Welsh Journals

ATHItAW. Cyf. iv.] GORPHENHAF, 1839. [Rhif. xlh. jj DÜWINYDDIAETH. AIL VOBfi*DBASTB, YN CYNWYS YSTYRIAETHAÜ AR B EN A UG L W Y D D 1 A ET H DffW. GAN ISELFRYD. RHAGDRAETH. Diammheü fod yr athrawiaeth o Benarglwyddiaeth Duw, yn deilwng o sylw ae yrtyr- laeth dyn, nid yn uuig ar gyfrif ei gogoniant a'i mawredd fel priodoledd yn Nuw, eithr ar gyfrify cysylltiad sydd rhyDgddi a phynciau sylfaenol y grefydd gristionogoí. Ar y tir hwn, efaliai na chyfeiliornwn pe dywedwn nad oes yn Now ogoniant mwy ofnadwy. Er fod penarglwyddiaeth y Jehofa tragwyddol fel efe ei hun, " yn uwch nâ'r nef- oedd—yn ddyfnach nag uff'ern—yn bwy nâ'r ddaear—ac yn Uetach nâ'rmôr ; ei llin- ynp aeth trwy yr holl ddaear, a'i geiriauhyd eithafoedd y byd," y mae dynion wedi ymddyeithrio oddi wrth fuchedd Duw, trwy yr anwybodaeth sydd ynddynt, trwy ddall- ineb eu calon, fel nas gwyddant fod "arglwyddiaeth acofn ger ei fron ef," er ei fod ef "yn gwneuthur heddwch ar ei uchel fanau.'' Diffyg cydnabyddiaeth o benarglwyddiaeth Duw ydyw yr achos fod cymaint am- ry wiaeth mewn barn o barth geirwiredd y Datguddiad dwyfol, a phriodoldeb efengyl Iesu. Anystyriaeth o hyn a barodd i gynifer wyro oddi wrth y symlrwydd sydd yu Nghrist. Colli eu golwg ar y nod yma a barodd i gynifer fyned ar ol Ffwleriaeth, Annuwiaeth, Morganiaeth, a Hanner-Morganiaeth. Dyma y gagendor mawr a sicr- hawyd rhwng Rbeidiaeth a Gwrthreidiaeth, fel nas ge;ll y naill ddyfod at y flall. Gwyddom fod Rheidiaeth yn barod i herio enwogion ar faes Duwinyddiaeth, a bod Gwrthreidiaeth hithau yn fawr ei sŵn, ac yn uchel ei phen. Hefyd, penarglwyddiaeth Duw ydyw y dalgraig sydd rhwng yr uwch a'r îs gwympjddion. Ni a gyfaddefwn am Antinomiaeth, ei bod, ar yr olwg gyntaf, mewn mesur, yn cymeradwyo penar- glwyddiaeth Duw; eto ni ddylem dderbyn cyfangorph Antinonjiaetè ar y cyfrif hwnw, mwy nag y dylem wrthod cyfangórph Neominiaeth, ar gyfrifei bod yn ein herbyn mewn rhai pethau. Yn mhellach, y mae Neominiaeth a Chyffredinolaeth heb gaelgafael ary standard yma. Am Neogaliaeth, ceu dau bwnc ynddi ag sydd yn gwrthsefyll peoarglwyddiaeth Duw, sef, Gwrthgyfrifiad ac ^dferiad. Geilid meddwl am Gyffredinolaetb ar y cyntaf, ei fod yn cydsefyll â phenarglwyddiaeth Duw ; ond os gwneir ymchwil dyladwy i'r gyfundraeth, ceir ynddi eithriadau lawer. Hae.ant fod y colîedigion mewn'cyflwr o brawf mewn eilfyd: addefant na bu i benargîwydtì.aethol ras eu hachub tra yn y fuchedd hon, eto haerant fod yn bosibl iddynt gaei eu hachub mewn cyflwr i ddyfod, fel deiliaid cyflawnder y barnant wrtbddrychau llid Duw yn waredol. Yn wyneb y dyb hon y maent nid yn unig yn dirmygu Duw fel Penarglwydd grasol, eithr hefyd yn ei ddirmygu fel Penllywydd moesol, o herwydd dywedant fod colledig hil Adda yn rhwym, yn wyneb cyfiawnder dwyfol, o gael gellyngdod i etifeddu nefol wynfyd. Fe allai y dylid gwneyd rhai sylwadau elo yn y Rbagdraeth hyn, gau fod y ttstun mor bwysie. Nid ydym yn cyhuddo yr enwadau crefyddol dywededig, o wadu pen- arglwyddiaeth Duw yn noeth a digyfrwng, ond y mae rhywbeth yn natur credoau cyfeilìornus, ac yn natur pechod ei hunan, ag sydd yn taro yn erbyn penarglwyddiaeth Duw, yn fwy uniongyrchol nag yn erbyn un o briodoleddau ereül y Jehofa mawr. Yr oedd trosedd dyn yn Eden, yr hwn a ystyrir yn cynddelw pechodau y byd, yn cyWrioyn benafyn erbyn penarglwyddiaeth Duw; ac yr oedd peehod yr angtfliòa