Welsh Journals

CENAD HEDD "Â Gwaith Gytiawnder fydd HfinDWCH."—Esaiah. Rhif. 191.] TACHWEDD, 1896. [Cyf. XVI. CYDWYBOD. YWED un 0 brifathronwyr yr oes hon mai dau beth sydd yn ei ]anw ef âg arswyd ; un yw, y nef serenog yn y nos, a'r Ualì, cydwybod yn myn^es dyn. Ỳn nydd y farn gwahenir aelodau yr holl deulu dynol oddiwrth eu gilydd yn ddau ddosbarth ; ä y naill ddosbaith i dragywyddol wynfyd, a'r dosbarth aiall i dragywyddol wae, a'r hyn a'u gwahana fydd eu hufudd-dod i gydwybod. Ni fydd llaw yn y gwahaniad gan swm neu brinder yn synwyr a galluoedd deallol dynion. Mae dyn yn gallu deall gwahaniaeth rhwng gweithred dda foesol ag un ddrwg. Pan y mae ar fyned i gyflawni gweithred dylai ddewis yr un dda am ei bod yn dda ; mae rhywbeth yn y meddwl yn ein cyrnhel! i ddewis yr un dda, ac yn ein cymeradwyo pan wnawn hyny. Dyna waith cydwybod dda. Mae ganddi awdurdod 0 rywle at byny. Er engraff, tueddir dyn foreu Sul i esgeuluso addoliad Duw gyda'i bobl, a myned at orchwyl bydol neu ofera. Yna cydwybod a gais gan y dyn i wrthwynebu y duedd. Eistedd cydwybod ar orsedd y galon. Deil y deyrnwiabn. Chwantau a nwydau y dyn yw y deiliaid. Efallai y gwrthryfelant yn erbyn ei harglwyddiaeth; os gwnant, gwyddant mai gwrthryfelwyr ydynt. 0 ! na feddai gymaint o allu ag sydd ganddi 0 hawl, cymainto nerth ag sydd o awdurdod, yna hi a lywodraethai y byd ar hyd llwybrau cyf- iawnder. Mae cydwybod yn cymeradwyo neu yn condemnio. Wedi i ddyn iach ymolchi drosto yn lan, mor gynes a dedwydd y teimla. Felly wedi cyflawni dyledswydd'onidoes boddhad pur digymysg yn llenwi'r enaid? Dyna wobr cydwybod am ufuddhau i orchymyn deddf gyfíawn. O'r tu arall, ar ol cyflawni gweithrad ddrwTg, mae cydwybod yn dechreu dy ffiangeliu â ffrewyll dial o í'âu reffynau yn ddiarbed, ac nid yw yn addaw ymatal byth ohoni ei hun. Efaílai dy fod yn ymgolli yn y mwynbad a dderbynia dy natur lygredig drwy wneuthur pechod, ac na theimli ddim gofid gan dy gydwybod ; oud fe ddaw ei hawr hi. Melus yw y gwìybwr a yfi o'r cwpan, orìd wrth yfed hyd y gwaddod, ti a fretriir yn dy wefus gan ddaint gwenwynig v saití.