Welsh Journals

Rhif. 13 gÄjijjr ^jjtẁttojsíl »t Wmmẅ ©ŵm ^mAAtmì \j Wt\ü\u Dan Olygiaeth BERIAH GWYNFE EVANS. CYNWYSIAD Cyf. I.—Sadwrn, Ionawr 1, 1881. Adgof yr Aelwyd, gan H. Elvet Lewis ........................ 155 Y Cryman, gan Brynfab, Trefforest.............................. 155 Gwladys Rntfydd, gan y Golygydd.............................. 155 Y Plentyn Colledig. —Ystori Gàlan, gan Hen Ffermwr 157 Owraig John a'i Haraeth Hwyrol, gan Watcyn Wyn... 158 Cusan, gan Robert E. Jones, Llanberis........................ 159 Morfydd Pryse, gan A. Rhys Thomas, Lerpwl.............. 160 Calenig Hen Ffasiwn, gan Deithiwr........................... 161 Cerddoriaeth fel Meddyginiaeth, gan Seth P. Jone«, Three Crosses....................................................... 162 Y Llygad, gan Carnelian, Pontypridd........................... 162 Hen Wyliau Rhagfyr, gan A. Rhys Thonias, Lerpwl... 163 Llen Y Werin.—Pont y Gwr Drwg, gan y Golygydd 163 Yr Adran Gerddorol, gan Alaw Ddu,— Nodiadau ol a blaen........................................»...... 161 At ein Cerddorion.—Gwobrau Cerddorol Cyfaill yr Aelwyd............................................................... 165 congl yr adroddwr— Encore, gan Teganwy, Dowlais................................. 165 CYFRINACII Y BÉIttDD — Dydd Calan gydaGlan Cunllo, gan Nemo.................. 165 Y Nodiadur .............................................................. 166 Cystadleuaeth Rhif. 9.................................................. 167 Owobrau Cyfaill yr Aelwyd.................................... 167 Atein Gohebwyr......................................................... 16S ADGOF YR AELWYD. 0 ! iîen aelwyd anwylaf—a'th gyfoeth 0 gofion tyneraf! O'r anial oer'yn ol af I wylio'th wead siriolaf. Y llwybr hawddaf all breuddwyd—ei gerdded, Heb gwrdd âg un arswyd, Yw yn ol i'r hen aelwyd, Ar gyrch tua'i llenyrch llwyd. Y meddwl yn ngrym awyddiad—a hed Heb air o rybuddiad; Oli! bu ganwaith heb genad Yno, mcwn hwyl a mwynhad. Ei haddoliaeth a ddaliaf—yn anwyl, A'i hemynau mwynaf; 0 fan hoff allor fy Naf 1 dir uwch yr edrychaf. LT. Elvet Lewis. Y CRYMAN. Erfyn haf, durfin hefyd?—yw cryman, Gwas cu'r amaeth diwyd : Ar aur rẃn wrth dori'r ŷd, Hwn yw bwa ein bywyd. Trefforest. BeynfáB. GWLADYS RUFFYDD: ystori hanesyddol am sefydliad cyntaf cristionogaeth yn mhrydain. Gan y Golygydd. Crynodeb or Riian Flaenorol o'r Ystori. Pen. I.—Wrth yr Ystanc—Agora'r ystori yn y flwyddyn 4S. Darlunir dyn yn rhwym wrth goeden yn un o goedwigoedd Prydain. O'i amgylch mae nifer o filwyr Rhufeinig, y rhai oeddent wedi casglu coed a manwydd yn grugyn o'i gwmpas. Pan yn barod i osod tân yn y manwydd, dynesodd y canwriâd Rhuf- einig at y carcharor gan ofyn mewn tôn watwarus : " Pa le yn a*r y mae dy Dduw ?" Dyrchafodd y carcharor ei lygaid tua'r nef, a sibryiodd : —" Arglwydd Iesu ! Megys y derbyniais dy gorph oddiar y groes, ac a'i cledd- ais yn fy meddrod fy hun, derbyn dithau fy ysbryd inau, a dwg fii'th fynwes!" Parhau i wawdio wnai ŷ canwr- iad Junius, ond o'r diwedd addawodd ei ryddid i'r carch- aror. Achosodd hyn gyffro yn mhlith y milwyr, y rhai ofnent eu bod ar gaei eu hamddifadu o'r mwynhad o weled yr olwg ar ddyn yn cael ei losgi i farẁolaeth. Danfonasant un o'u nhifer, Marius, j geisio gan y can- wriad ganiatau i'r merthyrdod gymeryd lle. Trachefn addawa ei ryddid i'r carcharor,—ond a~t amod. Pen. II.—Ymyeaeth Annysgwyludwy.—Y milwyr yn siarad am yr hyn oeddent wtdi weled yn flaenorol. Un, Demetrius, yn darlunio dygwyddiadau hynod | croeshoeliad Crist, ile yr oedd efe yn bresenol, yn dẁeyd na ryfeddai weled y Crist hwnw yn cyfryngu i achub y carcharor o'u dwylaw. Gyda'r gair wele ryw un yn neidio gyda bloedd i'w canol, yn ^wisgar "y ffagodau cyneuedig, yn troi atynt, gan ddatguddio gwynebpryd prydferth dynts. Adfeddianodd y degwriad Tarquùüu9 ei hun gyntaf, ac aeth yn mlaen i grynhoi y ffagodau gwasgaredig. Rhwystrwyd ef gac y ddỳaes. * Yntau yn bygwth ei thrywanu â'i gledd. \ cauwriad Junius yn ymyraetb. Yn ymaflyd yn mraieh y ddynes. Hithau yn ei ysgwyd ymaith. a throi gj'da'r í'Wiiad o adael y llecyn. Juuius eto yn ei rhwystro, tc yn tyngu na cha ymadael heb dalu yr iawn natuî; I am ei liyfdra yn dyfod i'r gwersyll, Hithau, gan ddychryn, yn llewyga yn ei freicliiau, a'r degwiiad yn aiì-gusglu y ríagodau i ail gyneu y tân oddeutu'r ystanc. Pew. III.—Dau gyfaill. Mintai feeban o íìlwyr Rbuf- einig yr r.n dydd yn teithio yn yr uu goedwig, yn cael eu harwa' i gan ddau swyddog, Sal'iust a Pudens. Y blaenaf »i li bod yn garcharor gyda'r Prydeiniaid, yn ymddango yn isel ei ysbryd, ac o'r diwedd yi cydnabod wrth ei gyfaill ei fod wedi '"ei glwyfo i'w gdon." O'r diwedd cydnabydda Sallust mai wedi ei sjiwyfo gan ddynes yr oedd; mewn geiriau ereill, ei fod yn glaf o gariad at Eurgain, saerch y Penaéth Cymr ig, r hon