Welsh Journals

Y DYSGEDYDD. Rhif. 195] CHWEFROR, 1838. [Cyp. XVII. BYWGRAFFIAD MARGARET GRUFFYDD, WAUNFAWR. GaNWYD Margaret Gruffydd yn mhlwyf Llanelltyd, Swydd Feirion. Merch ydoedd i Siôn a Jane Pugh o'r plwyf uchod. Aeth i wasanaethu pan yn 11 ml. oed, a gwas- anaethodd 19 o flynyddoedd. Yna, pan yn 30 mlwydd oed, priodwyd hi ag Ifan Gru- ffydd, eigydd, gynt o'r Waunfawr, Ganllwyd. Ymadawodd á'r byd ar y lOfed o Orphenaf diweddaf, yn 91 mlwydd oed. Ba g-an Ifan a Margaret Gruffydd chweeh o blant, pedwar o feibion a dwy o ferched; pump o ba rai sydd e(o yn fyw, a thri o honynt yn aelodau eglwysig gyda'r Trefn- yddion Caifinaidd. Yn moreu ei hoes, ac am lawer o flynyddoedd wedi priodi, yr oedd yn dra dyeithr i grefydd : oblegyd ni fedrai ddarUen, a hynod anaml yroedd pre- gethu yn agos ati. Ond ar ymddangosiad y seren ddysclair hòno yn ffurfafen eglwys Dduw yn mhlith yr Annibynwyr, y Parch. Hug-h Pugh o'r Brithdir, yr hwn a ddaeth i bregethu yn gyfagos i'r ían lle yr ydoedd hi yn byw. Arferai hithau fyned i wrando arno ef, ac ereill o'r rhai a'u cynorthwyent. Wrth wrando, meddaf, ryw fodd neu gilydd, gwelodd ei hangen o'r Arglwydd Iesu yn Geidwad i'w henaid, acymunodd â'reglwys ; yn inhlith yr Annibynwyr, a bu yn aelod eglwysig yn nghylch 35oflynyddoedd; a \ bu hyd ddiwedd ei hoes yn ddiddolur llygaid a diofid meddwl i'w chyfeillion «refyddol. Trwy lawer o wendid oddiwrth henaint a ; damweiniau amrywiol a ddyoddefasai hi yn ei chorff, cyrchai i foddion g-ras gyda diwydrwydd mawr. Er iddi g-ael byw yn hir, ni ddysgodd y g-elfyddyd o fod yn ddau wynebog*. Gwraig- ddysyml, g-yfiawn, g-y- wir a gonest ydoedd yn mhob petb. Beth bynag- yr ymaflai ei llaw ynddo, hi a'igwnai â'i holl ey:ni, acnisg-welaishiun amser (hyd onid aeth i orwedd) heb fod yn ngafael â rhyw orohwyl. Ni ddysg-odd erioed fod yn rhodresgar a g-wag-siaradus, gan rodioodŷ i d\^. Gallasai ei phriod, yr hwn sydd heddyw yn fyw,pe gofynasai rhywun iddo, " Mae Marg-aret dy wraig-?" ateb heb ddim petrusder, " Wele hi yn y'babell, neu wrth ryw orchwyl perthynol Fr babell." O herwydd ei g-wendid a'i henaintsymud- wyd hi a'i phriod at eu merch ieuang-af, g-wraig Mr. Richard Roberts, pregethwr g-yda'r Tref.;yddion Calfinaidd, gyda'r hon y cafodd amgeledd am y tair blynedd a hanner olaf o'i hoes. O'r ysbaid hwn o amser bu yn gorwedd dair blynedd a dau fis mewn gwendid mawr. Y rhinwedd aflag- urodd, a flodeuodd, ac a ffwythodd ynddi yn ei hirfaith gystudd, oedd bod yn hawdd ei thrin. Yroedd yn fwy felly o lawer na'r cyffredin. Y pechod ycwynai o'i herwydd yn ei chystudd, a'r hwn ydoedd barod i'w hamgylchu, ydoedd grwgnach, yr hwn y gwedd'i'ai lawer am gael goruchafiaeth arno, a chafodd y fath oruchafiaeth nes oeddym ni yn methu a'i ganfod. Sathrodd Duw y tangnefedd y satan hwn dan ei thraed. Ar ol mnrwolaeth ei hwyres Margaret Roberts, yr hon a fu farw 11 o wythnosau a 5 diwrnod o'i blaen, yr hon oedd yn yr un ystafell a hi, prysurodd yn gyflymach tua byd yr ysbrydoedd. Cwynai nas gallai adael tystiolaeth mor eglur ar ei hol a Margaret, ond y gallai hithan adael hyny yn hawdd fel prawf o'i symudiad o farwol- aeth i fywyí, ei bod yn caru y brodyr yn ddiragrith. Yr oedd yn eglur fod llawer