Welsh Journals

i ; Y CEMADWË AMERICAMIDD. Cyf. 14, Rhif. 4. EBRILL, 1853. Rhif. oll, 160. <£rrfjjìrìroJ SYLWADÂU ar brynedigabth. G A N B;. K V E R E T T . Yrysgrif ganlynol, yr lion agyboeddwyd yn Nghym- ru rai blynyddau yn ol, a osodir yma ar ddeisyfiad amryw o ddarllenwyr y Cenhadwr. Yr wyf yn atolwg dwys ystyriaeth y darllenydd at yr liyn a garílyn ar athrawiaeth y brynedigaeth. Y mae yn amlwg i'od dau fath o brynu yn bod yn mhlith dynion. Un y w, prynu drwy fasnachi, megys prynu tir, anifeiliaid, lluuiaeth &c. drwy roddi un- iawn werth am danynt, dim mwy na drm llai. Yr ail yw, pryuu yr euog o gaethiwcd, drwy roddi iawn drosto i'r gyfraith, a'i ollwng yu rhydd o'i gadwynau ar gyfrif yr iawn. Yn awr, y golygiad ysgiythyrol ar brynedigaeth ydyw, pcrsonol rydd- had troseddwr oddhurth ryw ddnog naturiol, neu foesol, ar gyfrif iawn drosto i'r gyfraith. I'r dyben o gael syniadau cywir ar yr athrawiaeth ogonedd- ns hon, y mae yn yraddaugos i mi o'r pwys mwyaf i gadw mewn golwg mai yn gyfeiriol at bryuu caethion o'u sef'yllfa golledig, ac nid yn yr ystyr fasnachol, y mae yr ysgiythyrau yn darlunio pryn- edigaeth pechaduriaid; drwy waed Crist. 1. Nid dyled o natur fasnachol ydyw pechod, ond peth annhraethol waeth, sef drwgweìthred, (crimc,) camwedd, neu drosedd o gyfraith, o'r un natur ag y mae y gwrthryfelwr a'r uohel-fradwr yn euog o hono pan yn ymgeisio at fywyd eu cyf- iawu lywodraethwr. Er y darlunir maddeuant pechod weithiau fel maddeu dyled o aiian, Mat. 6: 12; Luc 7: 42; eto nid felly uu amser y darlunir pechadur yn ei ausawdd ei hun, nac yu ei ber- thynas àg aberth Crist. 2. Y mae y golygiad masnachol o roddi gwerth am werth yn arwain yu ddiarbed i gamgymcriadau ;>' ríiweidiol iawu. Y mae yu rhoddi terfyn ar yr hyn sýdd annherfynol, sef aberth Crist, yn dadsylfaenu drwy hyny alwad gyfTrediuol yr efengyl, a dyled- swydd pechadur tuag at yr efeugyl: yu gosod allan gyíran o ddynohyw mewn gwell cyflwr, ar ol marwolaeth Crist, na " phlant digofaint;" yn gosod o'r neilldu yr angeurheidrwydd o waith yr Ys- bryd i'w symud o'r sefyllfa drueuus hono; ac yn inawr gymyhi ymddygiad gogoneddus y Barnwr yä ydydd olaf tuagat esgeuluswyr iechydwriaeth, yn rhoddi ychwànegol go3p arnynt na neb eraill. Nis gallaf weled lle i ysgoi y camgymeriadau din- ystriol hyn, os dilynir ptynu masnachol yu ei gy wir gaidyniadau. 3. Y raae y gsir'au a gyíleithir prynu, prynedig^ acth, prynwr, S/-c., yn cael eu myuych gyfieithti ymwared, gollyngdod, gwaredwr, fyc., yr hyn a fyddai yn gwbl aunghysoi) à'rgolygiad masnachol. Lci'. 27 : 29. " Ni cheir gollwng yn rhydd un auifail," &.c. Sahnlll: 9, " Anfonodd ymwared i'w bobl." Salm 130: 7, "Y mae trugaredd gyda'r Arglwydd, ac aml ymwared gydag ef." Esa. 50: 2, " Gan gwt- ogi a gwtogodd fy liaw, fel na allai ym loared 1" Esa. 59: 20, "Ac i Si'ou y daw y gwarcdydd,," <$-c Fell)r heíyd yu y Testament Newydd, Luc 1: 63, " Bcndigedig f'yddo Arglwydd Dduw Israel: canys efe a ymwelodd, ac a wnaeth ymwared i'w bobl." Luc 2: 33. "Y rhai oll oedd yn dysgwyl ymwarcd yn Jerusalem." Luc 24: 21, "Yr oeddwu ui yu gobeithio mai efe oedd yr hwn a warcdai yr Israel." Act. 7: 35, "Hwn a anfonodd Duw yn llywydd ac yn waredwr." Gwel hefyd Lef. 25: 24, 26, 29, 51, 52; Heb. 9: 12, 15, a 11: 35. Yn yr holl ysgrythyrau hyu, yr un gair sydd gan yr Ysbryd Glàu am ollyugdod neu waredigaeth ag sydd mewu manau eraill am brynedigaeth. 4. Nid yr un geiriau a ddefnyddir yn jv Hen Destameut am brynu masnachol a phrynu pechad- uriaid. Am Brynwr a phrynedigaeth pechadur- iaid defnyddir y geiriau Gocl, cyfnesaf neu gyfath- rachwr; a phadah, a brynwyd neu a ryddhawyd. Lef. 25: 25, "A dyfod ei gyfncsaf (Gocl) i'w oll- wng," &c. Ruth3: 13. " A wua ran cifalhrachwr (God) à thi." Job 19: 25, "Mi a wu fod fy Mhrynwr (Gocl) yu fyw." Ex. 21: 8, "Gadawed eihadbrynu (phadah) hi." Lef. 19: 20, "Ac heb ei rhyddhau (phadah) ddim." Salm 49: S, "Gwerth- fawr yw pryniad (phadah) eu heuaid." Geiriau tarddiol oddiwrth Goel a gyfieithir gollyngdod ya Lef. 25: 24, 26, 29, 51, 52. O'r tu arall, am' brynu drwy fasuachu, y geiriau a arferir gau yr Ysbryd Glân ydynt canaha shabar. Gen. 25: 10, " Y maes a brynasai (canah) Abraham gan feibion Heth." Geii. 41: 57, "A daeth yr holl wledydd at Joseph i'r Aifft i brynu," fyc, (shabar.) Deut. 2: 6, ''Pryn- wch (shabar) fwyd ganddyut am arian," &c. Gen. 33: 19, a43: 2; AmosS: 6. Ond raae uu gair yn cael ei arfer am brynedigaelh yn y Testament Newydd, sef agorazo ueu exagorazo, yn arwyddo yn ei ystyr lythyreuol rhoddi gwerth am werth; ond y mae cysylltiad y gèiriaú blaenorol ac olyuél yu y manau hyny lle y mae y gair hwn »r lawr y* 11