Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

LLEUAD YR OES. Rhif. 10.] HYDREF, 1827. [Cyf. 1. BHAI PETHAU HYNODOL v» MUCHEDD Y PARCH. DAFYDD JONES, LLANGANA.' •Omnia tempus eclat depascitur/ YN mhlith diwygwyr amrywiol wledydd nid oes neb a deilyng- ant ein sylw yu fwy na diwygwyr Cymru, amryw o ba rai a hynodasant en hunain yn ystod y ganrif ddiweddaf, dan yr enw Trefnyddion. Gwedii'r Arglwydd alwyr Anghyd- ffnrfwyr o swyddgylcbocdd eu def- nyddioldeb i fyd gwell, ymollyngodd crefyddwyr oddiwrth y gwres nefol a gynesodd mor alluog galonau y rhai a brofasant atiaf chwerw anghydífiirfiad i ysbryd hunglwyfus. Gwyrodd rhai eglwysi odrtiwrth wirioneddau iach- usol yr efengyl at gyfeiliomadau ; er yn ddiameu bod Hawer o weinidogion a phobl y dyddiau cysglyd hyny, fel eglwys Sardis,heb jmollwng i glaear- ineb ffynol yr amseroedd; ac, fel Simeon, yn dysgẅyl am ddyddanwch yr Israel. Tystiolaethatt a brofantbod y Dywys- ogaeth yn dra gresyntis a gwarthus mewn anfoesoldeb ac annuwioldeb y dyddiau hyny, yn enwedig Siroedd Gwynedd: yn y cyfamser torodd gwawr diwygiad yn Nghymrn, yr hyn a roddodd gyffroad newydd i deim ladan gweinidogion ac eglwysi ym- ncilMnol y Dywysogaeth. Yr amser yr oedd yr anfarwol Whitfield fel udgorn arian yn nchel- floeddio efengyl yn Lloegr, cododd eraill o'r nn argraff yn Nghymrti; y cyntaf y cawn hanen am ar a dorodd alUn oedd Howel Harris, Ysw. Tre- fecca, yr hwn oedd wedi bod yn mhrif ysgol Rhydychen: ac wedi ffieiddio annnwioldeb ei gyd-ysgolheigion, ac wedi methu cael urddan eglwysig, a ddychwelodd idd ei wlad ei hhn, gan bregethu o dŷ i dý, ac o fan i fan, an- chwiliadwy olud Crist. Yn ftian cafodd ei fodd'áu trwy weled effeithiau rhyfeddol yn can- lyn ei weinidogaeth;—eneidiau yn cael en dychwelyd at Grist mewn amryw fànau trwy ei offerynoliaeth : ac amryw a dueddwyd i ganlyn esiarapl eu tad ysbrydol, trwy annog eu cyd-bechaduriaid i'r noddfa. Torodd eraill allan yn yr Eglwys Sefydledig, wedi eu dylenwi â sel y diwygiad ; megys y Parchedigion Rowlands,Llangeitho;Wiliams,Pant- ycelyn ; P. Wiliams, H. Dafis, &c. yu nghyd a thestun y cofiant hwn, y rhat sydd oll er ys blyneddoedd meithion gwedi gorphwys oddiwrth eu llafur. Wedi gweled bod eu llafurdan lwydd- iant yn hytrach na goddef idd en praidd i ymuno à'r Ymneillduwyr, ymgorffolasant aren penan eu hunain, gan godi tai cyrddan at wasanaeth crefyddol yn eu plith en hunain, a chymuno Ile y ceid offeiriaid efengyl. aidd en pregethan, ac addas eu byw- ydan, felybyddai rhai ar amserau yn myned hanner can railldir o ffordd i gymuno; ac hynodwyd hwy yn Nchymrn yn gystal a Lloegr wrth yr enw Trefnyddion. 2o