Welsh Journals

të&RPPOR- Y • (IlYMRY » CYHOEDDIAD MISOL CENEDLAETHOL, ^t ìlìrîsauíictft CfcfôôoẃfctJt* £*♦* S« míjîtft t$ Ctjimij Cyfrol III. TACHWEDD, 1885. Rliif. £8. 3tlengûùtaet(t CBíctôôtíroL ElSTEDDFODAU A CHERDDOR- IAETH GYMREIG. Gan Isalaw. AN ymgymerais â'r gwaith o barotoi papyr ar y testyn uch- od, nid oedd genyf ar y pryd unrhyw sylwadau oddigerth yr hyn a ysgrifenais amser yn ol 1 'r Genedl Gymreig. Dichon fod fy llythyr yn y newyddiadur hwnw wedi rhoddi rhyw fath o symbyliad ynwyf i ymhel- aethu ar y testyn dan sylw, er, fe allai, na bydd genyf ddim newydd i ddweyd. Go- beithiaf, ar yr un pryd, y bydd yr hyn a ddarllenaf i chwi yn offerynoliaeth er dwyn oddiamgylch ddiwygiadau pwysig yn ein Heisteddfodau, mewn perthynas i ^erddoriaeth a cherddorion Cymreig. Er's amser bellach yr wyf yn teimlo fod Cerddoriaeth yn Nghymru yn myned yn ^laen yn gyftym. Am hyn yr ydym| yn ^dyledus, yn gyntaf, mewn rhan fawr i ^yfundrefn Mr. Curwen, yr hon sydd yn §Wneyd gwaith rhagorol trwy ddysgu ein n}euenctyd i ddarllen cerddoriaeth; ac yn ail> yr ydym yn ddyledus i'r cymdeithas- au corawl ar hyd a lled y wlad. Y mae y cymdeithasau hyn yn gwneyd lles mawr fwy ymgydnabyddiad yr aelodau â sWeithydd y prif feistriad, a thrwy hyny °ddi dadganiad yn ein cyngherddau o |>ytan-weithiau a darnau clasurol. Gan r^y> gwell gan ein corau, yn lle gwast- .a"u arnser gwerthfawr uwchben cerddor- s ^1 isel-wael, ganu prif weithiau cyfan- ^dwyr cartrefol a thramor; a dylem fía^tu1' ^ cerddorion, lawenychu yn y celf ^°^ astudiaeth yn yr adran hon o'r ian °a*n ^n mynec^ yn mlaen yn llwydd- Us. Xry hyn feddwl ein prif gyfan- sodd wyr i ysgrifenu ar ein destynau uwch nag y maent eisoes wedi cyfansoddi ar- nynt; megys yr omtorio, yr opera, &c, yn lle y llu afrifed o ganigau, caneuon rhanol, ac yn y blaen. Nid wyf, wrth ddweyd hyn, yn condemnio y ganig a'r part-song, canys y mae iddynt hwy eu lle priodol yn ein cyngherddau. Da genyf weled fod " dyddiau gwell ar wawrio," gan fod eis- oes gyfan-weithiau wedi ymddangos allan o'r wasg ag sydd yn glod nid bychan-i'w hawduron dysgedig ; ac nid oes ond i'n cymdeithasau corawl roddi y gefnogaeth angenrheidiol i'r awdwyr anturiaethus fel ag iddynt fod yn llwyddiant perffaith yn gerddorol ac arianol. Yn awr, y cwestiwn yw, A yw cerddor- iaeth Gymreig, hyny yw, cyfansoddiad- au cerddorion Cymreig, yn cael sylw dy- ladwy gan bwyllgorau ein Heisteddfodau ? Gellir ateb y gofyniad yn ddifloesgni, "Nacydyw." Gwir yw eu bod yn rhoddi testynau cerddorol i gyfansoddi arnynt, ac am hyny yn rhoddi gwobr deilwng ; ond, wrth gwrs, rhaid cael beirniaid tudraw i Glawdd Offa i íeirniadu y cyfansoddiad- au hyn, beirniaid ag sydd yn gerddorion trwyadl, eto, o ddiffyg gwybod yr iaith Gymreig, yn gwneyd cam â llawer ym- geisydd, yn enwedig os bydd íhaid i'r cyf- ansoddiad er mwyn y beirniaid hyn—fod gyda geiriau Cymraeg a Seisneg. Tybed nad oes un cerddor yn Nghymru a all wneyd y gwaith yma, ac yn llawer mwy cymedrol ei bris ? Yr wyf yn credu fod yma amryw ddynion gwir alluog—dynion o wybodaeth gerddorol—dynion ag sydd yn ymarferol yn y gwaith—feirniadent yn llawer gwell, am y rheswm eu bod yn deall yr iaith Gymreig. Fe'm poenwyd lawer gwaith wrth weled un o'n prif gyf- ansoddwyr yn cael ei osod i arwain cyf- arfodydd yr Eisteddfod, ac un arall—c Lundain, wrth gwrs,— yn beirniadu y gerddoriaeth. Weithiau rhoddir un cerdd- or Cymraeg gyda dau Sais i feirniadu, ac