Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

y Jgsf Dirwesfof Pris Ceiniog, Dan Olygiaeth y Parch. ELLIS JONES, Bangor. Cyfrol IX. MAI, 1906. Rhif 101. Cynwysiad. Rhagolygon a Rhaglen Dirwest Min y Ffordd Y Ddirprwyaeth—Yr Addewid—Yr Argraff— Y Ddadl-Y Mwyafrif-Y Camwri Hysbys- Alcohol fel Ffysig—Alcohol fel bwyd Pat yn myn'd i Lunden Meddwdod trwy law y Meddyg Dirwest a'r Eglwys Bwrdd yr Alliance .. ConglyPlant Brwydr y Beirdd Llyfrau .. Tameidiau Cymtíeithas DdirwestolMon .. 65 Rhagolygon a Rhaglen Dirwest. Gan y Parch. E. K. Jones, Brymbo. YCHYDIG odiaeth yw yr help gafodd dirwest gan y senedd er's ugain mlynedd. Honai y-^hai cedd^'nt mewn awdurdod eu bod ynJpwyn mawr sel dros sobrwydd a buddia»|; cymdeiíhas. Ond, tra yn honi hyn, gweithredent o blaid y fasnach feddwol Cafwyd prawfion digon- ol o hyn 3rni^y ddeddf ynfyd a basiwyd i waddoli y dafarn a'r bragdy. Beth arall ellid ddisgwyl oddiwrth llywodraeth a ar- weinid gan un a wrthododd dderbyn dir- prwyaeth o ddirwestwyr, ond a syrthiodd yn wasaidd i'r llawr o flaen dirprwyaeth o fragwyr ? Fel y canlyn y darluniai Syr H. Campbell Bannerman ymddygiad Mr Balfour yr adcg hono : " Nid yn fynych y cyfarfyddaf a golygfa mwy tosturiol na Prif Weinidog y wlad fawr hon, gyda dagrau yn ei eiriau o leiaf, os nad yn ei lygaid a'i lais, yn ymddiheuro i gynrych- iolwyr y fasnach feddwol." Gwyddis yn dda mai caethwas y bragwyr oedd Mr. Balfour. Rhaid addef fod grym y gwithwyneb- wyr wedi taflu math o gwmwl dros lawer o weithwyr dirwestol. Meddianid ambell un gan ddigalondid. Ac nid rhyfedd hyny, oblegid yr oedd un genhedlaeth wedi myned heibio ac un arall wedi dyfod er pan y buom yn cynhyrfu ac yn dadlu yn obeithiol o blaid llywodraeth leol a phethau cyffelyb. Blyn- yddcedd o newyn am ddeddfau da gawsom. Yn ffodus, arferwyd pob dyfalwch gyda'r plant. Cadwyd y Gobeithlu yn fyw, gwasgarwyd Uenyddiaeth ddirwestol, ac ymroddwyd yn egniol mewn llawer pentnef a llan, tref a dinas, i iyfetheirio y bwystfil gwancus alcohol. Cofir yn hir am ym- drechion ardderchog dirwestwyr Birming- ham, Lerpwl a Manchester, ychydig flyn- yddcedd yn ol. Ymroddodd Gogledd Cymru yn egniol i'r ymgyrch yr un pryd. Llwyddwyd i ddefifroi yr ynadon lleoi i symud o blaid purdeb a sobrwydd. Beth bynag fu canl}7niad y cyfifro hwnw i leihau gallu y fasnach, bu yn foddion i beri i'r werin, ac yn arbenig dirwestwyr, i deimlo eu nerth, ac i geisio ychwaneg o gyfleus- derau i'w arfer ar y gelyn. Ffaith hanes- yddol heddyw yw mai llwyddiant y mudiad hwnw ddychrynodd y bragwyr ac a bar- cdd iddynt orchymyn i'w caethwas, Mr. Balfour, i basio deddf i ddiogelu y fasnach ac i gyfyngu ar allu yr ynadon lleol. Atal- iwyd y mudiad ar y pryd ; anadlodd y gelyn yn rbydd am enyd. Yr oedd iau ein caethiwcci wedi bod yn hir ac yn drwm ar ein gwarau ac edrychai y nos yn ddu ac yn fygythiol arnom. Yn ífodus, eto, nid dirwest yn unig a sengid dan garnau Toriaeth. Dirmygodd weithwyr y wlad tiwy addaw blwydddal