Welsh Journals

Y CYMRY YN AMERICA. ÌOT PRIODWYD— Mawrth 6ed, yn Prospeot, gan y Parch. E. Davies, Water- ViUe, Mr. Robert R. Roberts, o Marshall, a Mrs. EUen Cook, o Prospect,N.Y. —8fed, gan yr un, yn nhŷ Mr. Wm. S. Williams, tad y bri- odasferch, Mr. John GUchriest a Miss Ehzabeth Williams; oll o Bridgewater, N. Y. Bü FARW— Babchedig Oltgtdd.—Tra yn ymbarotoi at wneyd ychyd- lg gofiant o'r brawd ieuanc a hoff y mae ei enw yn canlyn, fe'm hysbyswyd fod y Parch. David Price wrth yr un gor- chwyl; ac yn gwybod fod ganddo ef bob mantais sydd genyf flnau yn y cysyíltiad â gwrthddrych y cofiant, a helaethàch uianteision gyda golwg ar gylch ëang ei berthynasau ýn yr Hen Wlad; ymddyddenais ag ef; dangosodd i mi yr ysgrif a barotoisai, a chan fy mod yn gwbl o'r un feddWl âg ef am ei gwrthddrych, gwelais yn y fan na aUaswn wneyd yn weU na gwneyd fy rhan er dwyn yr ysgrif dan sylw ger bron cyfeiU- ion a chydnabod y brawd ymadawedig drwy gyfrwng y Ct- Failii. Ydwyf yr eiddoch yn yn ddiffuant, Newarìc, Ohio. Edwaed T. Evahs. MB. OWEH WALTEE8, DTFFETN SABON. Tair ffordd sydd i ddangos anwyldeb a pharch i ein per- thynasau a'n cyfeUhon ymadawedig. sef, addurno eú bedd- íod, argraffu eu coffadwriaeth, ac efelychu y rhinweddau a herthynai iddynt. Y mae mwy o ymdrech yn y dyddiau hyn Bl» gyflawni y ddau gyntaf nac a fu mewn un oes, ond es- geulusir yr olaf yn ormodol yn mhob gwlad ac ardal. EniU ŷ byw i ddüyn Uwybrau rhinweddol y marw ddylai fod am- canpenaf pobmarwnadachoffadwriaeth, a phan nad eUir gwneydhyny, gweh tewia son. Owen Walter ydoedd unig fab Mr. Robert a Hannah Wal- ter, Dyffryn Saron, ger Newark, Ohio. Ganwyd ef Medi 27ain, 1839, a bu farw Gorphenaf 17eg, 1864 ; yn yr un tŷ Ue y ganwyd ef. Yr oedd feUy o fewn tri mis yn 25 mlwydd Oed. Bu farw ei fam pan ydoedd ef yn 12 mlwydd oed, yn orfoleddus yn Nuw ei hiachawdwriaeth ; gan ei adael ef ac ün chwaer 7 mlwydd oed, dan ofal tad galarus, yr hwnawir ofalodd am eu dwyn i fyny yn ofn, ac ;yn addysg yr Argl- Wydd. Argraffwyd coffadwriaeth ei fam dduwiol yn y Cenhadwr &m y flwyddyn 1852. Yn mysg rhagoriaetbau ei nodweddiad a'r hyn oedd yn eì wneuthur mor barchus gan bawb a'i had- Waenai, geUir gwneyd y nodiadau bjrion a ganlyn : Yr oedd 0 dymher fwyn, dawel a phwyllog ; arferai arafwch a barn ynnewisiadei gyfeillion, ac wedi eu dewis, ymlynai yn ffyddlon a diysgog wrthynt, trwy barch acanmharch. Dang- Osai awydd cryf am wybodaetb ac addysg er yn blentyn, a glynai yn ddiwyd wrth ddarUen. Yr oedd yn ofalus bob am- ser yn newisiad el lyfrau, a enofiai hefyd yn Uawer gweU na chyffredin yr hyn oll a ddarUenai. Yr oedd mor awyddus i ddarllen ag ydoedd am ei brydiau bwyd. Anaml y gwelid ef, heblyfr, ond pan y byddai yn gweithio, bwyta, neu gysgu. Yr oedd ganddo hyfrydwch mawr mewn peroriaeth, ac wedi ejrnyddu ynddi yn fwy na y rhan luosocaf o'i gyf- oedion. Y mae bwlch ar ei ol yn mysg cantorion Saron na lenwir mo hono, fe aUai, yn fuan. Yr oedd yn ddirwestwr perffaith o'i febyd. Yr oedd yn deaU gwladyddiaeth yn dda, ac ÿn frwdfrydig dros y Cyfansoddiad a'r Undeb. Gwyfldai am hoU symudiadau y Weinyddiaeth bresenol, ac ymddyg- iadau y gwrthryfelwyr, a Uawenychai hefyd am ei fod wedi rhoddi ei bleidlais gyntaf dros ethoUad yr Arlywydd A. Lincoln. Ond er helaethed ei wybodaeth, nid oedd byth yn awyddus i ddangos yr hyn a wyddai, heb ryw angenrheid- íwydd am hyny. Yr oedd yn awyddus am ddyrchafiad ei genedl, a'u Uwyddiant mewn medflianau, dylanwad, amoes- £ju. EniUodd y cyhoeddiad am gael sefydliad o Gymry yn Missouri ei sylw yn fawr. Yr oedd yn wir ymofyngar am oriodoldeb y symudiad, a phenderfynodd y mynai weled y wlad hono â'i lygaid ei hun. Cychwynodd ef a dau o'i gym- ydogion anturiaethus (sefMr. Evan Jones a Mr. Thomas Jpnes) i'r daith hon, ar yr wythfed o Mehefin diweddaf.