Welsh Journals

CAMIDD. Cyf. 19, Eiiie. 12. RHAGFYE, 1858. Ehie. oll 228. 33ttcl)îrrattI)oîratoL COFFADWEIAETH AM JENEIN 8AMUEL, GWEIMDOG Y OYMRY GYNT YK PHILADELPHIA. HAS EI FAB SAMEEL JENEINS, PHILADELPIIIA. At y Parch. Ii. Everett:— Anwyl Feawd,—Yn gydunol a'ch gofyniad rai roddaf ychydig o hanes fy anwyl dad. A'r peth cyntaf, yr oedd yn fab i Samuel JenMns, un o ddiaconiaid cyntaf Eglwys Hawen, yn mhlwyf Troedyraur, swydd Oeredigion—ei fab ieuangaf a'r ieuangaf o'i blant a ddaeth i oed. Fe'i ganwyd Mehefin 10, 1755, a bu farw yn South Oarolina yn niis Ehagfyr, 1841, yn.86 ml. a 6 mis oed, a'r 60fed neu 61ain mlwydd o'i broffes grefyddol. Yr oedd ei dad yn ail fab i'r Parchedig Jen- kin Thoinas, gweinidog urddol oedd yn preg- ethu a gweini ordìnhadau yn ei gylch yn y Drewen, Pencader, Hawen a'r Fron Ddeiniol, yn awr Glynarthen, y pryd hyny yn gangen o'r Drewen. Jenkin Thomas oedd y cyntaf o feirdd y Owm Du, mab i Thomas Morgan, ac wyr i Mor- gan Prydderch, un o ddiaconiaid cyntaf eglwys Ehydwilym yn y gangen oedd yn cyfarfod yn mhlwyf Llandysul, ac wedi hyny yn IsTghastell Newydd Emlyn, ac felly yn nai i Abel ac Enoch Morgan, a'u brawd o'r un fam Benjamin Grif- fîth, a ddaeth i'r wlad hon yn nechreu y 18fed canrif, gwaith y rhai yn ysgrifenu ar drefn eg- lwysig a fu fel guide i'r corff o Fedyddwyr ar y Oyfandir newydd. Abel oedd awdwr y Mynegair (Concordance) cyntaf o'r Beibl yn 'Gymraeg. Ond rhy faith fyddai enwi dynion o ddawn fel gweinidogion a beirdd ac ysgol- feistri yn y teulu hwn, sef hiliogaeth Morgan Prydderch. Fy nhad oedd y diweddaf o "Feirdd y Owm Du" ag y mae eu hanes yn dyfod allan yn y "Baedd," gan y Parch. David Davies, Paris- yille, Ohio, yr hwn sydd fab i gyfaill i mi o'r un teulu. Yr oedd pedwar o wyrion i Jenkin 45 Thomas wedi eu henwi ar ei ol ef, sef Jenldn David, Jenldn John, Jenldn Evan, a Jenkin Samuel, y diweddaf oedd ieuangaf a diamheu y mwyaf ei ddawn o'r pedwar. Bu farw fy mam gu ychydig cyn marwolaeth Jenldn Thomas, a symudodd fy nhad cu, Sam- uel Jenldns, i'r Owm Du ar ddewisiad ei fam ei hun, gweddw Jenkin Thomas. Prin saith oed oedd fy nhad pan fu farw ei fam, a galarai hi wrth adael plentyn mor ieuanc yn amddifad. Ond fe gymerodd gwraig gyfoethog o'r Trefn- yddion Oalfìnaidd y plentyn, ac a fu yn fam o'r tirionaf iddo, nes y daeth yn abl gwneyd drosto ei hun. Pobl gyfoethog oedd y teulu hyny— yr oedd ganddi £800 o waddol pan ymbriododd â David Walter yn 1737, ac yr oedd hi yn un o'r rhai cyntaf o blant ysbrydol Peter Williams. Yno y cafodd fy nhad adnabyddiaeth o lawer o'r gweinidogion berthynent i'r enwad parchus hwnw yn ei ieuenctyd, a byddai pregethu yn bod yno yn fynych, a chan fod yntau yn byw yn y lle nesaf i lawr yn y Owm, fe fyddai yn myned yno i'r ewrdd ac yn ledio canu tra buom yn IsTghymru, a chael pob croesaw gan ei fam fabwysiedig. Yr oedd Mrs. Jones, Ddolgoch, ail wraig David Jones, Pontypool gynt, yn agos, ac yn ei thŷ hi y byddai Uawer o wein- idogion y Bedyddwyr yn aros pan ddeuent i'r gymydogaeth ae yn pregethu; ac fel yr oedd fy nliad yn gyfyrder iddi ac yn hoff o'u gilydd fel cyd-etifeddion o'r un gobaith, yr oedd yn cael yr un adnabyddiaeth o weinidogion y Bedyddwyr,—a phan ddeuai gweinidogion yr Annibynwyr i'r Drewen, efe oedd fel y dy- wedir, "master of tìie ceremonies" yno. Felly yr oedd adnabyddiaeth bersonol rhyngddo â llawer iawn o weinidogion o'r tri enwad, ac yr oedd yn gwrando llawer ac yn cofio mwy nag un dyn welais yn fy mywyd. Bu fy nhad mewn gwasanaeth gyda Fferm- wyr nes oedd yn 18 oed, pan aeth at gelfydd- yd ei dad sef crydd, yr hyn ddilynodd tuag 8 mlynedd hyd yn 26 oed, pan ddechreuodd lanhau oriaduron (watclies) ac awiieisiau a gweithio rhodau nyddu, ac ni wn i beth na wnaioychydig arfer—gan fe weuai hosanau, ac eisteddai fel teiliwr ac a wniai â nodwydd,