Welsh Journals

Y CYFAILL. Rhif. LXV.] M A I , 18 4 3. [Cyf. VI. DtttoíunîrîHactí), ADFYWIADAU CREFYDDOL. lAyttiyr f Farch. A. ALEXAXDER, D. D. Athraw Cadeirlawg gyda'r Henadur- iaetbwyr. Yr ydym y» cynihell sylw ein darllenwyr at y llythyr canlynol, yr hwn a ysgrifenwyd gan y Paech. Ae- chibald Alexanueiî, D. D., Athraw Cadeiriawg Athrofa Dduwinyddawl Princeton, Jersey-Newydd: ach- lysur ei ysgrifeniad oedd bod yr enwog Dr. Sprague, o'r eglwys Henadariaethol yn Albany, yn cyhoeddi amryw ddarlithiau ar Adfywiadau Crefyddol, ac yn ymofyn golygiadau gwemidogion o wahanol enwadau ar y pwngc. Mae'r dull anysgrythyrol a arferir mewn rhai manau, y'nihlith y Cymry, o weithio adfywiad er ennill dynion at blaid gwfyddol y dyddiau hyn, yn frawychus a gofidus i bob meddwl difrifol; nid yn unig o herwydd eu hanysgrythyroìdeb, eithr hefyd o herwydd eu bod yn magu ac yn cadamhau dynion raewn hunan-dwyll a rhagrith; ac yn gwneyd eu cytlwr mewn canlyniad yn fwy anobeithiol na'r annuwiolion mwyaf cyhoeddus. Nid ydym yn erbyn ychwancgiad o foddion crefyddol, pe cedwid cyfarfodyd gohiriedig am fisoedd olynol, tra na fyddai hyny yn rhwystro dyledswyddau pwysig ereill, eithr nis gallwn lai na sefyll yn erbyn pob moddion anysgrythyrol. Carem weled, a gorfoleddem yn yr amlygiad lleiaf o adfywiad ar grefydd Iesu Grist, ac adfyw- iad parhaus, neu yn hytrnch bywiogrwydd parhaus a gaTem oreu, ond nid aur pob peth dysglaer; ac fel y gaUuoger ein darllenwyr i dyni ymaith y gwerthfawr oddiwrth y gwaeì yr ydym yn cyhoeddi yr ysgrif ganlynoL Golygydd. Princeton, Mmcrth 9fed, 1832. Barchedig ac anwyu Svb : Yn gydunol a'ch dymuniad, yr wyfyn anfon i chwi ychydig o feddyliau ar adfy wiadau, {revivals.) Mae'n ddywenydd genyf ddeall eich bod ynghylch cyhoeddi rhai Darlithiau ar y pwngc dyddorawl hwn. Gobeithiwyf y bydd- ant o ddefnyddioldeb mawr; ac os bydd i chwi farnu y gwna unrhyw beth a ysgrifenir genyf fi ateb dyben buddiol, yr ydych at eich rhyddid i ddefnyddio y llythyr hwn yn y dull a farnoch yn oreu. 1. Geill adfywiad neu gynhyrfiad crefyddol gymeryd Ue a bod yn rymus iawn, ac effeithio ar feddyliau llawer, pryd nad Ysbryd Duw fydd yr achos o hyny; ac nad gwirionedd Duw fydd moddion y deflröad. Rhaid i ni gredu hyn, oddyeithr i ni farnu bod yr Ysbryd Santaidd yn arddel' cyfeiliornad â'i weithrediadau yn gystal *'r gwirionedd, yr hyn fyddai yn gableddus. Mae cynhyrfiadau crefyddoì wedi bod yn gyffro- din y'mhlith Paganiaid, Mahometaniaid, heretic- ìaid a Phabyddion. Ac yn ein hamser ni y mae cynhyrfiadau crefyddol mawrion wedi bod yn mhlith y rhai a wadant byngciau sylfaenol yr Ef- engyl, er enghraifrl, y'mhlith y Crist-iaid, y rhai ydynt Undodiaid, a Goleuadau-Newyddion neu Sismatiaid y Gorllewin, a'r Campbeliaid, y rhai a wadant briodol dduwdod ein Harglwydd, ac athrawiaeth ysgrythyrol yr Iawn. Mae holl grefydd y Shahers hefyd, yn gynnwysedig mewn cynbyrfiad gwyllt.grefyddus. Oddiar hyn mae'n wnlwg, y dyìid gwahaniaethu adfywiadau i Crr. VI. 9 ddau fath, sef i'r cyfryw ag ydynt wirionf>ddol» ac i'r cyfryw ag ydynt fasdarddawl neu ffugiol. A dylai y gwahan-nodiad ddibynu aryrathraw- iaethau a ddysgir, ar y mesurau a arferir, ac ar y ffrwythau a gynnyrchir. ' Anwylyd,' ebai'r Apostol Ioan, 'na chredwch bob ysbryd, eithr profwch yr ysbrydion ai o Dduw y maent.' 2. Drachefn, geill adfywiad neu gynhyrfiad crefyddol gymeryd lle pan ua fyddo ond ychydig o bersonau dan weithrediadau cadwedigol yr Ysbryd Glán : ond lle yr effeithir ar lawer trwy gydymdeimlad, a thrwy ddefnyddiad moddion anarferol i ddeffrôi eu teimladau. Gwelais ar- graffind crefyddol grymus yn ymledu dros gyn- nulleidfa fawr unwaith, fel nad oedd ond ychy- dig iawn heb deimlo yr effaith; ac eto, fel yr ymdddangosodd wedi'n, ychydig iawn o honynt a barhausant yn ddifrifol. Heblaw hyny, pan y mae'r Ysbryd yn gweithredu yn gadwedigolar rai, mae lle i feddwl fod ei weithrediadau cy^ ffredin yn cael eu profi gan lawer. Mae medd- yliau y bobl yn gyffredinol yndyfod yn fwy sobr a thyner ; ac y mae Hawer yn cael eu hargy- hoeddi yn ddwys o anghenreidrwydd crefydd, ac yn daer mewn gweddi, ac yn yr ymarferiad o foddion ereill yr Efengyl. Yn awr tra y mae cynnifer dan effcithiau, geili na fyddo ond ychydig yn cael eu troi yn wirioneddol; ac nid oes unrnyw ddoethineb dynol yn ddigonol i wa- haniaethu rhwng y rhai a weithredir yn gad- wedigol arnynt, a'r rhai nad ydynt ond profi gweithrediadau cyfiredin yr Ysbryd Glân. Nid y w'r pren a orchuddir â blodau yn aml yn dwyn ond ychydig"' ffrwyth. Geill na fyddo'r gwynt