Welsh Journals

Oyf. 17, Ríiif. 3. MAWRTH, 1856. RniF. oll 195. BttdjbrattljoíiaiüL DAWN AO ATIIRYLITII IEÜAN G W Y N E D I). ---------While life wns in its sprinsr, inuse jnst wavt>(l her joyous wing, And tliy y Tlie spoiler swept that Boarinsr lyre away, Tlie lyre tliat soimded an immortal lay. s Oli! wltat a noble heart was here undone s Wlien Scieuce* sell destroy'd lier favorite son. < livuo.v. i Yn mhob oes, pan ymddengya dyn ieuanc o ì dalentau ëang a thanbeidiawl yn unrhyw ddos- ì parth o wybodaeth fe ddadtsbra }T cyfryw un ei \ genedl a chenedloedd eraill o'u swrthni oesol, \ a synant wrth weled talentau mor yspìenydd \ yn ddadblygedig mor ddiaymwth. Y mae y ì fath gyraeriadau wedi ymddangos yn mhob oes ì a gwlad, ond y maent fel y perlau mwyaf ì gwerthfawr yn ddamweiniol ac anaml iawn. \ Safle.ddymunadwy iawn ydyw pen y pinacl i mewn unrhyw orchest neu ymdrech dda a ì theilwng, ond y mae yr arwr yn gofyn calüneb ( a gwyliadwi-iaeth cyfatebol i'r talentau a"i \ gosodant yn y íath sefyllfa ogoneddus. Y meddyhau tnawrion hyn a lywyddant holl ddosranau gwybodaethäu y byd, ac wrth wreg- ysau y fath ddynion yr liongian agoriadau ym- chwili ieth a mawredd. Meddiana y cyfryw rai y fath ddylanwad ar feddyliau eu cydoeswyr í nes peri ynddynt ymlawenhad, ac ymfalchia < gwlad gyfan yn ddigon aml yn llawer mwy yn i un o'i meibion a gyrhaedda y satìe dan sylw i nag yn ei bodolaeth ei hnn. i Pan welir dyn ieuanc gordalentog yn cael ei i ddirwasgu hyd y bedd yn moreuddydd ei ogon- iant fe deimla yr holl wlad; nid y rhai gwyb- odus yn unig, ond y werm oll. Oblegid y mae y fath ddynsodion yn drysorau hawliedig cenedlaethol. Sonir am danynt yn y bvVth yn gystal ag yn y palas, gan y bwthynydd diniwed ar y mynydd yn gystal a'r doeth yn nghynteddau dysgeidiaeth; a choffeir hwvnt gyda pharch gan rieni wrth y plant o gencdl- aeth i genedlaeth. Bu Ohatterton, awdwr y BowUy Papen, farw pan ond dwy-ar-bymtheg oed. Syrthiodd H. Kü-ke White i'r bedd pan ond ugain. Bu PoIlock, awdwr y Course of Time, farw pan yn saith ar-hugain. Bu Aer, annedwydd Newstead Älibey, farw yn mlodeu ei oes. Ieuainc iawn oedd Michael Brace a John Leyden pan collodd yr Alban hwynt o bliih ei beirdd. Nid oedd Mozart a Mendelsohn wedi mwynliau nawn eu dydd pan y canasant yn iach íganu byd. Gwyr p:vwb, oY bron, am Spencer Jiyawdl a'i ddiwedd galarus. Bu Gwenffrwd dlawd farw yn ieuanc a digyfaill; gorphenodd ei ofid blin yn nhir angof y Gor- llewinfyd pell. A deuddeg a'r hugain oed oedd ein hanwyl Ieuan, pan "Drwy wan iechyd, drẃy nycbiant—i'r dwfnfedd A'i Ieuan Gwynedd yn ei oyoniaut." Àr j ffordd rhwng Dotgellau a Dinas Maw- ddwy y mae pentref bychan y Brithdir yn mha le y raae y bwthyn bach lle y treuliodd Ieuan Gwynedd foreu ei oes. Yn y bwthyn yma y derbyniodd gynghorion crefyddol a fuont safon ei ymd-rechiadau y blyneddoedd canl^'nol. Dyma lle y clywodd ddarllen yr "Ilen Eeibl Ooch" hanes yr hwn a bortreadwyd ganddo mor swynol ar ol hyny. Er mai th)dion iawn oedd ei rieni adigon disylw, yroeddgan Ieuan un o'r rnamau hyny sydd yn berlau i'w hoes; mam a chrefydd yn ei liymagweddiad yn gys- tal ag yn ei chynghor, niara ac esiampl dda yn ei holl agweddion yn gystal a gwersi da yn ei hymadroddion, i'e, un o Faraau noble, pwyllog, diwydaduwiol Mynyddau Cymru oedd raara Ieuan Gwynedd; nid rhyfedd gau hyny i Ifan bach Tycroes y Brithdir ddyfod yn Ieuan Gwynedd raawr Cymru, Y raae yn ddigon tebyg fod hyawdledd yr hen Wraffra Ifan, (darluniad nior gywir o'r hwn a dynwyd gan J. R ) a thaerineb Wilüam Rhisiart wedi enynu raeddwl leuan pan yn fachgen; ac fel y raae rhywbeth od yn perthyn iY meddyliau mawr- ion pan yn ieuainc, felly Ieuan Gwynedd; yr oedd yntau yn od am adael pob peth yn llonydd ond llyfran. Tyfodd pan yn drn ieuanc i'w dal- dra dynol; yr oedd yn dra eiddil, syth, a llwyd; dau lygad go fawr, gwallt tywyll yn cyfodi i fyny ac yn troi i lawr drachefn yn fodrwyau ar ei dalcen. Safn fawr, a'i wefusau yn troi allan