Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DHYSORFA GYI\TIí[JLLEílìFAOL. 'Llawer a gynniweiriant, a Gwybodaeth a amlheir /' IÍ-hif. Sl.j IIYÜREF, 1849. [Cyf. VII. ODEB YR E&LWYS A'R LLYWODRAEIH Y.\ EGWYDBÖR BAGAMIDD, PAllLITII III. Yn iechydwriaeth ag y mae Duw wedi barotoi ar gyfer clyn syrthiedig, nid all lai nag ymddangos yn fiolmeb i'w feddwl halogedig. Athrawiaeth y cwymp nid all lai na chlwyfo ei falchder, ac achosi i'w reswm i wrthgynhyrfu ; a plia fwyaf y mae y rheswm hwn wedi ei feithrynu, mwyaf oli fydd ei wrthwynebiad i'r, a'i ddirmyg ar y gwirionedd hwn. Feliy y tu bob amser, ac felly rhaid ei bod. Ond pan y mae dẃyfol ras yn gweithredu ar y galon, y mae pob petii yn cael ei wneyd yn newydd ; llygaid newydd, clustiau newydd, meddwl a chalon newydd, s}'dd yn cael eu rhoddi i'r credadyn, fel y mae y pethau a ystyriai o'r blaen yn hollol ffulineb, yn ymddangos iddo yn oruchel, dwyfol, a rhesymol. Ilyd oni fydd i'r cyfryw gyfnewidiad aymeryd Ile, y grefydd, yr hon sydd yn delwi doethineb y doeth, (1 Cor. ìii. 20,) ac yn cyhoeddi fod pa beth bynag a fyddo efe ei hun yu ystyried yn ddoeth yn y byd hwn, raid ddyf'od yn ffolineb, (1 Cor. iii. 18,) ac a erys yn fraint neillduol yr ychydig; ond ni wna y llywodraeth byth gydna- bod eu bod yn ffol, fel y byddo doeth. Pa bryd bynag gan hyuy y bydd y grefydd Gristionogol i ddyfod vn grefydd wladol, y mae o angenrheidrwydd yn penderfynu bod yn ddoeth, ac nid yn ffbl, 1 Cor. iv. 10. Yn wir yr ydym yn canfod nad y llywodraeth a ddaeth yn grefyddol, ond crefydd a ddaeth yn ddoethineb, yn fydol ddoethineb, ond yn dd-wyfol ffolineb, ac fel hyn diosg ei hun o'i bywiol egwyddor. Ond yn I. Y mae undeb yr Egiwys a'r Llywodraeth yn groes i ysbryd yr Efengyl. Wrth ystyried y golygiadau pa rai sydd yn rhaid i'i llywodraeth letya er ei chadwraeth a'i llwyddiant ei hun, yr ydym yu cael nad yw yn difrifol fwriadu i gylymu ei hanfod wrth wir Gristionogaeth, bywyd pa un sydd yn fj wyd o beryglon, o anhawsderau, a dy- oddefiadau. Och ! yr ydym yn gwybod íod yr unrhyw gyfeiliornad a arweiniodd ddyn- ion i ystyried crefydd yn gyfundraeth resymol, a"u harweiniodd hefyd i feddwl ei bod yn ddioírydedig i fyw mewn líeddwch a dio.eiwch. Ond ni all yr hyn sycld ffolineb ì'r byd gymeryd rhan o'r fath heddwch. Bydd y byd yn elyn crefydd cyhyd ag y bodola , tywyllwch naturiol a fydd mewn paihaus ddygasedd yn erbyn dwyf'ol oleuni, a phwy bynagna fyddo yn caiu y goleuni sydd yn ei gashau, a chashau hefyd y rhai sydd yn ei garu. Fel hvu mae y ciedadyn yn 'cy'hawni yr hyn sydd yn ol o gystuddiau Crist, yn ei gnawd, er mwyn ei gorff ef, yr hwn yw'r Eglwys/ Col. 1. 8—24. Yn awr yr wyf yn gofyn pa gyd-gylymiad a all fod rhwng llywodraethyddiaeth y wladwriaeth a ffydd yr Eglwys? Eu hundeb rhithiol a fydd mewn gwirionedd yn ysgariad cyhyd ag y bydd yrEglwys yn dal gafael yn ei hiawn fywyd ; ac nis gall ymddangosyn undeb dedwydd ond pan y byddo bywyd yr Eylwys o'r golwií, neu wedi diflanu. Y mae yn anghyson â meddwl y Pen bendìgedig i'r grefydd Gristionogol i erfyn cynnorthwy y Hywodraeth wladol. Pa fodd y gall y wir Eglwys ddymuno cael rhan o gyllid y Ilywodraeth a'i gallu gorfodol ? Onid yw hwn yu undeb auuaturiol ? 37