Welsh Journals

X DETSOEPA. Rhif. 543.] IONAWR, 1876. [Llyfr XLVI. ADGOFION A SYLWNODION CYMDEITHASFAOL. Gan Roger Edwards, diweddar Ysgrifenydd Oymdeithasfa y Methodistiaid Calünaidd yn Ngogledd Öymru. Pennod I. NlS gellir sicrhâu pa bryd, ac yoiha e, y cynnaliwyii Cyindeithasfa Chwar- erol gyntaf y Methodistiaid yn Ngwyn- edd, yn annibynol ar y Gymdeithasfa yn Neheudir Cymru, tra yn undeb y Corff yn gariadus gyda hi. Ceir yn y rhifyn cyntaf o'r gyfrol gyntaf o hen Drysorfa Mr. Charles, reolau a sef- ydlwyd mewn Cymdeithasfa a gyn- naliwyd yn y Bala, Meheíìn 9, 1790, " tuag at iawn drefn a gweddeidd-dra yn y Cymdeithasfäoedd neu Gyfarfod- ydd Chwarterol." Yr ail reol ydyçv, "Bod i'r aelodau,* cynifer ag a allo, gyfarfod unwaith bob chwarter blwydd- yn, yn y lle a'r amser a benodir gan- ddynt eu hunain ;" a'r olaf, sef yt unfed ar ddeg, a ddy wed, " Dymuniad ewyllysgar a chariadus y Corff yn Ngwynedd yw, fod i bwy bynag o frodyr y Deheudir a ddygwyddo fod yn bresennol gael yr un rhyddid a ninnau ymha bethau bynag a fyddo yn cael eu trîn a'u hystyried, am y dym- unem gadw undeb y Corflf trwy Gymru oll, ac hefyd gan gydnabod yn ddiolchgar einrhwymedigaethau iddynt am ganiatâu y cyfryw ryddid yn eu * Am "aelodau" y Gymdeithasfa, y rheol gyntaf ydyw, " Na byddo i'r Gymdeithas Gref- yddol yn Ngwynedd, a elwir yn gyffrediu, yr Association, ddim cynnyg neb fel aelodau, ond yn unig y rhai sydd yn gweinyddu yn yr eglwys mewn pethau ysbrydol, sef, yn llafurio yn yr athrawiaeth, neu yn ymddyddan yn neillduol am bethau Duw a chyflyrau dynion." Gwelir fo.d y geiriad neu'r daruodiad uchod o Bregethwyr a Blaonoriaid yn gyfiawn o addysg i ni yn y dydd- iau hyn. plith hwythau." Yr oedd y ddwy \ Gymdeithasfa, dybygid, yn cael eu ! cadw er ýs llawer o flynyddoedd cyn ' hyny, a'r brodyr o'v ddwy dalaeth, fel : y gwelir, yn cael "dyfodiad i niewn" I yn rhydd acharüaidd, y naill at y ; ìlall. Ymysg y rheolau, y mae un am i lywyddiad y Gymdeithasfa, sef y b im- ' med: " Bod i'r gymdeithas, cyn ymdrin j â materion, ddewis a phenodi rhyw I frawd, a farnont yn gymhwysaf, i ; eirych am fod pob peth yn cael ei I wneuthur yn weddaidd ac yn drefnus, yn y modd mwyaf buddiol er adeilad- aeth yn y cyfryw gyfarfodydd." Ond yn yr holl gofnodau o'r hen Gymdeith- asfäoedd a welais i, ni chanfyddais enw neb oedd yn gweithredu fel llyw- | ydd, neu gymedrolwr, mewn unrhyw \ Gymdeithasfa. Pa fodd bynag, mae I yn ymddangos fod yr ysbryd doethineb i a barn, gyda'r mwyneidddra bonedd- | igaidd, oedd yn hynodi y Parch. Mr. ; Charles, yn naturiol yn rhoddi iddo : lywyddiaeth Cymdeithasfa'r Gogledd. j A chlywais hen frodyr yn dywedyd na i feddylid am neb arall i flaenori yn y cyfarfodydd cymdeithasfäol yn ei I amser ef. Yr oedd Mr. Charles ar unwaith yn cyflawni swydd Llywydd ac Ysgrifenydd. Nid wyf yn deall y golygid ef yn ffurfiol fel Ysgrifenydd y Gymdeithasfa; ond efe oedd yn weithredol yn gwneuthur y gwaith. Iddo ef yr ydym yn ddjledus am y cofnodau rhagorol o'r hen Gymdeith-