Welsh Journals

Y CENHADWR AMEHICANAIDB. Cyf. II. MEDI, 1841. Rhif. 9. ANERCHIAD ANGLADDAWL, Y DIWEDDAR BARCH. WIIIIAM WMIAMS, o'r Wern, Gatt y JParch. ff*m. Williamg, fíacr- ynarfon, a draddodyd yn JYghaerynar- fon, Matcrth 29, 1840. Y mae yn ddiamheuol genym y bydd yn hoff gan ganoedd a miloedd o'n cydwladwýr ddar- llen yr Anerchiad canlynol. Enw a berarogla tra b'o cof genym ydyw enw y braẅd anwyl hwn. Mae llawer yn dd'iau yn America ag y bu ei bregethau effro a grymus yn foddion o'u troedigaeth at Dduw; a Uáwer hefyd o ffordd- olin Sion a dderbyniasant fudd ysbrydol idd eu heneidiau lawer tro wrth eistedd dan ei weini- dogaeth. Mae yr Anerchiad hefyd yn werthfawr mewn Jstyr lëenyddawl. Mr Williams o Gaerynar- fon (Gwilym Caledfryn) ydyw un o'r Dirprwy- wyr, i ba rai y èyflwynwyd y gorohwyl o ffurfio math o safon (s'tandard) yr iaith Gymraeg; a bydd yn ddifyrus gan lawer, ac yn adeiladol hefyd, i sylwi ar y dull y mae Mr. W. yn llythyrcnu ci eiriau, ac yn ffurfio ei frawddegau. Un peth a nodwn yn neillduol ydyw, nid yw yn gosod dwy lythyren lle y gwna lin ateb, megis yn y geiriau planu, hyny, cymwys, cymeryd, cwmwl, cynuileidfa, diatreg, a llawer o'r cy- ffelyb. Árdderchawgrwydd iaith ydyw ei symledd, ac yn hyn y mae y Gymracg yn dra rhagorol. Golygydd. Y mae yr amgylchiad galarus o ymadawiad y diwcddar Barch. William Williams, o'r AVcrn, û'r fuchedd hon, yn amgylchiadchwerw, yn galw am ystyriaeth ddwys, a chydnabydd- iaeth ostyngedig oddiwrthym o allu ac awdur- dod Duw ein Creawdwr. Y raafe ei lywodraeth i'w gweled yii umlwg yn hyn ; scf, ei fod el'yn gwnouthur a fyno a llu y nef, ac á thrigolion y ddaiar. Mai efe sydd yn teyrna,su, ac nad yd- yw yn gyfrifol i neb am ei weithredoedd. Pe cawsem ni fyned i ddetliol, ac i benderfynu pwy a gawsai wynebu angeu dü, y mae yn debygol yr aethem at lawer o'i flaen ef; ond íel arall y gwelodd yr Arglwydd yn dda, sef, symud oddiwrthym y gwas fiyddlaWn hwn i Grist, yn ngbanol ei ddefnyddioldeb. Y mae 33 canoedd a miloedd, yn awr, yn fyw, na fuont o un Ues i'r byd erioed ; ond yn hytrach treul- iasant eu hoes i'w niweidio ; a'r defnyddiol yn cael ei symwd i dŷ ei hir gartref yn gynar.— Anaml y mae yr un pregethwr ymdrechgar a llafurus iawn yn cyraedd oedran hen; y mae yn ẁir fod rhai eithriadau, ond yn gyffredin y mae y rhai llafurus yn marw o ddeutu y tri- ugain mlwydd oed, rhai yn myned dros hyny, ac amryw dan hyny. Dengys hyn yr angen- rheidrwydd mawr o fod yn effro, oblegyd nad ydyw yr amser ond byr. Bydd y cWbl wedi myned heibio yn uniongyrchoi ár bawb o hon- om ; cawn orphwys ýn y bedd, lie nád oes na gwaith, na dychymyg, na gwybodaeth. Ý mae symudiad pob Cristion i'r byd arall yn achos o dristwch á llawenydd i bob dyn duwiol ? trist- wch am golli un oedd yn gwneüthur lles ym ei oes, a Uaẅenydd wrth ei weleS yn eniil yfudd- ugoliaeth, ac yn cael marw yn fwy nä-asbon- cwerwr drwy yr hwn a'i carodd : ac ni 'iîä yr eglwys nemawr waith crioed a ganddi fwry o achos tristau a llawenhau nag yn yr amgylchiad prcsenol hwn: tristwch wrth feddwl colli un o% wylwyr ffyddlonaf Sion; a llawenydd Wrth weled y tywysog hwn yn cael yr ortìchafiaeth ar ei holl elynion ; cael ei weled ef yn gwirion- eddoli (rcalize) y pcthuu y bu ef yn son am danynt ar hyd ei oes. Söniodd laẃer am ffydd Abraham, am amynedd Job, ac am ddyoddef- iadan y Cristion yn yr amser prcsenol hwn-; a chaf\vyd cyíleusdra i'w weied yntau mewn am- gylchiadau ag yr oedd gnlwad uchel am i'w holl rasau fod* mewn gweithrediad; a buont mewn gweithrediad; nid son am ffydd heb ei meddu yr oedd ; ac nid canmol amynedd heb ' wybod drwy brofiad beth oedd y bu. Yr oedd yr hoil gystuddiau a'r trallodau a'r rhai yv ym- welwyd ag ef, a'i deulu er ys rhai blyneddau, bellach, yn galw am weithrediad grymus y grasau hyn : rhoddes brawf mai plentyn dan law ci Dad ydoedd. Nid dyn cyfiredin oedd y Parch. William Wiillams, o'r Wern ; ond un o'r dynion hyny u gyfodir, gan Ragluniaeth, megis bob rhyw gan ndÿnedd. Yr oedd amryw ragoriaethau' ẁedi cyd-gyfarfod ynddo fel dyn, fel Cristion, ac fel pregethwr: gellir dywedyd gydaphriod- oldeb yn wyneb ei farwolaeth ef,