Welsh Journals

Y DRYSORFA GYOtJLLEIDFAOL. ^- 'LLaiuer a gynriÌLueiriant, a Gtuyòodaeth a amlheir /' Run\ 76. J| EBRILL, 1849. [Cyf. VII. BYWGRAFFIAD MARGARET WILLIAMS, CWMBRAN. ' Coffadwriaeth y cyfiawn sydd fendigedig.' 'Gwyn eu byd y meirw y rhai sydd yn marw yn yr ArgK»ydd, o hyn allan raedd yr Ysbryd, fel y gorphwysont oddiwrth eu llafur, a'u gweithiedoedd sydd yn eu canhn hwynt,' sydd ran o'r Ysgrythyr santaidd, deilwng o vstyrtaethau difrifolaf y byd Cristion- Oiiol. Rhoddir euwau y rhai a ragorant mewn Uythyreniaeth a chelfyddyd, ar goíies vr oesau ; codir adeiladau er anfarwoli gorchestion y gwron rhyfelgar ; ac ymdraffethir i drosglwyddo i'r hiliogaethau weitlnedoedd y cywrain a'r dealìus—pan y mae miloedd o anwyliaid y uef, y rhai sydd a'u henwau wedi eu cofiesu yn llyfr y bywyd, yn byw yri rhinweddol, yn ymdrecligar ac yn dduwiol, ac wedi gorphen eu diwrnod, yn marw vn llewyrchus a buddugoliaethus, heb fwy o sylw yn cael ei wneyd o honynt gan ddynion, na ' chladdu y marw allan o'r golwg. Llawer Hannah sydd wedi gweddio yn y deml lieb dynu fawr o sylw oftèiriaid yr Arglwydd ; llawer Mair sydd wedi eneinnio traed yr lesu, heb * yr hyn a allodd hon, hi a'i gwnaeth,' gael ei gyhoeddi i'r byd; a liawec Dorcas sydd wedi gwneyd peisiau a chymwynasau i'r tlodion, heb i'w gweithredoedd gael eu tiosulwyddo i'r oesau dyl'odol; ond er bod dynion yn ddystaw, mae üuw wedi irefnu muddion cyfaddas i anfarwoli eu henwau, ' Eu gweithredoedd sydd yneueanlyn hwynt,' a thrwy y rhai hyn, er eu bod wedi marw, y maent yn llefaru eto. Rhoddir brasluniad o fywyd gwrthrych y bywgraffìad hwn, er codi awydd yn medd- yhau y cyfryw o wragedd Cymru, a allant fod yn debyg eu sefyllfaoedd, i'w hefelychtt yn yr hyn oedd ganmoladwy yn ei nodweddiad. (ìanwyd Margaret yn mhlwyf Llanfair, ger y Fenni, yn sir Fynwy, yn y flwyddyn milwyr dinasaidd, yti fuan wedi hyn mudodd ef yn nghyd a'i fyddtn, i'r Iuerddon, daeth hithau i sir Fynwy, l!e y bu dros bum mlynedd, heb weled ei ^wr ond dwy waith, yn ystod yr amser. Cyn hir wedi ei ddychweliad ef adref, derbyniwyd hi yn aolod eglẅysig yn Pénywain, gan y Parch. D. Davies, yn y flwyddyn 18Ì6, Ile y bu ya fiỳddlawn ae ymdrech^ar hvd farwolaeth Mr. Davies, wedi hyn symudodd hi a'i theuìu î Gwmbran, £wríaeth ei charîref gyda pliobl Dduw yno, ac arosodd yn eu plith hyd ei marw, Ond ein hamcan yrna ydyw rhoddi darluniad byr o'i chymeiiad morsol a chrefyddol. Yn nghorph y blynyddau a nodwyd,£weIodd lawer o gyfuewidiadau ; bti yn fam i 19 o blant, ac ymdrechodd lawer yn wyneb anfanteisión, i godiy rhai a fuontbyw o honynt. Feí gwraig, hi a gadwodd ei tiieulu yn weddus ac mewn trefn; ynddi y gwiiiwyd y rhan hono o'r Ysgrythyr, ' Hi a grafía ar ffyrdd tylwyth ei thy; ac m fwyty fara segtrr- yd. Ei phlant a godant, ac a'i galwant yn ddedwydd : ei gwr hefyd, ac a'i canmol lii.' Gofalai i warchod gartref, ond pan byddai amgylchiadau yn gaíw am ei habsenol- deb, heb uu amser ymhoffi mewti gwrachiaidd cbwedlau. Fel mam, ei phrif amcan ydoedd codi ei phlant yn addysg ac athrawiaeth yr Ar- glwydd ; Llywodraethaihwynt mewn cariad, ac nid mewn chwerwder ysbryd ; yr oedd ei gair yn ddigon i'w tawelu ; ac fel prawf o'i iawn lywodiaeth arnynt pan yn fychaio, cyihaeddodd ei dylanwad i'w cyfarwyddo hyd deifyn eu hoes, er bod y rhan luosocaf 13