Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DYSGEDYDD GYDA'u II\Y'X Y Jf.YE " Yfí. AXXIIiYXWR" WEDI III CXO. EWYLLYS DDATGÜDDIEDIG DUW. GAN D. M. D. Mae natur yn dy.sgu i ni fodolaeth Duw, ac yu anilygu ei allu a'i dra- gwyddoldeb: "Canys ei auwelodig bethau ef er creadigaetli y bycl, wrth eu hystyiicd yn y pcthau a wuacd, a weiir yn amlwg; sef ei dragwyddol allu ef a'i Dduwdod; hyd onid ydynt yn ddiesgus." " Ac ni adawodd efe nio hono ci Iiun yn ddidyst, gan wneuthur daioni, a rlioddi gwlaw o'r nefoedd i ni, a thymmorau ilrwythlawn, a llenwi ein calonau ni â lluniaetli ac â Uawenydd." Yr oedd natur a rhagluniaeth yn cyd-dystiolaethu ani fodol- aeth, doethineb, gallu, daioni, a gofal rhagluniaethol Duw am blant dynion. Eithr nid oedd yn bosibl i ui gyrhaedd gwybodaeth aiii ei drugaredd a'i ras at bechaduriaid, ond trwy ddatguddio ei ewyllys, megys ag y gwnaeth yii yr Hen Destamcnt ac yn y Testament Newj-dd. Byddai yn ddymunol, efallai, i ni alw sylw y darllenydd ain ychydig fynydau at yr amserau a'r dulliau a ddefuyddioddDuw i ddatguddio ei ewyllys, yn nghyda'r cyfryngau a gymer- asant ran i'w hamlygu i ddynion. Gyda golwg ar amserau datguddiad ei ewyllys, dywedir i Dduw "lefaru laAver gwaith." Nid ar unwaith, felly, yr hysbyswyd ewyllys Duw i ddyn- ion. Cyfeirir yn ddiau at y cyfnodau mwyaf neillduol dan yr Ilen Desta- went, yr amlygodd efe ei ewyllys i'w bobl; sef yr oes batriarchaidd, yr oes Foesenaidd, ac oes brophwydoliaethol yr eglwys. Yn y flaenaf y llefarodd Duw wrth Adda, Enoch, Noah, Abraham, Isaac, Jacob, a Joseph; yn yr ail wrth Moses a rhai o'i gyfoedion; ac yn y drydedd wrth yr holl brophwydi, o Samuel hyd Malachi. A gellir ychwanegu oes Iesu Grist a'i apostolion, pryd y cafwyd datguddiad cyflawn o'i ewyllys. Nid ystyr uniongyrchol y gair gwreiddiol—polujieros—am yr ymadrodd ysgrythyrol "lawer gwaith," yw "lawer gwaith;" ei ystyr uniongyrchol yw, amryw ranau. Darfu'r Arglwydd, gan hyny, ddatguddio ei èwyllys nid yn unig ar wahanol amserau, ond hefyd mewn amryw ranau. Mae'r ewyllys ddatguddiedig yn cynnwys amrywiaeth pethau; ac felly yn cyfarfod â gof- ynion y meddwl dynol sydd yn chwennych amrywiaeth o faterion. Mae ynddi gyflawnder o honynt i'w gael—hanesiaeth, deddfau, defodau, seremon- iau, prophwydoliaethau, barddoniaeth, diarhebion, athrawiaethau, addysg- iadau ymarferol, <fec. Hoffa'r naill ddyn hanesyddiaeth 5 pa le y caiffhanes- iaeth mor gywir a dyddoix)l am greadigaeth y byd, am greadigaeth dyn, ac am ei gwymp, a'i effeithiau uniongyrchol, ac yn y Beiblî Ymhyfryda y llall mewn gwybodaeth ddeddfol a chyfreithiol; astudied gyfreithiau Moses Ebbill, 1867. k