— Vmwelsant & «imbria Newydd a rhanau o Eansas, a dych- wetasant yn oi ar y 23ain o'r un mis, a thebyg y buasai yn ymfudo yno pe cawsai fywyd ac iechyd. Mwynhaodd iechyd rnagorol ar y daith, ond cwynai wedi dychwelyd fod ychydig ooen yn ei ben, ond ni ddychmygwyd fod dim niwed.— Gweithiodd am rai dyddiau gyda'r gwenith. Gorph. 4 tar- «Wydef ar y maes â math o grynfa (chill), dydd Mercher, Worph. 6, bu yn y dref yn ymofyn meddyginiaeth. Dydd **B■ y/. °edd yn waelach, a boddlonodd i'w dad fyned i gyrchu meadyg, ond tra bu ei dad yn y d»ef, tarawyd ef ag ergyd S, *Sarlya' aPûan ddaeth y meddyg, nis gallai ddweyd gair wrtho. Ymollyngodd yn g*flym dan ddwylaw oerion mar- wolaeth, a bu farw boreu Sabboth, Gorph. 17eg, er dirfawr anstwch a galar i'w anwyl dad a'i chwaer. Effeithiodd yr amgylchiaa. annysgwyliadwy hwn syndod, difrifwch a galar, wwy yr hoU ardaloedd. *« ?.dd ■Ç'lun'canlynol, ymgasglodd torf fawr o berthynas- »U a charedigion i'w hebrwng i dŷ ei hir gartref, wrth ystlys «J ram yn mynwent Saron. Gweinyddwyd ar yr achlysur, yn y ty gan y Parch. E. T. Evans, Newarfc, wrth y bedd gan y Parch. D. Price, Newark, ac yn yr addoldy gan y Parch. David Lewis. California. GeUif crybwyU yn y Ue hwn, er fod ein cyfaUl ieuanc wedi ei ddwyn i fynu gydachrefydd, ao yn myned yn Uaw ei dad er yn blentyn i'r gyfeiüacb grefyddol, yn gyBon a gwastadol yn y moddion, ac mor ddiargyhoedd a glân ei lwybr a'r un proffeswr yn y wlad, ni dderbyniwyd ef yn gyflawn aelod o'r gymdeithas. Daeth i'r Society oddeutu dwy flynedd yn ol, ond o herwydd rhyw bethau nad yw o bwys eu crybwyU, nid ymwth^odd yn mlaen i gael eile wrth fwrdd y cymundeb.~ Buasai yn hyfryd genym gael dywedyd ei fod yn gyflawn aelod, ond nis gallwn. Dylai hyn fod yn anogaeth i bobl ieuainc rhag oedi, a dylai hefyd fod yn rhybudd i bawb sydtl a wnelont a chrefydd rhag troi ycloffaUan o'r ffordd. Yr ydym yn credu ei fod yn caru yr Iesu. Ei bobl ef oedd eî gyfeilUon. Ei fawl ef fyddai yn ei enau yn wastad. Gwyliaî rhag cymdeitha8 dynion diofn Duw, a hyderwn yn gryf eî fod wedi cyrhaedd gwlad Ue na ddywed neb o'i phreswylwyr •«Claf ydwyf." Y mae chwithdod a hiraeth cyffredinol trwy yr holl ardal- oedd ar ol ein cyfaiU ymadawedig. CoUodd ei unig chwaer ei huûig frawd. Cu iawn a fuont o'u gilydd yn eu bywyd, ac niö gaUodd marwolaeth eu Uwyr ysgaru. CoUodd tad tyner a gweddw ei unig fab, yn ei farwolaeth ef. Mab oedd wedì tyfu i fyny i oedran gwr, yn wybodus a phwyllog i ym- gynghori ag ef yn mhob amgylchiad, ie mab ei addunedau, a gwrthddrych ei obeithion i wynebu henaint, pan y mao cyggod marwolaeth yn cyflym ymdaenu dros ei amrantau.