Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DllYSORFÁ GYNNULLEIÜFAOL. 'Llawer a gynniweiriant, a Gwybodaeth a amlheir /' IloiF. 83.J TACllWEDD, 1849. [Cyf. VII. LABEB YR EGLTO A'R LLYTORÂETH YI EGYv\DB0R BAGAMIDD. DAllUTiI IV. Yn y Darlithoedd blaenorol profwyd fod undeb yr Eglwys a'r Llywodraeth o ddech- reuad paganaìdd—yn elyn mwyaf y grefydd Gristionogol,—nad ellir sylfaeni undeb yr Eglwys a'r Liywodraelh ar yr Ilen Destament na'r Newydd —fod yn annichonadwy i un cydgordiad hanfodi rhwng yr Eglwys a'r Llywodraeth—fod yr undeb yn groes i ysbryd yr Efeugyl, ac yn amcanu at ddinystrio gwirionedd a ffydd. Sylfaen ein hym- adrodd yn y Ddailith hon fydd— Fod undcb yr E«hvys ar Llywodraeth yn arwaìn i baganìaeth. Sylwn yn y lle blaenaf y gallwn weied* oddiwrth a ddywedwyd, fod yr undeb yn dwyn nod gyffredin gweithredoedd satan, hyny yw pechod. 1. Y mae yn gelwydd, oddiar ei fod yn anmhosibl, ac yn groes i ysbrvd yr oruchwyliaeth newydd. 2. Y mae yn wadiad o neillduolaeth, yr hon neillduolaeth sydd yn cael ei chyhoeddi gan yr ath- rawiaeth o gyfiawnhad trwy ffydd, ac yn e^wyddor sylfaenol y grefydd Gristionogol. 3. Y maeyn gynni/giad pechod i wadu ei hun, yn gymaint mai anian pechod yw an- ufudd-dod i gydwybod ac i ewyllys Duw. Sylwn yn ail, Gan uad oes dim cyfryngiad ihwns: gwirionedd a chyfeiliornad, a chyf- eiliornad o angenrhcidrwydd yn wadiad o wirionedd, gan hyny ni all fod yr un cytundeb rhynuddynt, mwy nag y gaìl fod rhwnç Ciist a Belial, neu rhwng yr Eglwys a'r byd. Nid Paganiaeth, Phariseaeth, Gwrthgristionogaeth, Rhesymoliaetii, Ysbrydol oerfelgar- wch, Bydohwydd meddwl, ond amrywiol amlygiadau o bechod, a dim ond cyfystyr ddailuniadau. Eto yn nghanlyniad dyohweliad, nid dychweliàd y byd i wirionedd, ond yr Eglwys i egwyddorion paganaidd. Y mae y byd a'r Egìwys wedi c>tuno i fyw mewn heddwch yn nghyd, o dan y nen gyffredin o gymdáthasiadyr Eglwys a,r Llywodraeth. Bwriadwyfyn awr ddangos pa fodd y mae y goddefiad hwn o eiddo yr Eglwys, raewn modd anflaeledig yn ei harwain yn ol i bagîniaeth, o dan un neu arall o'i gwahanol ffurfiau. Pan wedi uno a, a'i dderbyn yn yr Eglwys, y byd a wna ranu ei hun i dri dosparth; y cyntaf yw y ihai hyny a ystyriant grefydd a dadguddiad fel pethau hollol annheilwng o'u sylw, ac yma y mae pasaniaeth o dan wahanol enwau; y fath gyntaf yw Deistiaeth, Atheistiaeth, Lluos-dduwiaeih, &c. Ond am y rhai hyn nid ydym i lefaru yma.—Yr ail ddospnth yw y rhai hyny a ystyriant y dadguddiad yn deilwng o ryw fath o sylw, ond yn ameu ei ddwyfol ysbrydoliaeth ; ae, y maent yn ei barchu yn unig fel cynnyrch y meddwl dynol. Ý rha'l hyii ydym yn alw yn Rhcsywoliu'rd, er fod yn en hathrawiaethau amrywiaelh diddiwedd o gysgodolion. Am y rhai hyn hefyd nid yiym i lefaru. Y trydydd dasparth yw y ihai hyny ag ydynt yn proffesu cydnabod dwyfoî awdurdod y dadguddiad, acyn ei wneyd ỳn brif w'rthddrych eu sylw. At y rhai hyn yn unig yr wyf yn galw sylw fy uarllenwyr, gan ddangos eu bod o angeniheidrwydd yn arwain yr Eglwys yn ol i baganiaeth. 41