Welsh Journals

CYLCHGRAWN MISOL, At wasanaeth Cerddoriaeth yn mhlith y Cymry. O DÀÎÍ OLYGÎÀËTH TK CAEL EI T TONIC SOL-FFA D. EMLYN EVANS, ÖYNOBTHWTO t» «ODIANT OAN M. O. JONES, ÂJC> Ehif 24. MEHEFIN 1, 1882. Pms 2g, OYNWYSIAD. Cerddoriaeth:— "Blodkuynba.ch wyf fi mewn gabdd;" Rhangan gan Gwilym Gwent. " Y gloew ddwb;" Canig ddirwestol gan B. S. Buglies. lenan Gwyllfc Lloffion Bywgraffyddol Congl y Cyfansoddwr Cyfeiliant Y Ganig yn yr Hen Nodiant „ ynySol.-ffa Y prif ddarn yn y Sol-fFa ... Adolygiad—Bwrdd y Golygydd Cystadleüaetb y Cronícl ... Hanesion—Hysbysíadau ... IEÜAN GWYLLT. Y mab bellach bum mlynedd er canol y mis di- weddaf oddiar pan yr hunodd gwrthddrych presenol ein hysgryf, ac nid yw'r dydd wedi dyfod etto—mwy nag y daw am flynyddau meithion—pan y bydd yn angenrheidiol i ni na neb arall i ddweud pwy, na pha fatb, ydoedd y pregethwr, y llenor, y cerddor, a'r dyn, 1euak Gwyllt, Wrth grybwyíl hynyna, o brin y teimlwn serch hyny fod ei gyd- genedl, mwy na'r corph parchus o grefyddwyr i'r hwn y perthynai, wedi gwneud coffadwriaeth gyfiawn —y goffadwriaeth gyfiawn a haeddai gvmamt—a'i enw, ond nid ydyw lnnv wedi'r cyfan amgen na thrice-told-taU o ddull y byd, a'r duìl y gall y byd hwnw fyned i'w hynt, pe collid y godidocaf o ddyniòn. Pan mae o brin y gellir cael gan ddinesydd deallus yn Vienna i amgyffred fod y fath berson a Schübert ẅedi byw, manv, a chael ei gladdu yn ei ddinas, ac nas gall yr Ellmyn mwyaf gwybodus yn nheyrnas ty Hapsburgh bwyntio at fan fechan bed'd Mozart, 'dydi ryfedd yn y byd fod gwr a fagwyd mewn dinodedd vn Nghymru fynyddig, heb dderbyn hwyrach mo'r holl warogaeth a haeddai; yr ydym yn ymlonyddi ar hyn, o lwyr-fodd ai peidio, gan ymgysuro yn y flaith anfar- wol fod yr hwn a wnaeth waith mor dda wedi cael ei wobrwy ynddo, fod ffrwyih ei lafur byth yn ei ddilyn, ac yn fyw yn nghalonau canoedd o honom gerddorion Cymru o leiaf, ag ydynt yn cofio èi esiampi ac yn mawryeii ei goffadwriaeth. Omx> pan yr ymosodir ar gymeriad felly, rhaid i'r **teimlad o oddefgarwch roddí lle i un amadiffynol <?s ftad milWTusra'rteiinladau olaf hyn yn benaf svdd wedi ein symbylu ni i wneud y sylwadau hyn mewn attebiad i adolygiad—a defnyddio gair rhy ddôf—ar fywyd a g^7aith gwrthddrych ein sylw a ymddan- gosodd yn ddíweddar yn un o'n newyddiaduron—ein newyddiadur "cenedlaethoF fel y geilw ei hun os na chamsyniwn. Wrth wneud y cyfeiriad yna, nid ydym o gwbl am ddefnyddio un math o sén; ychydig yw eín hymgydnabyddiaeth bresenöl a goleuadau newyddiaduroí y warg öymreig, ond cyn belled ag yr â, y mae yn ein rhẅyino í ddWyn tystiolaeth o dù gallu a thalent gyffredinol y papur dan sylw. "Adolygiad"—fel y crybwyllasom eisioes—ydyw y nodíadau dan sylw, sef adolygiad ar ddau draethawd ar "Fywyd ac athrylith Ieuan Gwyìlt/'un gan yegrif- enydd a wisga y ffug-enw "Melin-ddwr/' a r lláll gan ddau o ysgrifenwyr—" Llenor " a " Cherddor." Yr ydym wedi cael cipolwg ar yr olaf, ond nid ar y blaen- af, ac mor belled ag y gallwn ddeongli y Rhftgymad- rodd cymysglyd a thywyll, sydd i eiddo " Öenor á Cherddor," ymddengys eu bod ill dau yn gystadleuol yn Éisteddfod Eryrí 1879, fod y ddau feirniáíd, ỳ Parchn. D. Saunders, a T. C. Edwàrds, M.A., yn methu cydweled, a bod Profleswr Rhys wedi barnu rhyng- ddynt, ond pa un ai y traethawd hwn ai eiddo "Meí- indwr" ddyfarnwyd yn orcu nid oes dewin a fydd callach o ddarllen y "Rbagymadrodd" a'r "Beirniadí- aethau " hyn; yn unig dywedir ar yr amlen hoh "Buddugol yn Éisteddfod Llanberis 1879," ac ef'elly y mae yn bôsibl mai vr un Eisteddíod o dan deitíatt gwahanol ydoedd y ádwy uchod, a phosibl hefyd i Mr. Rhys ddyfarnu y ddau yn gj'dradd; yr ydyna yh nodi hynyna yma er dangos unwaith etto, y duìi àn- nyben a disynwyr yn jt h^vn y cyhoedáir cyfari- soddiadaU Eisteddfodol yn rhy fynych. Yr ydym yn cydfyn'd i raddau pell iawn os nad yn hollol a'r aílolygyäd pan yn condemnio Ilawer o'r ysbwriel a geir yn y traethodau, a'r ffolineb o ahr y gwrthddrych y "cerddor mwyaf a weiodd Cymru o'r dechreuad hyd ei amser ef."" Nid yw o un dyddor- deb i ni ychwaith, a gwyddom na fyddai i'n darllen^- wyr, i blymio'r gwirionedd yn nglyn a pha fath dríniaeth gafodd Ieuan Gwyllt yn Aberystwyth, n'ai fynediad ì Lerpwl a'i ddyíedswyddau Vno," er í ni weled llythyr trystfawr oddiwrth un a arwyddai ei hun "L. W. Lewis, Caernarfon" yn amhau cywirdeb sylwadau yr adolygydd, ac yn addaw—rywbryd— ryw ystör ò wybodaeth gr'vir a phellach ar y pwne. Nid ydyw manylion amgylchiadol o'r fath o ne- mawr pwys i neb ar byn ö oryd tybiwn, ond ar ddj- wedd ei lith gyntaf dywed yr adolygiad:—" Mae yn dra thebyg fod Ieuan Gwyllt, tra yn parotoí ei lyfr^ yn cadw eí olwg ar gyfnhdeb yi' "hen "gorph,'' fel