Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DIRWESTWR AR HANESYDD RECHABAIDD. Dan CTawdd y Gymanfa Ddirwestol, ac Annibynol Urdd y ISeeSiabìaid. ARDYSTIAD CYMAJYFA DDIRWESTOL GWYNEDD:— "Yr wyf yn Ymrwymo yn wirfoddol i lwyr-ymwrthod â Gwlybyroedd Meddwawl; i beiriio na rhoddi na chynyg y cyfryw i «eb arall; ac yn mhob modd i wrthsefyll yr aehosion a'r achlysuron o annghymedroldeb.'' Cyf. VI.] IONAWR, 1845. [Rhif. LIV. TRAETHAWD AR Y T RHWTTSTR PEBTAF X XW?BDXAirT OISWEST. RHAGDRA ETH. Pa mor llwyddiannus bynag yr elo unrhyw achos da yn mlaen, bydd yn debyg iawn o gyfarfod â rhwystr ar ei ffordd yn rhyw le; eto, dymunwn goffau fod Dirwest wedi llwyddo mwy nag un achos ag y mae genym hanes am dano, er dechreu amser hyd yn awr,—gyda chydnabod yllwyddiant gwyrth- iol ar blaniad Cristionogaeth ar ddydd mawr y Pen- tecost. Ond pan syrthio unrhyw rwystr yn ffordd llwyddiant unrhyw achos da, y mae pleidwyrgonest y cyfryw achos yn chwilio yn fanwl pa beth ydyw. Y mae mesur o ânhawsdra 1 benderfynu beth yw y "Rhwystr penaf i lwyddiant Dirwest." Fe allai mai nid yr un peth oedd y " Rhwystr penaf" ar gychwyniad Dirwestiaeth ag yn y dyddiau hyn. Yr oedd y peth y pryd hwnw yn eyfarfod â Dirwest fel egwyddor, ond yn awr y mae y peth yn cyfarfod â Dirwest fel Cymdeithas. Gwelwyd llong y Mar- siandwr, cyn hyn, yn methu cychwyn o'r porthladd o herwydd rhywbeth, ac yn cael ei hattal ar y cefnfor wedi hyny ar gyfrif peth arall. Felly Dirwest: dichon mai nid yr un peth oedd y rhwystr penaf ar ei chychwyniad ag ydyw ar ei mynediad yn mlaen. Baruai llawer mai Anwybodaeth oedd y " Rhwystr penaf" ar gychwyniad Dirwest; ond ni haerant mai yr un peth yw y "Rhwystr penaf" yn awr. Y mae yn ymddangos i mi mai Croes-DYNIAD yw y "Rhwystr penaf i Iwyddiant Dirwest" yn y dyddiau hyn. Yr wyf yn cadarnhau fy ngolygiad gyda dau ymresymiad —Yn gyntaf, Yr wyf yn cael mwy o fânrwystrau yn cyfarfod yn y prif rwystr, ac ys- tyried mai Croes-dyniad ydyw. Y'n aiì, Y mae yr olwg wyf yn gael ar y Gymdeithas, yn ei llafur caled, yn y dyddiau hyn, yn gwneyd y peth yn ffâith, feddyliwn i, mai Croes-dyniad yw y "Rhwystr penaf." Gallaf ddywedyd y gwn ychydig am helynt yr achos yn y Deheubarth; ac mor belled ag y gwn i am dano, yr wyf yn cael allan ffaith dros y golygiad mai Croes-dyniàd yw y "Rhwystr penaf" sydd wedisyrthio yu ffordd "Llwyddiant Dirwest" yn y dyddiau hyn. Ni raid i mi ond cyfeirio at lwyddiant y Gymdeitbas yn yr lwerddon, er sicr- hau meddyliau darllenwyr yr oes yn y dybiaeth; canys y mae yr achos yn nwy law yr enwog Father Mathew eí hun, yn benaf, fel nad ydyw Croes- dyniad yn gallu