Welsh Journals

Rbif. 15. Dan Olygiaeth BERIAH GWYNFE EVANS. CYNWYSIAD Cvf I.—Sadwrn, Ionawr 22, 1881. AneicbÌRd i Gyiaill vb Aflwtd, gan Cyniro Gwyllt 197 Gwladys Ruffydd, gan y Golygydd.............................. 1<>7 Yr Iaith Gymrcîg, gan Dewi Wyn o Essyllt................ 200 Moríydd Pryse, gan A. llhys Thnmas, Lerpwl............ 201 Aelwyd Ddedwydd, a'r modd i'w sicrhau, gan Brthon- íerch........................................................;......... SOS CONGL YR ADROPDWR— Owraigy Meddwyn, gan Caeronwy........................... 204 CYMERIADAl' htnod. - Gilbert Andorsou, y Cwsg Bregetbwr, gan Dewi ölan Dulais, Creunant .................................................. 204 Llaw-lyfri Ddai.ireg, gan A. Rhys Thomas, Lerpwl...... 205 Yr Adran GrnnnoR.i,, gan Alaw Odu,— Llyfr Cyntaf ('nrcidoiiafth.—Y Nodiant..................... 206 Y Wasg Gorddorol........................................ 200 CYFRINACH V KKlRnD— Gutyn Feris a'r Tafod Mochyn, gan Un hoff o'r ddau 207 Castiau Twm o'r Nant, gan Owain Ddu o Wynedd... 207 Cystadleuaeth iîhif. 12.............................................. 207 Difyrwch yr Aehwd................................................... 208 YNodiadur—Sefyllfa Ewrop or's can mlynedd yn ol...... 209 Gwobrau Cyfaill vr Aelwyd.............................. 210 At oin Gohebwyr.................................................... 210 ANERCHIAD I "GYFAILL YR AEL^YYD." HAWDDAMOR gyfaill tirion, Ar dy yrnweliaa cyson, Dy gynwys sydd fel gwin a llaeth, I'w gael yn iaith y Brython. Dira rhith o'r Dic Shon Dafydd A ddygir i'n haelwydydd," Dadblygiad pur, meddyìiau coeth, O ddwyiaw doeth Gymreigydd. Coginiaeth fla.sus ddigon, Gan "Gwynfe" gawn yn brydlon ; Llenyddiaetîi bur, lieb ddim o drâs Ein di-ras geiniogolion. Cawn ef ar gynllun newydd, t Fel llenor a Chymreigydd, Yn brydlon daw mewn arddull goeth I'n ìlaw fcl doeth ymwelydd. Amrywiaeth ei golofnau A ìeinw fwlch yn ddiau, Ymgyrhaedd wna er cyrhaedd nôd Hynodol ei nodiadau. Ei nodwedd ydyw purdeb, Gwir deilwng o'n gwladoldeb ; Boed iddo oes o flwyddi maith Ar daith o ragoroldeb. Lerpwl, Nadolig, 1880. Cymro Gwyllt, GWLADYS RUFFYDD: YSTORI HANESYDDOL AM SEFYDLIAD CYNTAF CRISTIONOGAETH YN MHRYDAIN. GAN Y GOLYGYDD. Penod X.—Datgüddiad Hynod. U dystawrwydd dwfn am enyd ar ol i'r gwr orphen gweddio. Edrychai y mil- wyr y naill ar y llall mewii syndod, fel pe yn dysgwyl gweled rhyw amlygiad goruwch- naturioí yn canlyn y weddi yma at y Duw dy- eithr hwn. Sallust oedd y cyntaf i dori ar y dystawrwydd hynod oedd wedi eu meddianu. Gan droi at y gweddiwr. ebe fe yn foesgar,— " Mi debygwn wrth dy ddull a'th weddi dy fod yn ofleiriad. Atolwg, i ba un o'r duwiau yr wyt ti yn gwasanaethu ?" Cododd y gweddiwr ei ben, n gwelodd Sallust a'i gyfeillion olion dagrau ar ei wynebpryd. " Ha ! fy mab !" ebe'r gwr, " yr wyf yn can- fod dy fod dithau, er holl dynerwch dy galon, yn aros mewn tywyllwch. Paham y soni am dduiuiau ? Gwybydd nad oes oud un Duw." " Beth ?" ebe uu o'r milwyr ; " Pa beth y mae hwn yn geisio ddywedyd? Beth am Mars, a Pan, a Yulcan, a Jupiter, ac ereill o'r duwiau, temlau y rhai addurnaut brif ddinas y byd V "Gwybydd," oedd yr ateb, "nad y'nt dduwiau y rhai a enwaist ti. Nid y'nt namyn ysbrydion aflan, cydbreswylwyr â Beelzebub yn lì.ides, brodyr i M loch ac i Baal, y rhai a ymhyfrydant mewn hud-ddenu eneidiau dynion i golledigaeth trwy eu dysgu i'w haddoli hwy !" Edrychai y Cristionogion boreuol yn dra gwa- hanol ar yr eilun-dduwiau i'r hyn yr edrychwn ni. Nid yw yr eilunod ond testyn gwawd a dirmyg i Gnstionogion yr oes hon, ond yn nydd- iau boreuaf Oristionogaeth edrychai deiliaid y grefydd newydd yn dra gwahanol arnynt. Yn Fle edrych arnynt gyda gwawd, fel gwrth- ddrychau dirmygus, arferent feddwl am danynt gydag ofu ac arswyd. " Nid oeddent yn credu gyda'r philosophyddion paganaidd, fod y duwiau