Welsh Journals

(ÜERPPOR ._Y.^YMRY> DAN OLYGIAETH W. T. REES (ALAW DDU). Cyfrol IV. MEDI, 1886. Rnif. 40. CYNWYSIAD. Mozarfc, gan Edward Jones, Llundain Johann Sebastian Bach, gan Wm. Rees, Mostyn Yr Ysgol Gerddorol ............ Y Wasg Gerddorol............... Atebiad i Ofyniad Idris Thomas ...... Anthem—" Graslawn a thrugarog." MOZART. golwg feirniadol ar ei fywyd, ei athry- litii, a rhai o'l bbif weithiait. Gan Edward Jones, Llundain. 'ANWYD Mozart yn Salzburg, ar yr 27ain o Ionawr, 1756. Mab ydoedd i Leopold Mozart, yr hwn hefyd oedd gerddor o gryn allu. Tua thair oed amlygai y llanc du- eddfryd raawr at gerddoriaeth, gyda arn- gyffrediad greddfol anghyffredinol o'r prydferth— ei hyfrydwch penaf oedd chwilio am y trydydd ar y berdoneg. Yn ei gyfansoddiadau a gyìan- soddodd cyn bod yn chwech oed, gwelid. cyson- deb syniad, a chymesuredd cynllun, yr hyn oedd yn addaw cerddor o athrylith o'r radd uwchaf pan y cyrhaeddai addfedrwydd. Rhoddodd ei dad bob cefnogaeth iddo, a rhoddai wersi iddo ar y telgord (harpsichord) pan nad oedd eto ond pedair oed ; a thair blynedd ar ol hyn, cawn ef yn rhoddi gwersi iddo ar y crwth (yìolin). Chwareuai er yn blentyn gyda chywirdeb a raedrusrwydd rhyfeddol, ac yn berffaith o ran amser. Nodai allan y gwahaniaeth lleiaf mewn sain, ac yr oedd pob nodyn anghywir, neu af- rywiog, heb eu tyneru gan gydsain, yn peri poen dirfawr iddo. Yr oedd pob dydd yn dwyn prawf newydd fod Mozart wedi ei wneyd gan Datur i fod yn gerddor. Pan nad oedd ond ^yth oed, cyfansoddodd chwech o offerdonau (sonatas), ac a'u cyflwynodd i'r Frenines Ohar- lotte, pau oedd yma yn Llundain, ar ei daith gerddorol, gyda ei dad, a'i chwaer Maria. Cyf- aosoddodd Mozart lawer o gyfansoddiadau pan ^û ieuanc, pa rai oedd yn nodedig o ddysgedig a °hywir. Ond nid ymddadblygodd y gallu cre- ^digol dihafal, y gwres, yr annibyniaeth meddwl, J Pereidd-dra, a'r eondra cynghaneddol sydd yn ûodweddu ei weithiau, cyn ei fod tua ugain oed. •Uyma yr adeg y gwelwj-d y diwygiwr, ac ad- newyddwr cerddoriaeìib, yn dechreu ymddad- Jjygu ynddo. Yr oedd hefyd yn un o chwareu- &wf ,^?reu Ewrop ar y berdoneg, yn neillduol vn n aswy- Dywedai Haydn fod Mozart yQ gallu chwareu yn " unionsyth i'r galon." Ei Weithiao Cerddorol. I>ywedir fod rhifedi ei holl gyfansoddiadau oddeutu wyth cant; pa rai ellir ddosbarthu i dri dosbarth—cerddoriaeth offerynol, cerddor- iaeth ddramayddol, a cherddoriaeth gysegredig. Mewn cerddoriaeth offerynol y mae yn sefyll ar yr un rhestr a'r eiddo Haydu a Beethoven. Mewn cerddoriaeth gysegredig saif i'w gydmaru â Handel. Ond mewn cerddoriaeth ddrama- yddol saif ar ben ei hun ; fel Saul, o'i ysgwydd- au i fyny yn uwch na neb. Mae ei gampwaith mawr, " Don Giovanni," yn rhoddi hèr hyd heddyw i'r byd dramayddol ddwyn i mewn ei gwell, neu ei chystal; neu, yn wir, un a ddeil ei chydmaru â hi. Mae ei chwareugan (opera) fawr, " Don Giovanni," yn esiampl o safon dra- mayddol i'r byd cerddorol. Cyfansoddodd lawer iawn o gerddoriaeth óffer- ynol, megys offerdônau (souatas), cynghanawdiau (concertos), a chyfundônau (symphonies). Y mae rhai o'i gyfundônau yn dra rhagorol, megys yr un sydd yn G- leiaf, G^, a "Jupiter Sym- phony" yn C. Mae y symudiad finale yn " Jupiter Symphony," a'r overture i'r "Zauber- flöte," yn arddangosiad o'r ffurf uchaf, a meistr o'r radd flaenaf. Y mae Haydn, Mozart, a Beet- hoven, yn cael eu cyferbynu a'u gilydd mewn cerddoriaeth gydganiadol (orchestral music) ddiweddar—Haydn fel ei thad, Mozart fel ei diwygiwr, a Beethoven fel ei pherffeithydd. Nifer ei chwareuganau (operas) ydyw pedair- ar-ddeg. Cyfansoddodd " Tinta Semplice " pan oedd yn ddeuddeg oed. Cyfansoddodd ddwy neu dair o rai ereill pan yn bur ieuanc, sef " Mitridate," " Lucis Silla," a "LaFinta Giar- diniera ;" cyfansoddodd yr olaf a enwyd pan oeddyn bedair-arbymtheg oed, ac y mae cynydd eglur i weled ynddi oddiwrth y rhai cyntaf. Ond y gwaith cyntaf a gododd ei enw i enwog- rwydd mawr fel cyfansoddwr dramayddol, oedd " Idomenco," yr hon chwareugan a ddygwyd alkn yn Munich yn 1781. Mae y gwaith hwn, i fesur tra helaeth, wedi ei adeiladu ar hen gyn- llun Italaidd. Meddyliai Mozart ei hun gryn lawer am hon, fel y mae wedi benthyca llawer meddylddrych o honi i'w rhoddi mewn gweithiau ereill o'i eiddo. Dywed rhai beirniaid mai diffyg hon yw gwendid y libretto. Yn y flwyddyn gaalyuol dygod 1° allaa | ei " Die Entiührung." Gwelir yn hon dyfîant mewn arddull annibynoì, ac amrywiaeth y dyfeisiau i egluro y gwahanoí gymeriadau cyferbyniol. Yn 1786, dygodd allan " Le Nozze di Figaro." Mae hon yn boblogaidd, a hwyrach yn un o'r rhai goreu wrth edrych arni ar y pwynt dramayddol. Yn 1787, dygodd allan ei gampwaith mawr, "Don Giovanni." Cyfuniad o hoil deimladau y natur ddynol yw hon. Rhyw Shakespeare cerddoriaeth yw. Ceir