Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y CENHADWR AMERICANAIDD. Cyf. II. CHWEFROR, 1841. Rhif. 2. Bö'mötafHaìJ. COFIANT MRS. MARY EVANS, O EEMSES. Ganwyd Mrs. Evans, yn mhlwyf rontracth, ger Traethcoch, Swydd Môn, Cyniru, yn Hyd- ref y flwyddyn 17 SG, yr hon oedd ferch i Wil- iam a Mary Davies ei wraig. Yr oedd mam Mrs. Evans yn chwaer i'r diweddar John Owens, Tyddyn-y-waen, HanfBnnan, yn chwacr i Janc, gwraig Humphrcy Rohcrts, Tyddyn- Iolan, ac yn chwaer i fam John Williams Ys- wain, goruchwyliwr Ardalydd Môn, (Marquis of Anglcsca.) Bu farw tad Mrs. Evans, pan nad ocdd hi ond wyth mlwydd oed, ac yn í'uan gwedi hyny, cymerodd ci hewythr, Mr. Owens uchod, ci nith ato ci hun. a dygodd hi i t'ynu megis ei hlant ci hun, nid dieithriad; dysgodd y ffordd iddi i adnahod Duw, credu yn Nghrist, a diangc rhag y llid a fydd, (yn ol egwyddor- ion y Trefnyddion Caliinnidd,) yr hyn oedd werthfawrocach na phob dysgcidiacth arall, ac am yr hon wybodaeth y diolchodd Mrs. Evans lawer rhagllaw i'w thad nefol. Pan yn 27 oed, hi a ymunodd yn y flwyddyn 1303, mewn glanhriodas, yn ol ordeiniad Duw, a Mr. Thos. J. Evans, mah i'r diwcddar Jolm Evans, Lled- rod, Pensarn, gcr Amlwch, Môn. Buont byw gyda eu gilydd tua 23 o ílynyddoedd yn Nghym- ru a Lloegr, a chawsant saith o blant yn yr yspaid yma o aniser, ond bu dau o honynt foirw yn Nghymru. Yn hàf y flwyddyn 182G, ym- fudasant hwy a'u plant o Lynlleifiad, gan forio gwyneb yr cigion dyí'rllyd, a brigci donau rhu- adwy i'r America bell; a thiriasant oll mcgis teulu yn fyw, ar y 27 o fis Awst canlynol, yn mhorthladd Caerefrog Ncwydd, a chyfanedd- asant yn y ddinas hou am saith o flynyddoedd, lle a phan y bu un arall o'u plant farw. Yn yr amser yma, ymunodd Mrs. Evans a chrefydd Crist; yn nghyd a dau creill o'r teulu, yn yr cg- lwys gynulleidfaol Gymreig. dan ofal bugciliawi y Farch. Jamcs Davies, (a thyma Ue yr ocdd y teulu oll yn cyson gyrchu i wrando geiriau y bywyd tragywyddol yn cael eu traethu iddynt.) Yna ymfudasant drachcfn o'r ddinas hon i Remsen, Swydd Oneida; ond nid alian o'r .5 dalaeth, or iddynt symud am yn agos 300 o fil diroedd ; ac wedi iddynt gartrefu yn y lle hwn ymunodd Mrs. Evans drachefn a'r eglwys Gynulleidfaol Gymreig yn Steuben, ger Rem- sen; a pharhaodd fclly gyda chrefydd Crist hyd y diwedd. Ni bu Mrs. Evans byw yn y Uo hwn ond saith mlynedd ; ac yr oedd gradd o wendid wcdi dyfod ar ei chof, y rhan ddi- weddaf o'r blynyddoedd hyn, modd yr oedd ychydig ddyryswch yn ci Ilcfcrydd yn achlys- urol, yr hyn a gynhyddodd yn raddol i'r fath raddau, ncs aeth yn liollol analluog i gymdeith- asu a dieithriaid: ond yr oedd ei phriod a'i phlant yn mcdru ci dcall yn Iled wych; yn en- wedig pan y byddai yn canu hymnau, pa rai a ddysgodd yn ci ieucngctyd; yr hyn a fyddai yn ci wneuthur yn dra aml. Ond ar y 14 o Hydref, 1340, tua chwcch o'r gloch y pryd- nawn, dygwyddodd i Mrs. Evans, gael ei gad- ael yn y tý wrthi ci hun, am yn brin ddwy fynud; pan y cymcrodd ei dillad dân mewn rhyw fi'ordd oddiwrth y tán-gell, (stove) na wyddis yn iawn pa fodd, ac er iddi gael ei di- <>sg o'i dillad fflamllyd, gan ei phriod megis mewn oiliad, cto, rhwng yr effaith gafodd y tân ar oi chorph, a'r dychryn afaelodd yn ei medd- wl, bu iarw y dydd canlynol, er holl ddyfais meddyg, ymdrechiadau perthynasau &c, yn G4 oed, ac wedi bod yn ymgeledd gymwys i Mr. T. J. Evans, am 37 o fìynyddoedd hirion. Ar ddydd y gladdcdigacth, darllenodd a gweddiodd y Parch. W. T. Williams, cyn cym- eryd y corph o'r tŷ i'r Capei cerig yn Remsen, a thraddododd yma brcgcth gymwys i'r am- gylchiad, oddiar Fhilipiaid 1 : 21. " Canys byw i mi yw Crist, a marw sydd elw." , Can- wyd y pcnillion rhain yn , r addoldy, pa rai allan o lawcr a ganai y marw yn ei bywyd. 1 " O agor fy llygaid i weled, Dirgelwch dy arfaeth a'th air,'' &c. 2 Mae Sion wan, yn griddfandan y groes, Yn dysgwyl gwawr, ar lawr tan lawer loes, &c. 3 " Daw'r holl dduwiolion yno'n un, o'r Goglcdd,*De, heb ri, A'u holl gadwynau yn chwilfriw man, a'u can am Galfari," &c. Yna cymerwyd y corph i fynwent capcl arall perthynol i'r Trefnyddion Calfinaidd, o'r enw Fen-y-caerau, ac wedi ei osod mcwn arch