codi eî ben yno fel gyda ni. Addefaf fod dynion yn amrywio yn eu golyg- iadau o barth yr hyn sydd yu "Rhwystr penaf" i'r achos. Meddylia rhai mai Blỳs yw y "Rhwystr Ereill, mai Liffyg moddion cyhoeddus jel cynl. Ereill, mai Gweinidogioti yr Efengyì, yn mysg y gwahanol enwadau crefyddol, syid heb dây- fod i'r maes. Ac ereill, mai Y Dirwestwyr twyll- odrus sydd ar y maes yn barod, a hanner Ùir- westwyr, ydynt y "RÍlwystr penaf i lwyddíant Dirwest" yn y dyddiau hyn. Er fy mod yn teimlo fy[hun dan rwymau i barehu y Dirwestwyr i ba rai yr wyf yn tadogi y gwahauol olygiadau a nodais, eto, y mae arnaf awydd dangos golygiad aralt, a'i gymharu â'r eiddynt hwy; a phwy ŵyr na fyddwn yn agos at ein gilydd cyn terfynu y gymhariaeth. Mi. a gymeraf y golygiadau bob yn un ac un, er mwyu pob tegwch. Yn laf. Blys,— Diamau fod Blys yn betli ag sydd yn erbyn Dirwest; ond yr oedd Bl^s yn gryjach ar gychwyniad yr achos npg yn awr; canys y maeyn ei natur golli ei nerth fel y collo ei borthiant. Yn 2il. Diffyg moddion cyhoeddus fel cynt.— Ymddengys i mi mai effaith i ryw achos yw y diffyg hwn. Lle bynag y cyueltr moddion i helaethrwydd, y mae hyny yn cymeryd lle mewn effaith achos peuodol, bobamser; i'r gwrthwyneb, lle bynag na chynelir moddiou cyhoeddus yn gyson, rhaid mai effaitho ryw achos "ydyw hyny. Yn 3ydd. Gweinidogion yr Efengyl, yn m.ysg y gwahanol enwadau crefyddol, sydd hcb ddijfod «'r rnaes.—Y mae y sylw yn dda, yn ddiau, mor belled ag ycyraedda; ond cymharer hynâ'r cychwyniad, yna bÿdd pob peth ar ben ; canys y mae mwy o Weinidogion parchus yr Efengyl ar y maes yn y dyddiau hyn nag oedd ar gyehwyniad yr achos. Y mae y Gweinidogion, yn mysg y gwahanol enw- adau, yn ymroddi at bregethiad yr efengyl; ac o ganlyniad, rhaid mai rhywbeth neillriuol yn nglŷn â Dirwestiaeth sydd, yn eu tybiau hwy, yn eu rhydd- hau oddiwrthi; ac at y peth neillduol hwnw, neu o leiaf at y peth sydd, y mae eisiau dyfod. Yn 4ydd. Y Dirwettwyr ttcyllodrus, a hanner Dirwestwyr.—Dyma gynyg agos iawn o'r diwedd; ond tybiwyf ei fod yn cael ei lyncu yn Hwyr yn y golygiad a* roddais i,—a'r un modd y trydydd a'r ail. Ac oddiyma yr ymddengys priodoldeb a grym yr ymresymiad dros ystyried yr hyn o ba un y mae mwyaf o /Jn-rwystrau yn tarddu, yn brif rwystr, neu y "Rhwystr penaf." Yehydigo beth, feddyliwn i, sydd yn y golygiad cyntaf a ddyfynais, sef, mai " Blys" yw y "Rhwj,str penaf." Y mae mwy yn yr ail, sef, mai " Diflyg moddion cyhoeddus fel cynt;" a mwy na hyny yn y trydydd, sef, mai "Gweinidogion yr Efengyl, yn mS's8' ? gwahanbl enwadau crefyddol, syad heb ddyfod i'r maes;" a mwy fyth yn y pedwerydd, sef,