hyd yn nod yn y swydd isaf, yn eglwys Dduw. Cadwodd yr Arglwydd Iesu yr awdurdod hon yn gwbl yn ei law ei hun ; a'r wir eglwys sydd i chwilio am y rhai y mae efe yn eu gosod, a hynt ynddi ei hun. Nid oes' gan estroniaid na chyinhwysder nac awdurdod yn y peth hwn, eithr eù balchder a'u rhyfyg sydd ÿn peri iddynt gymmeryd swydd Crist iddynt eu hun- ain. , Mäthru y ddinas ydyw cam-ddefnydd- io ei hordinadau i gau-ddybenion; cym- meryd yr awdurdod o'i llaw ; cilgwthio ei swyddwyr, a dringo i'w He hwynt; gwrthwynebu ei hathrawiaeth, a chèisio newid ei chyfreithiau; dirymu ei rheolau, a cheisio gosod eu 'dychymygion a'u traddodiadau cnawdol eu hunain yn eu lle ; ceisio gwasgu y saint at eu traddod- iadau eu hunain, a gadael y gwirionedd. Ac yna eu herlid, eu lladd, a'u llosgi, os na ymostyngant iddynt hwy. Rhai oedd " yn y cyntedd " oedd yn gwadu Duwdod y Cyfryngwr, ac yn elynion i'r rhai oedd yn ei broffesu yn Fah Duw. " Mathru y ddinas santaidd" yí öedd yr Ariaid yn eu holl erledigaethau ^gwaedlyd, á'u cyf- eîliornadau dinystrioI,.«c. Felly, gellir barnu fód y cyntedd wedi ei roddi i'r Cenhedloedd ar y pryd y bu cyfnewidiad ar yr ymerodraeth Rufeinig, ac y gorchfygodd Constantine yr holl wledydd. Ni ddywedir mai amtfddau fis a deugain " y rhoddwyd. y cyntédd iddynt, ond am yr ysbaid hwnw o amser y byddai i'r Cenhedloedd oeddyn y cyfrt-