Welsh Journals

YR A T H R A i\/ Cyf. 3.] BHAGFYR, 1838. [Rhif. 36. BUCHEDDIAETH. COFIANT AM MRS. MARY BARBARA WILLIAMS, GWRAIG Y PARCÍl. JOHN WILLIAMS, O'R DREFNEWYDD, SWYDD DREFALDWYN. GAN MR. JOHN HERBERT. BARCHÜS OLYGYDD,—Ba ▼ gwyddoch chwi fod " coffadwriaeth y cyfiawn yn fendigedig." Bydded hysbys i cbwi hefyd, fod llawer o ddaillenwyr eich Athraw buddiol, yn hoffiawn o glyw- ed am bererìnion seion ar daith eu pererindod tua gwlad eu hetifedaiaeth ; ac am eu pahelliad yn rhosydd Moab ; ac am eu raynediad trwy yr hen lorddoneB i'r wlatt dda odiaeth ; a hyfryd gan- rídyn't edrych ar y meini a g'odir ganddynt o'r afon yn dystóolaeth i Israel »r eu hol. Gan hyny, Mr. Golygydd, caniatewch gymaint o foddbâd i'i dosparlh hwn e'ch darlleswyr, sg y rhoddwcb le yn rhyw gongl o'ch cyhoeddi'ad defnyddiol, i'r cofiant canlyjiol:— Ganwyd Mrs. Williams yn Llundain.yn y flwyddyn 1764. Ei thad ydoedd frodor o Germany, wedi bod yn teithio y gwled- ydd gyda Boneddwr, ac yn medru siared pedair iaith ar ddeg, a'i mam yn un o Gymru, o Lanbrynmair, yn y Sir hon ; ac o herwydd gwaelder ei hiechyd yn y brif- ddinas, pan oedd ieuanc, cafodd ei dwyn i Lanbrynmair at berthynasau ei mam; felly cartrefodd yno, a chafodd ei dwyn i fyny mewn dysg a gwybodaelh o'r fath oraf ag oedd y dyddiau rìyny. 3 r bya a'i cymhwysodd i sefyllfaoedd anrhydeddus mewn teulaoedd parchus, ac i fod yn ath- rawes ddefhyddiol i lawer o bobl ieuainc cyn diwedd ei hoes: a gellir dywedyd am dani, iddi ennill iddi ei hun yn mhob se- fyllfa air da a pharch, nid yn unig oddi wrth ei chydraddolion, ond hefyd oddi wrth ei huwchraddolion. Fel Athrawes, dysgodd lawer o enethod parchus i wnio yn gywrain, i ddarlJen yn gywir, ae i ymddwyn yn foesawg a phryd- weddaidd yn eu gwahanol gysylltiadau. Planodd egwyddorion yr Hyfforddwr a'r Rhodd Mam yn meddyliau caainoedd lawer 0 ieuenctid Cymru. Gyda golwg ar ei thaith grefyddol, çellir dywedyd yn gyntaf, ei bod yn daith hir. Bu yn aelod gyda'r Trefnyddien Calfìn- aidd oddeuta 52ain o flynyddoedd, Pan oedd oddeutu 22ain oed, aetfa i wrando ar y PHrch^. T. Charles yn pregethu tnewn rhyw amaethdy yn Ngharno, ar Mat. xi. 28, 29, yr hyn a fu fe^ moddion i'w dwyn i ystyried « tíhyflwr fel pechadures euog 2 M a halogedig gerbron Duw; ac mewn can- lyniad i hyn, ymunodd â'r eglwys yn y Bont, Llanbrynmair; ac fe fu y testun a nodwyd uchod yn felus ganddi, nid yn unig yn nechre ei thaith grefyddol, ond lawer pryd ar ol hyny, pan oedd lwythog a blinderog. Teithiodd lawer yn nechre ei gyrfa grefyddol i foddion gras, fel ag yr oedd amgylchiadau yr amseroedd hyny yn gofyn. Yr oedd yn hyfryd ganddi gyn- teddoedd y tŷ hyd ddiwedd ei hoes. Byddai yn hoff o gymdeithas Ilefarwyr a chrefyddwyr, ac yn neillduoì o gymdeith- as â'r Beibl santaidd. Boneddigeiddiaeh oedd nâ'r rhan fwyaf o'i rhyw, 0 herwydd chwiliai yr ysgrythyrau beunydd, i edrych a fyddai y pethau a glywai yn gywir; Byddai yr hen Drysorfa a cbyhoeddiadau misol ereill, iddi megys gwledd o'r dan- teithfwyd melusaf. Yr oedd ei meddwl yn ddwys cyn myned yn glaf o'i anhwyldeb diweddaf, am gael rhy w dro neillduol oddi wrth yr Arglwydd; a byddai yn myned i íbddion gras dan weddio a dysgwyl am ymweliad oddi wrtho Ef; annogai ei phriod i ddarllen Ilyfr Job o'i gwr ar ddyledswydd deulu- aídd. Wedi iddi fordwyo o don i don i ganol y 74ain flwyddyn o'i hoed, rbodd- wyd hi mewn pair cystudd, a chystudd trwm iawn, yr hwn a barhaodd bum mis ; er maint ei phoen, ac er mor annyoddefoí ei gofid, yr oedd yn ystyried hyn yn ym- weliad a weddiasai ac a ddysgwyliasai am dano oddi wrth yr Arglwydd, er ei fod yn ddyeithr i'w theimladàu a chwerw y» ei