Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

tifëMm 'Lhnrer a gynniweiriant, a Gwybodaeth a amlheir.* Rhif 86.1 CIIWEFROR, 1850. [Cyf. VIII, DIGOFAINT. Y mae tawelwch a chysur y meddwl yn ymddibynu i raddau mawr, ar ein gofal a'a hyma;ais i iawn lywodraethu ein nwydau, y rhai ydynt yn ura gwasanaethgar i d iyn, os byddant dun iawu reolaeth, neu yn oael eu cyfarwyddo can iawn reswm ; eithr os o dciiíTvu' eti ffrwyno, y torant yn wyllt dros y terfynau; hydd y drygau a wnant yn am- rywiol ac yn fawr; peryglant iechyd y corff, annedwyddant y meddwl, byddant yn rbwystr i'n rhinweddau, ansjhymhwysant ni at ddyledswyddau crefydd, ac attaüant ein eynnydd mewn gras. Y mae nwydau y» debyg i'r tan, yr hwn, er ei fod yn dra. chysurus a defnyddiol, tra v cedwir ef yn y lie a bennodwyd iddo ; ond pan unwaith yr û aüan o'i gylch, a gafael yn mhen y ty ; nid ops dim yn fwy niweidiol a didrugaredd : felly y nwydau, er eu bod o wasanaeth rhagorol i ddyn, mewn gwresogi a bywiogi rhin- wedd, a thuae; nt chwanegu ysbryd ac awcíi at bob peth da fyddom yn gymeryd mewn llaw ; elo mor fuan ag yr ehedont allan tu hwnt i'w terfynau, can adael rheswm, a dyfod yn ddarostynueilii; yn unig i'w cyfreithiau eu hunain ; y maent yn dra aíreoius a gor- mesol. V gweision >joreu ydynt, ond y meistri gwaethaf. Y pethau mwyaf defnyddiol a rhagorol yn eu rheoleidd-dra, ydynt, yn gyffredin y mwyaf pery^lus yn y camddef- nydd o honynt. Dichon nad oes vr un nwyd yn sefyll mewn mwy o angen ei chymedroli,na digofaint, oblegid ei bod mor ddisymwth, creuîon, a chynddeiriog; ac am mai hon sydd yn ein trallodi fynychaf, yw'r mwyaf afreolus, ar lion sydd yn gallu tra-arglwyddiaethu ar y nwydau eraill, ac.'ar holl nwydau, yr hon sydd a lleiaf o dynfa at, neu, yn ymgynhori leiaf a rheswn ; megys nwyd sydd yn frysiog, ffromwyllt, llawn o hunan gariad, ac anoddefgarwcb, yr hon md arbed neb, na dim, cyfeillion na gelynion, pethau byw na difywyd, pan na byddant yn taio ein ofer-dyb, neu'n mympwy. Tuag at i'n digofaint fod yn rheolaidd, neu, yn gymhedrol, ac feliy yn wasanaetii^ar ì ni; y mae rhyw faa canol i'w ciia lw : rhwng llonyddwch hollol,a therfysg gormodol; dyma'r fan y mae'a digofaint yn rheolaidd, ac o'wasanaeth mawr. Fel ag mai tymher ganol yn y mor, rhwng cwbl dawelwch, a tbymhestl greulon, yw'r mwyaf gwasanaethgar er tramwyo, neu, fordeithio o'r naill wlad i'r llall: felly gyda golwg ar gynhyrfiadau digofaint, yn gystal a'r nwydau eraill; mor bell ag y byddont yn ddcfnyddiol i yru yn mlaen, ac, nid i soddì rhinwedd ; tra y maent yn cadw eu hamddibyniad ar reswm, ac yn rhedeg o fewn y terfynau gosodedig ; y maent yn rheolaidd, ac o wasanaeth rhagorol i ddyn, yn holl heíynlion ei fywyd, ac ercynnydd a llwyddmntritinwedd. Fel'na byddo'rnwyd yma yn achosi cymaint o derfysg o'n mewn, a thrwy hyny yn dyrysu peiriant y meddwl. Cadwer digofaint a'i olwg tuag i fynu. Yn wyneb dirmyg oddiwrth arall, ystyried y peth fel ag y mae yn taro yn ei erbyn ei hun yn unig, y mae'r dyoddefwr: pan y mae cam oddiwrth arall, yn cyfarfod a'r cariad sydd gan ddyn tuag ato ei hun ; yn anaml, cs byth (mewn amgylchiad o'r fath) y mae yn c'ofio, fod y drwg yn dianrhydeddu Duw, ac ya