— y mae pawb o'i gydnabod yn teimlo drosto, a Uawer yn cyd» gyfodi i'w gysuro fel teulu Jacob gynt: " Ond efe a wrthod- odd gymeryd cysur, ac a ddywedodd, yn ddiatr disgynaf yn alarns at fy mab i'r beddrod." Y mae yr Arglwydd yn di- ddyfnu eneidiau ei blant oddiwrth y byd, trwy chwerwi neu gymeryd ymaith eu cysuron. ac yn dwyn eu serchiadau i'r nef trwy symud eu banwyliaid yno o'u blaenau. Nid oeB dün yn weU i eniU y mamogiaid o'r gorlan na chymeryd yr ŵyn yno yn gyntaf. peU ydym o dybied fod crefydd na moesoldeb yn rhedeg o waeâ, nac o ewyUys gwr, ond y mae yn ffaith amlwg fod hUiögaeth hen deuluoedd annuwiol yn gyffredin yn annuw- iolion, hil, hepil ; ac o'r tu arall, fod hiUogaeth y duwioUon gynt yn grefyddol neu yn parchu crefyddwyr, o dad i fab, ■wyrion ac orwyrion dros genedlaethau. Dichon y geUir priodoühyn i effaith esiamplau a dygiad i fynyar y naiUlaw,- ac í wrandawiad Duw o daer weddi y cyfiawn ar y Uaw ar- aU. Tarawyd ein meddwl â*r sylw hwn wrth adgofio o ba lwyth ac achau y tarddodd yr impyn teg a hawddgar a gofir genym yn y Hinellau hyn. Vr ydym yn cofio hanes y teuln yn yr Hen Wlad, acyn adnabod cryn lawer o honynt hefyd yn y wlad h°n. Ac yr ydym yn gwybod y deil ein gosodiad yn eu perthynas â hwynt. Y maent er's oesoedd wedi bod yn blajuori gyda'r YmneiUduwyr Protestanaidd ynNghym- ru. xt oedd Walter WiUiams, Penrhos, gef PwHheli, Swydd Gaernatfpn, yn un o'r ymneiUduwyr cyntaf yn y wladhono. Yr oedd ì Walter WiUiams ddau fab o'r enw Grifûth ac Owen Walter. Yr oedd i Griffith Walter dri o feibion, sef Owen,, Nichodemus a WiUiam. Cyfenwodd Nichodemus a WiUiam eu hunain yn Griffith ar ol enw personol eu tad, ond cad- wodd Owen ei gyfenw sef Walter. Owen Walter oedd tad Robert Walter, yr hwn oeddtad Owen Walter, gwrthddrych ein coûant presenol. Daeth Nichodemus Grif&ths i'r wlad hon ac a ymsefydlodd yn ardal Steuben, ac efe oedd tad Mr. Gersom Grifflths ger Granvüle, Ohio. Ymfudodd Owen Walter ei frawd i'r wlad hon yn mhen Uawer o flynyddau ar ei ol. TreuUodd ddiwedd ei oes yn ardal Remsen, E. N., ac yno y bu farw ef a'i wraig. Wedi marw ei dad yn y fiwydd- yn 1828, symudoâd Robert Walter i ardal Saron, ger Newark, Ohio, yn y flwyddyn 1832, lle y mae yn awr yn byw mewn mawralararoleiunig a'i anwyl fab Owen. Gallem gry- bwyU hefyd fod cysyUtiad perthynasol rhwng y teulu hwn a theulu Uuosog y Blawty Lleyn, Swydd Gaernarfon. Un O ferched y dywededig Walter WiUiams, Penrhos, a briododd. Mr. Griffiths, Blawty, y rhai oeddynt rieni Walter a Timothy Griffiths. Bu farw Walter Griffiths yn ardal GranviUe, Ohio, a Tiinpthy Griffiths yn ardal Steuben, Swydd Oneida, E. N, Gadawodd y ddau deuluoedd parchus ar eu hol. Brodyr oeddynt i'r Parch. David Grifflths, gynt o Dalysarn, Arfon, ao y mae dwy o'u chwiorydd yn awr yn fyw sef Mrs. Jones, gerGranvüle, a Mrs. Pritchard, Trenton. O'r un cyff y tarddodd teuluoedd Uuosog eraül yn Arfon, sef teulu Mr. (jrif&ths y Gof, PwllheU, atheulu y diweddar BobertThom- as, Prégethwr, Conwy. Dwy ferch Owen Walter ŷ Goedtre, sef wÿrësau i Walter WiUiams, Penrhos, oeddeu gwragedd. Yr ydym wedi Uithro ynmheU oddiwrth ein testyn, ona gan fod Uaweroedd o'r hiliogaeth hon yn dderbynwyr cyson o'r Ctfaill, y raae yn ddiau y darllenant y cyfrifon henatol hwn gýda dyddordeb. Y mae yn amlwg fod yr Arglwydd yn edrych mewn trugaredd ar hiliogaetb ỳ sawl a ì hofnant ef <• Canys i chwi y mae yr addewid ac i'ch plant." Y naa» hoU ganghenau y teulu hwn yn dystion fod yr addewid yil ei grym, a bod crefydd a diwydrwydd yn derchafu i gpoetu ac anrhydedd yn y byd hwn, ac i ogoniant tragywyddol yn y byd a ddaw," Ond ffordd y troseddwr sydd galed. jyewurh, Ohio. David Pbice,.