Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DRYSÖRPA GYOULLEIDPAOL, ÍÍHIF. 71.] TACHWEDD, 18 48. [Cyf. VI. MiFIiDAü DAEMYDDAẄL ö HAẄDAETB Y DÜWDOD. Nid dyben y nodiadau hyn yw cym'odi ỳmrafaelion çolygddysgiadau daearwydd- laeth. Y cýwir a wahenir oddiwrth y íwyllödrus, fel ý dëallir gosodedigaelh fawr atíironiaeth—fo'd gwyddiaeth heb ímrhyw ymliyr à thebygiad, ond â ffeithiau —ac fel y mae niewnol gofresiadau o'i rhyfeddodau yn cyimyddu, y mae gwy- budaetliau anymarfeioî ei maboed, er mcr ysblenydd a mawreddus, yn myned o'r golwg, ac yn rh'oddi lle i addumawl a chadarn winönedd. Ac nid wyfyn am- canu cysoni terfyriiadati daearwyddiaeth à byd-haniad ysgryth'yrol. Ond, er fod yn hawdd gwneyd hyn, fy amcan yn awr, yw dilyn ol t'éad daearwyddawl y D'uwdod, a chylchgrwydrogydachyflymdra, y parthau Iiyny ac sydd yn oílawn o hyn, a'u dwyn ýn amlwg i'm cydwladwyr Cymreig. Nid wyfyn ymfliostio mewn gwreiddiuîrwydd. Fy ngosodradau ni fyddant yn meddu crychedd, nea swyndyniado newydd-der i îawer; hwy a'u derbynianí er rnwyn y rhai sydd yn meddu gwybodäeih fychan am y pelhau a ddygb i sylw yn y nodiadau canlynol. Ond y fath ag ydynî, y maent ŷií gyfìwyriçdig î chwi, a go^oniant yr Hwn a osododd sylfaenau y ddaear, a'r II wn a'u gorfuchedda. Pa beth yn well a all feddiannu y galon, neu pa fyfyrdod yn wella al'l rwymo y deall, na hyn, gor- phwys yn yr Anfeidrol, a chwedleua â'r tragywyddoì Iôr ! Ý gosodiad sydd yn awr i gael ei gym- hwyso, yw, pwnc sylf'aenol Dwyfyddiaeth Naturiaethol;—cynllun syddyn dalneuyn profi cynlluniwr—çosoárdd pa un, (er y gallai gwall-rpsymiad, dwyllresymu ymaith 41 ei rym,) sydd wisçedig á holl äwdurdod nri- îan.neu sicr ddirnadaeth. Dywedai Arab- iad unwaith, mewn atebiad i'r gofyniad, ' Pa fodd y gwyddoch fod Duw.' l Yn yr urt fîordd (meddai) ac y credaf fod Carriel wedi bod yri yr anialwch, oddiwrth ol ei draed.' Yn awr pwynt y gosodiád a gyf- arfyddwyd gan yr haeriad—y berthynas, yr hon a alwn, yn gynllun a chynlluniwry né'u uchos ac effaith, a gynnwys ýn unig o ganlyniad, yw bodolaeth dau ddigwyddiad, «ri yh rhagflaenù y lla'll. Y berthynas* modd bynnag, nid yw o olynoí ddifyniad syml, ond angenrheidiol, hyny yw, uri digwyddiad yn sicr, nid o ddamẃairi, a ganlyn y Ilall; y cyntáf raid fodoli, onide nid all yr ail; a'r ai'l a raid fodoli, os yw y cyntaf. Pe y byddai i w.ês gael ei ddwyn mewn cyffyrddiad a dwfr, y dwfr a ferwa —ond nid héb hyny. Gallwn ni fod yri ariwybodus o natur gwrè<, a deddfau gweithrediadau eyffernol, a phwynt a threfn y cyffyrddiad, ond y ffaith a ŵyddom. Ni all un ddyfais dwyll-iesymu ein dyfarniad ymaith: y mae yn rhau addurnweithiol o honom ein hunain; y llym synw)r cyffredin, a'r rhesymeg o h rbrawf yr holl bentwr, sydd ^ryfach nac aiddansoddiaeth ysgoiion yr amheuwyr. Yn y cymhwysiad o'r egwyddor hon, rhaid sylwi ar reo'au pennodol; er eng- hraifíìr,—olynol dddyniad, mewn trefn i gunnwys y meddylddrych o achosiaeth, raidj'odyn un o ddigwyddiadau, perlhynas y rìtai nid yw gyfniwidiol, heb Jbd yn> annhrefn a niwed idd eu cyfundrueth. Rhodder troedwè yr hwyaJ. i'r aderyn ysglyfgar, a chrufangau yr eryr, i'r dwí'r-