Welsh Journals

Ctk. 10, Rhif. 3.] AWST, 1849. [Rhif. oll, 116. (ürefjiìròol. Y BOD O DDUW. Hybarch Olygydd,—Ni welais ddira wedi ym- ddaugos yn eich cyhoeddiad ar y pwnc hwn, gan byny cynygiaf yr hyn a ganlyn idd eich sylw idd ei gyhoeddi os gwelwch ef yu deilwng. Llawer a ddywedwyd ac a ysgrifeuwyd raewn perthynas i wirionedd safadwy a diysgog y pwnc y dymunwyf finau y tro hwn wneuthur ychydig nodiadau amo : ond y mae o'r í'ath bwys a chan- lyniad fel y dylid drachefn a thrachefn, ytndrin àg ef, a'i wneud yn destyn rayfyrdod chws a gwas- tadawl y meddwl. Nid oes un rau o grefydd y dy- lem fod yn f*.vy cadarn adiysgog yuddi, ua'r athraw- iaeth am y bod o Dduw ; oblegid dynia ydyw unig sylfaen gwir grefydd ac addoliad ysbrydol; os nad oes Duw yn bod nid yw crefydd ond cyfuudraeth odwyll a chyfeiliornadau, ac uid yw yn wahaniaeth beth a gredir, beth a ddywedir, na pha beth a wnelir, os nad ocs Duw yn bod, i'r hwa yr ydym oll yn gyfrifol, a cher bron yr hwn y gorfydd i bawb o bobl y byd ymddangos, a derbyn yn ol eu cyfiawn haeddiant. Mae ya wir fod llawer mor wallgoftis a rhyfygus fel y dymuuent na byddai yr un Duw, fel y proff- esaut ac yr haerant; ond ar yr un pryd, tra an- nhebyg ydyw fod yr un o'r rhai liyn yn credu yu ddiysgog ac yn barhaus yr hyn a Wrthbrofir mor amlwg gan ddeddf natur, ac ysgogiadau cyhudd- awl eu cydwybodau eu hunain. Ac yu wir, y mae y dyn a ddywed ei fod yn credu nad oes yr un Duw yn bod, wedi ymdroi ac ymsuddo i dy- wyllwch caddugawl, ac wedi ymlithro yn raddol i dir caledwch mor farwol, ac mor erchyll a rhy- fygus, fel y mae wedi pechu ymailh ei ddeall a'i reswm ei hun, ac wedi myned ) mwyaf ynfyd a gwallgòfo bawb, " Yr ynfyd a ddywed yn ei galon, nid oes uu Duw." Ond yn breseuol ymdrechaf i roddi ger bron rai o'r profion a ddyrysant haeriadau cyfeiliornus yr anfifyddwyr, ac a gadarnhaut yr athrawiaeth fawr, y bod o Dduw. Cyfaddefir yn gyflrediuol fod Duw, neu arddelir rhyw beth yu Dduw, gan holl ddynohyw yn mhob oenedlaetb, ac yn mhob parth o'r byd; ac nid y w ya beth rbesymol credu y buasai y farn bytb yn cyrhaedd y feth gyffredinolrwydd pe na buasai yn 15 wirionedd safadwy. Dyma oedd barn agolygiad- au y philosophyddion paganaidd yn yr oesoedd a aethant heibio, yn gystal a chofleidwyr cristionog- aeth yn ein dyddiau ni. Nid yu unig yr oeddynt hwy yn cyfaddef hyn yn beth posibl, ond yn ei broíi yn wirionedd anwadadwy. Dywed Aristotle " fod gan bawb ryw ymsyniad am Dduw, a bod y rhai sydd yu amheu nad oes Duw i'w addoli, a rhieni i'w caru, yn haeddu eu cosbi yn hytrach na dadleu â hwynt." Dywed Cicero hefyd, " nad oes yr un genedl mor greulawn, gwyìlt, a barbar- aidd fel nad ydyw yn coledd y gred am Dduw." Mae'n wir fod Uawer niewn anwybodaeth am y £ Duw a ddylent addoli, eto nid ydynt mor anwy- bodus fel y barnant nad oes yr un Duw. Mae'n wir yr haerir gau rai fod cenedloedd neu lwythau yn Affrica ac Ainerica heb ganddynt yr un medd- wl na dychymyg am Dduw, ond nid haeriadau a brofant wiriouedd unrhyw bwuc, oiid ffeithiau a phrofion. Mae teilhwyr a chenadon yr Efengyl hefyd yn cadarn brofi na thywynodd haul erioed ar lwyth na chenedl heb fod gauddyut ìyw wybodaeth, neu feddwl, am Fod uwchlaw pawb a phob peth, a chauddo hawl i'w parch a*u haddoliad. Os oes gan blaut dynion eu hamrywioldduwiau, a'u gwa- hanol dduwiau, ie fel yr addolant yn mron bob peth fel Duw, nid ydyw hyn oll ond tystiolaeth gadarn a chywir yn sicrhau fod un gwir a bywiol Dduw yn bod. Pa wrlhiych sydd i'w addoli sydd mewn amheuaeth gan cìdynion,ac nid a oes gwrth- rych y dylid ei addoli ai peidio. Wel yn awr os nad oes Duw yn bod, pa fodd atolwg, y mae pawb, yn mhob oes, ac yn mhob cwr o'r ddaear, ond rhyw ychydig o atheistiaid wedi syrthio i'r un cyfeiüornad ? Hefyd. fod Duw yn bod sydd yn dra amlwg oddiwrth ddeddf a goleuui uatur, a llais cydwybod dynohyw*. Mae y farn hon yn egwyddor wreidd- iol, ac yn reddf dufewuol a chyffredinol yn mhawb. Nid rhyw goel a fturfiwyd yn nychymyg a meddwl dyn, drwy ryw foddiou, yn ystod eu hoes yn ybyd ydy w, ond y mae yn gymysgedig â natur, ac yn un à chyfansoddiad pawb yn dyfod i'r byd. Dyn ar * y cyntaf a grewyd ar ddelw Duw; ac yr oedd gwybodaeth o Dduw ei Wneuthurwr yn un o ber- tieithiau y ddelw hono, ac er ei fod dan y cwymp yn garcharor tyn yn nghadwyuau y tywyllwch ac anwybodaeth, eto nid ydyw pob gwi-eichionen, ueu bob llewyrch, o'i wybodaeth ddechreuol am