Welsh Journals

(fîfaill Ŵölujpig. DEDDF YR EGLWYS WYDDELIG. Mae ysgrif yr Eglwys Wyddelig erbyn hyn wedi myned yn ddeddf. Nid ysgrif i gael ei cbyfnewid yw bi mwyacb, ond deddf wedi ei sefydlu, a sel y Freniües wedi ei gosod wrtbi. Pan oeddyni yn ysgrifenu ar yr un testyn fis yn ol, yr oedd yr ysgrif o flaeu Pwyllgor Ty yr Arglwyddi; addawsom y pryd bwnw nodi y gwelliantau a wnelsid yuddi. Pasiwyd llawer o welliantau gan yr Arglwyddi, a danfonwyd yr ysgrif â'r gwelliantau yn ol i Dy y Cyffredin. Derbyniwyd rhai o honynt, ond gwrthodwyd y rhan amlaf a phwysicaf o honynt. Danfonwyd hi drachefn i fyny i'r Ty Uchaf, a rhwng fod y Ty Isaf yn ei gwthio, a'r Ty Uchaf yn ei gwrthod, bu mewn perygl o gael ei llethu am dymmor rhwng y ddau Dy. Tra yr oedd y wlad mewn berw ac yn bryderus yng ngbylch y caulyniadau, aeth Iarll Grauville o du y Weiuyddiaeth, ac Arglwydd Cairns o du y blaid wrthwynebol, at eu gilydd, a phenderfynasant gynghori y ddwy blaid i ildio ychydig, er mwyn dyfod i gytundeb heddychlawn; ac felly y bu. Cymmerai ormod o le yn y Cypaill bychau i ni nodi y gwelliantau a báfciwyd, a'r gwelliautau a ddilewyd; gweìl edrych ar yr ysgrif fel y mae wedi myued yn ddeddf. Yn ol y ddeddf hon, mae'r Eglwys Wyddelig i gael ei dadsefydlu, a phob cyssylltiad rhyngddi a'r Wladwriaeth i gael ei dori, yn nechreu y flwyddyn 1871. Bydd y gwaith o'i diwaddoli yn dechreu yr uu amser. Gwerthir y tíroedd eglwysig, a bydd i'r deiliaid sydd yn eu dal yn awr gael y cyunyg cyntaf arnynt; gwertbir y degymau i berchenogiou y tiroedd. Câut dalu am dauynt ar unwaitb, neu ychydig bob blwyddyn am dros ddeugain mlynedd. Tebyg iawn y caiff y deiliad dalu y degwm o byn allau, a gwerth ei bryniad yn y fargen, i'r meistr tir. 32—Aivst, 18G9.