Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

s% T'P A\ Vt Tff1 TF Rhif. 6. MYHEFIN, 18 4 9, [Cyf. XII. ^\,JbJ%, y g w y p a r c h ( HÌppopütamUS). Mae hwn yn greadur mawr, anhylaw, fel y gwelwch wrth y cerf-lun; mae ei enw "eiyd, prin y rhaid dyweyd, yn fawr ac an- "ylaw hefyd. Mae yr hippopotarrms mewn •öaiftt yn gyffelyb i'r Rhinoceros, yr hwn a ddesgrifìwyd eisoes yn y ' Cyfaill' (Cyf. IX., tu dal. 97). Mae ysgythr-ddâint ei ên isáf ^eithiau yn ddwy droedfedd o hyd, ac yn P^yso uwchlaw chwe' phwys yr un. Mae y* ysgythrion hyn yn werthfawr iawn. Ga» ^ad ydynt yn troi yn felyn wrth heneiddio, einyddir llawer o honynt i wneyd dannedd "°<w neu gelfyddydol. Mewn Ilun y mae y Creadur yn tebygu Ilawer i ŷch trwsgl. Yr yays wedi gwybod am wrryw yn ddwy- droedfedd-ar-bymtheg o hyd, saith troedfedd Uchder, a phymtheg o amgylcbédd. Ceir 'awer o honynt yn Affrica, ac mewn Ilynoedd ^c afonydd yn Abyssinia a'r Aifft Uchaf. Mae rhai yn meddwl taw y gwyfarch yd- y^ yr anifail cyfeiriedig atoyn lìyfr Job, dan yr enw behemoth. Yn mhlith yr Aiíítiaid Cxf. xil. 11 g-ynt ystyrid ef fel duw, ac ystyrir ef felly eto gan rai lìwythau negröaidd yn Affrica. Buasai nerth mawr yr anifail hwn yn ei wneyd yn un o'r rhai mwyaf ofnadwy yn y byd, pe buasai ei dymher yn ffyrnig; ond dywedir ei fod yn fwyn a llariaidd, oddyeithr 'ei glwyfo, neu ei gynbyrfu yn rhywfodd i fod yn ddialgar. Ar brydiau, modd bynag, y mae wedi dangos ei nerth mewn modd braw- ychus. Clywsom am un o'r rhai gwrrywaidd yn dymchwelyd bâd, ac hyd yn nod yn ei ddryllio yn ddarnau â'i ddannedd ysgythrog. Yn ol tystiolaeth teithwyr, mae gan yr Aifft- iaid ddyfais gywrain i ddal gwyfeirch. Cânt aîîan ffordd y mae haid o honynt yn debyg o basio, 'a gwasgarant ar y-ddaear lawer o bys syehiön. Bwyteir y pys sychion yn awyddus gan y creadur, ac y mae y bwyd sych hwn yn ei wneyd yn sychedig iawn. Efelly y mae yn rnyned ac yn yfed llawer iawn o ddwfr, yr hyn a bâr i'r bwyd chwyddo, gah arledu y cylia, a lìadd yr anifail.