Welsh Journals

ffîUWH H&ttf. Cyf. II. IONAWfí, 1893. Ehif. 13. HiNES C YMR Lìyfr II. 613—1083. I. llIIAGARWE.IÎsIAD. YN yr haf yr wyf am àdweyd hanes yr ym- ladd fu rhwng y Cymry a'r Saeson. Yr oedd y Saeson yn ceisio ennill Cymru oddiar y Cymry, a'r Cymry'n ceisio cadw eu gwlad. Bhaid i mi ddweyd hanes ymladd creulon wrthych, ond caf adrodd llawer hanesyn tyner a thlws er hynny. Y gallu cyntaf f u'n bygwth Cymru oedd Northumhria, teyrnas yr Eingl yu y gogledd. Un o frenhinoedd yr Eingl hyn, Aethelfrith, orchfygodd y Cymry ar forfa Caer. Un tro daeth pregethwyr yr efengyl at yr Eingl; daeth rhai o honynt yn Gristionogion, ond arhosodd ereill yn baganiaid. A thra'r oedd Northumbria wedi ymrannu fel hyn, ymosododd Cadwallon a'r Cymry arni. Ond daeth Northumbria'n gref wedyn, a gorfod i'r Cymry gilio. Yr ail allu i ymosod ar Gymru oedd Mercia, a bu hi mewn gallu a bri am tua chan mlyaedd, o tua 700 tan tua 800. Prif frenin Mercia oedd Offa. Clywsoch am y clawdd gododd hwn rhwng Mercia a Chymru,—" Clawdd Offa,"—ahwyrach eichbod ^wedi ei weled. Daeth i Gymru lawer tro, fel blaidd rheibus. Y trydydd gallu i ymosod ar Gymru oedd AVessex. Egbert oedd ei brenin; ond cyn i hwn fedru dod i Gymru, daeth y