Welsh Journals

YR ATHRAW. Cyf. 3.] MAWRTH, 1838, [Rhif. 27. DUWINYDDIAETH. ANFARWOLDEB YR ENAID : Tybiadau y Pagaiiiaid o barthed i hyny, ac hefyd tnewn perthynas i sefyllfa ddyfodol o gospedigaeth a gwobrwyad. GAN DAFYDD AB IIUAN. Anfarwoldeb yr enaid sydd un o wir- / edloedd ; a ehadarnhäwyd yr holl dystiol- ioneddau egluraf datguddiad. Y mae am- j iaethau àg anghreifftion ; îe, âg anghreifft- ddiffynwyr y grefydd naturiol, a digon- •; ion mor argyhoeddawl, fel nad oedd modd olrwydd y rhtswm dynol, wedihaeru fod i neb goleddu ammheuaeth am fynyd o hwn yn ddrychfeddwl mor eglur i synwyr \ barthed i wirionedd yr athrawiaeth gysur- cyffredin, fel nad oes eisiau yr un dat- ! lawn hon. guddiad mewn perthynas iddo. Ond yn hyn y mae ffeithiau la"wer yn eu herbyn ; canys pe byddai hynyma yn beth a ellid Un o'r apostolion ysbrydoledig, gan lef- aru am y patrieirch a flodeuasant cyn y dylif, a ddywed, cu bod hwy yn byw ac ei gyrhaedd, mor hawdd a thrwyadl ag yr j yn rhodio trwy ffydd, ffydd yr hon a elwir baerant hwy, trwy weithrediadau rheswm j yn " sail," neu ddysgwyliad hyderus am y yn unig, mae yn sicr na buasai yr hell ath- ronyddion treiddgar ac ymofyngar a fodol- ent gannoedd o flwyddi yn ol mewn cy- maint o dywyllwch o barthed iddo, yn en- wedig gan fod cymaint o'u hamser wedi ei dreulio yn ei gylch ; acy mae yn ddiwad na fuasai cymaint o anwybodaeth orbrudd- awl am dano yn ein byd, fel ag sydd hyd yn nod yramserhwn. Na, mae y drych- feddwl am anfarwoldpb yr enaid yn beth ag sydd tu hwnt i alluoedd dyn i'w gan- fod : y mae yn nefol-anedig, ac fe'i rhodd- wyd i ddyn yn gyntaf pan yr anadlodd Duw yn ei ffroenauef anadl einioes. Nid yw mewn un modd yn aftesymol i dybied fod dyn yn ei sefyllfa grëedigol a dibechod yn berffaiîh hysbys o ddyben ei gread ; a bod pob peth a berthynai i'r sefyllfa ogon- eddawl hòno, yn cyd-ddatgan ei fod ef yn meddu ar anfarwoldeb. Önd dyn mewn anrhydedd nid aro3odd. Dylynodd hud- oliadau ei elyn ; ac yn ganlynol i hyny, Uen nosawl anwybodaeth a daenwyd dros ei feddwl ag oedd o'r blaen mor oleu ag eiddo angel; ac efe a aeth, mewn rhyw ystyr, yn ffolach nâ'r anifail direswm. Gan hyny, y mae yn rhaid i ni chwilio " pethao yr ydys yn eu gobeithio, a sicr- wydd y pethau nid ydys yn eu gweled;" ond o ba rai y roaent wedi derbyn rhyw ddatguddiad neu addewid. Braidd y gall- wn dybied fod dedfryd marwolaeth wedi ei chyhoeddi ar ein cyn-rieni heb ryw gyfeiriad gwaredigol mewn perthynas i anfarwoldeb yr enaid. Rhyw sylwad am y sefyllfa ddyfodol ydoedd anhebgorol angenrheidiol ; onidê ddarfod i Abel, i ymddangosiad dynol, aballu yn ei gyf- iawnder. Trwy drawssymudiad Enoc y rhoddwyd yr hysbysiad hwn. (Gen. v. 24.) Yr oedd yn naturiol i'r dygwyddiad hwn fod yn berffaith bysbys i Noa, yr hwn a fuasai yn cymeryd trafferth mawr i ddwfn argraffu ar feddyliau ei hiliogaeth athrawiaeth o gymaint pwys. Yr hyn a dywyll fynegwyd i'r cynddylifiaid a ddat- guddiwyd yn eglurach i Abraham a'r patrieirch ar ol y dylif. (Heb. x. 9, 10, 13—16.) Job nid yn unig a anwesai y dybiaeth gyffredin, ond mynegodd ei ar- gyhoeddiad Uawnaf o adgyfodiad dyfodol. (Job xiv. 7—15; xix. 25—27.) Y mae yr amgylchiad a nodir mewn peithynas i Saul yn ymgynghori â dewines Endor, yn am reswra arall am gyffredinolrwydd yr i bwynt (lSam. xxviii. 7—25,) a brofa fod athrawiaeth o anfarwoldeb yr enaid. Yr hanes fwyaf rhesymol a allwn ni ei rhoddi am daeniad cyffredinol yr athrawiaeth hon ydyw, fod Duw wedi ei datguddio mewn dull penderfynol ac eglur, ar ol y cwymp, i'r patiiarchiaid a'r eglwys Iuddewig; ac hefyd fod ein Harglwydd lesu Grist, pan yn trigiannu ein broydd daearol, wedi ei t otod fn y modd egluraf o flaen yr holl gen- yr Iuddewon yn credu fod eneidiau dynion yn bodoli ar ol eu hymadawiad â'u cyrph; pe arogen pa ham y darfu i'r brenin ludd- ewig ddeisyf ar wraig yn meddu ar ysbryd dewiniaeth i ddwyn i '* fyny " Samuel, fel y gallai ymddyddan âg ef ? Y mae yn sicr fod apostol y cenedloedd yn cyfeiri» at ry w hen ddatguddiad neu addewid ar y pen hwn wrth gyfarch Titus, (pen. i. 2,)